کتاب دستاوردهای سیاسی انقلاب اسلامی

دستاوردهای سیاسی انقلاب اسلامی کتابی نوشته ساره جمالی زواره از مجموعه دانستنی های انقلاب اسلامی برای جوانان است که در مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده است.

 درباره کتاب دستاوردهای سیاسی انقلاب اسلامی

انقلاب اسلامی با شعارِ «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» در ایران به پیروزی رسید و مهم‌ترین دستاورد این پیروزی، فروپاشی نظام سلطنتی و دیکتاتوری طاغوت و برقراری حاکمیت ملی با استقرار نظام مردم‌سالاری دینی با عنوان «جمهوری اسلامی» بود. همچنین قانون اساسی جمهوری اسلامی از بزرگ‌ترین دستاوردهای انقلاب اسلامی است. ساختار حکومتی و قدرت در جمهوری اسلامی، با محوریت ولایت فقیه، حقوق مردم و مبانی اسلامی برپایه‌ی آموزه‌های دینی و شرع مقدس شکل گرفته است. اصول استقلال، آزادی، عدالت و پیشرفت برمبنای اسلام، از اصول اصلی نظام جمهوری اسلامی بوده و رویکرد آرمانی این نظام، ایجاد تمدن نوین اسلامی است.

کتاب حاضر در جهت حفظ و انتقال پیام انقلاب در تلاطم سیاه‌نمایی‌ها و دروغ‌پردازی‌های معاندان میهن اسلامی، به‌ویژه برای نسل‌های نوجوان و جوان جامعه به تبیین ارزش‌های سیاسی انقلاب اسلامی و تشریح دستاوردهایی که در سایهٔ انقلاب اسلامی در حوزهٔ سیاسی برای کشور به ارمغان آمده پرداخته است. در این کتاب تلاش خواهد شد تا به بخشی از این دستاوردهای سیاسی انقلاب اشاره شود. دستاوردهای سیاسی انقلاب اسلامی را می‌توان در دو حیطهٔ داخلی و خارجی مورد بررسی قرار داد که در این کتاب به زوایای مختلف آن اشاره خواهد شد.

 خواندن کتاب دستاوردهای سیاسی انقلاب اسلامی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

 علاقه‌مندان به تاریخ و علوم سیاسی به ویژه جوانان مخاطبان این کتاب‌اند.

 بخشی از کتاب دستاوردهای سیاسی انقلاب اسلامی

دربارهٔ حکومت می‌توان گفت، نظام سیاسی و تشکیلاتی که مجری قدرت سیاسی در جامعهٔ ایران باستان و دورهٔ پس از اسلام بود، بر تمرکز اقتدار و حق حاکمیت بر جمیع قوای مملکتی تکیه داشت؛ یعنی حکومت به‌صورت فردی سلطنتی پدید آمد. رئیس دولت با نام شاهنشاه، قدرت نامحدود و اختیارات کامل را در دست داشت و حکومتش ناشی از اراده و مشیت الهی شمرده می‌شد و جنبهٔ الوهیت داشت. پس از اسلام، شیوهٔ حکومتی پادشاهان ساسانی مورد تقلید حکام قرار گرفت و تمایلات استبدادی پادشاهان همچنان به قوت خود باقی ماند تا بدان‌جا که به استبداد مطلق نامحدود رسید.۲۴

هرودت و ارسطو شیوهٔ حکومت حکمرانان آسیایی را مبتنی بر دستگاه متمرکز اقتدار و شدیدالعمل با حکومت‌شوندگان توصیف کرده‌اند که امروز نیز مورد تأکید است.۲۵ به‌عبارت دیگر، استبداد، که افلاطون در دفتر هشتم و نهم کتاب جمهوری در بررسی حکومت‌ها آن را شکل فاسد سلطنت و بدترین نوع حکوت معرفی می‌کند،۲۶ ویژگی حکومت مشرق‌زمین از جمله ایران به‌حساب می‌آید.۲۷ استبداد، به معنی تمرکز قدرت در دست پادشاهی خودکامه و ساخت سیاسی با ویژگی‌هایی چون: نبودن حدود سنتی یا قانونی برای قدرت حکومت، وسعت دامنهٔ قدرت خودسرانه‌ای که به‌کاربرده می‌شود و وجود دستگاه اداری متمرکز، معرفی شده و رژیم سلطنتی در ایران به‌دلیل داشتن همین ویژگی‌ها، سلطنت مطلقه نامیده شده است. این رژیم، خصلت استبدادی با ویژگی‌های زیر داشته است:

در کار نبودن هیچ قانون یا سنتی که کردار فرمانروا را محدود کند، به‌دست‌آوردن قدرت با شکستن قوانین پیشین، نبودن قاعده و قانونی برای جانشینی، به‌کاربردن قدرت در راستای منافع گروهی اندک، فرمانبری مردم از قدرت دولت‌ها تنها به‌سبب ترس، انحصار قدرت در دست یک‌نفر و به‌کاربردن ترور به‌عنوان وسیلهٔ اصلی کاربست قدرت.۲۸

مراد از دسپوتیسم یا استبداد بی‌بندوبار آن اقتدار مطلقی‌است که خودسرانه از سوی یک سالاری به کار برده می‌شود۲۹ و نیز به حکومت‌های ایران نسبت داده شده است. همچنین، نظام پاتریمونالیسم یا سلطهٔ موروثی به‌معنی صورتی از حاکمیت سیاسی سنتی که در آن خاندانی پادشاهی قدرت جابرانه را از دستگاه دیوانی اعمال می‌کند و قدرت سیاسی در کنترل شخصی و مستقیم فرمانرواست، در ایران رایج بوده است.۳۰ مارکس نیز که شیوهٔ تولید آسیایی را در ۱۸۵۰ م مطرح کرد۳۱، جوامع آسیایی از جمله ایران را که گاه تمدن‌های آبیاری و جوامع آبی نیز خوانده می‌شوند، جامعه‌ای با اقتصاد کشاورزی تعریف می‌کند که بر واحدهای تولیدی کوچک همراه با نوعی دولت متمرکز و دیوان‌سالاری که قدرتش بر تنظیم ذخایر آب استوار شده، مبتنی است. به اعتقاد وی این شیوهٔ خاص تولیدی با پیدایش حکومت‌های استبدادی شرقی سنخیت دارد، که در آن دولت بر فعالیت‌های اقتصادی جامعه سلطه داشته، استثمار توده‌ها را محقق می‌کند.۳۲

نظام خودکامگی نظامی است که سلطانی پرهیمنهٔ حکومت خود را با شاهی و استبداد و با تکیه بر ارتش قوی، بدون ضابطه و قانون برقرار می‌کند و به چپاول و غارت دست می‌زند.۳۳ داشتن سپاه ثابت و هزینه‌های سنگین آن که مستلزم گرفتن مالیات‌های توان‌فرسا و افزایش قدرت مرکزی دولت بود از ویژگی‌های این نظام شمرده شده است.

هریک از این تعریف‌ها را که بپذیریم، صرف‌نظر از اینکه علت شکل‌گیری چنین نظامی را جویا شویم، می‌توانیم بگوییم جامعهٔ ایران در طول قرن‌های متمادی به‌شکل استبدادی اداره می‌شد و همواره پادشاهان محور اصلی قدرت سیاسی را در این نظام تشکیل می‌دادند.