تا ۸۰٪ تخفیف خرید اشتراک ۴۶هزار کتاب | با هم برای کتابخانه‌ها در ۱۰سالگی طاقچه

کتاب تاملی بر تاریخ و تاریخ نگاری نظامی در عصر اسلامی

نویسنده:اصغر قائدان

انتشارات:انتشارات صریر

دسته‌بندی:

امتیاز:

۳.۵از ۲ رأیخواندن نظرات

۳٫۵

(۲)

خواندن نظرات

معرفی کتاب تاملی بر تاریخ و تاریخ نگاری نظامی در عصر اسلامی

تأملی بر تاریخ و تاریخ‌نگاری نظامی در عصر اسلامی نوشته دکتر اصغر قائدان کتابی درباره تاریخ‌نگاری نظامی در دوره اسلامی است. ثبت و ضبط تاریخ جنگ‌ها از دیرباز دغدغه مهم پادشاهان و مورخان بوده است تا با توصیف دقیق حوادث بتوانند افتخارات خود را جاودانه کنند و یا حق را به جانب خود بگردانند.

مورخان بزرگ جنگ در دولت‌های مختلف همواره جایگاهی برجسته داشته و مورد توجه دولتمردان بوده‌اند. نخستین دسته از آنان در میان یونانیان و سپس رومیان ظهور یافتند و تاریخ نظامی و جنگ در این دولت‌ها و امپراطوری‌ها را به شیوه ای تخصصی به تصویر کشیدند. کسانی چون هرودوت، گزنفون، توسیدید، آمین مارسلینوس و ... نخستین مورخان جنگ به گونه‌ای حرفه‌ای زوایای جنگ‌های خارجی این دولت‌ها با شاهنشاهی هخامنشی و ساسانی و نیز جنگهای داخلی بین آتن و اسپارت را توصیف و تشریح ساختند. دو جنگ از آن جنگ‌ها بین دولت ایران و روم نیز در قرآن کریم در سوره روم بدان اشاره شده است.

با بعثت رسول خدا (ص) جنگ‌های آن عصر ماهیت دینی یافت و جهاد در راه خدا برای حفظ کیان اعتقادی و دین از وظایف شرعی قلمداد گردید. بدیهی است ثبت و ضبط این وقایع نیز یکی از وظایف مهم تلقی شد و با گسترش فتوحات در عصر خلفای راشدین و سپس عصر اموی و عباسی مورخان و محدثان بی شماری در ضمن ارائه گزارش‌های تاریخی به ثبت و ضبط این جنگهای عصر رسول خدا (ص) و فتوح در عصر خلفا پرداخته و آنها را بدقت و جامع توصیف و گزارش کردند. اندک اندک مورخان نظامی نیز ظهور یافتند که هر یک در عرصه های تخصصی و فنی به نگارش آثار خود پرداختند و مبدع شکلی جدید از تاریخ نگاری یعنی «تاریخ نگاری نظامی» گردیدند.

درباره کتاب تاملی بر تاریخ و تاریخ نگاری نظامی در عصر اسلامی

در پژوهش حاضر به لحاظ اهمیت این نوع تاریخ نگاری و آثار برجای مانده از آن، مباحث در دو بخش تاریخ نگاری نظامی و اندیشه‌های نظامی ارائه شده است. در بخش اول به علل و عوامل رویکرد مسلمانان به نگارش تاریخ جنگ و سپس انواع و اشکال تاریخ نگاری نظامی و تاثیر پذیری آن از گزارش ایام العرب در عصر جاهلی پرداخته و در بخش دوم اندیشه‌های اندیشمندان مسلمان در باب مباحث مربوط به جنگ و میدان نبرد که در نوع خود بی نظیر و بسیار قابل اعتناست تشریح و توصیف شده است.

خواندن کتاب تاملی بر تاریخ و تاریخ نگاری نظامی در عصر اسلامی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

علاقه‌مندان به تاریخ اسلام به ویژه تاریخ جنگ و نظامی‌گیری را به خواندن این کتاب دعوت می‌کنیم

جملاتی از کتاب تاملی بر تاریخ و تاریخ نگاری نظامی در عصر اسلامی

قبل از ظهور اسلام در شبه‌جزیره عربستان، اعراب عصر جاهلیت عمدتاً به سبب نظام قبیله‌ای و نحوه معیشت خویش، ناچار از جنگ و درگیری بودند؛ اما این جنگ‌ها فی‌نفسه چیزی جز یک تنازع و درگیری محدود نبود، مگر آن جنگ‌هایی که بین روم و ایران رخ می‌داد و اعراب سرحدات مرزی حیره و غسان به‌عنوان مزدوران امپراتوری روم و شاهنشاهی ساسانیان در آن‌ها وارد می‌شدند.

پس‌ازآنکه اسلام در مکه ظهور یافت و پیامبر (ص) موفق به تشکیل دولت در مدینه شد، برای مقابله با مشرکان و دشمنان حکومت دینی خود، از سوی خداوند مأمور به جنگ با آنان گردید. از این هنگام، پیامبر (ص) درگیری خود را با مشرکان در دو نوع غزوه و سریه آغاز کرد و به‌جای جنگ‌های نامنظم که در عصر جاهلیت وجود داشت به جنگ‌های منظم روی آورد.

ابعاد جنگ‌ها در این دوران گسترش یافت و پس از دوران ایشان به خارج از مرزها کشیده شد. مسلمانان به مصاف با دو امپراتوری قدرتمند روم و ایران رفتند و در جنگ‌های خود موفق شدند پیروزی‌های چشم‌گیری به دست آورند و حتی شاهنشاهی ایران را مضمحل و بسیاری از بخش‌های تحت سلطه رومیان را نیز به قلمرو خود بیفزایند. در این هنگام جنگ‌ها از صحرا به شهرها و سپس از خشکی به جنگ‌های دریایی منتقل شد و در این بستر نیز تاکتیک‌ها، تجهیزات، تسلیحات و هنر جنگ متحول گردید. لذا نظر و توجه بسیاری به‌سوی ثبت تحولات جنگی و در حقیقت تاریخ‌نگاری جنگ معطوف شد.

اهمیت جنگ و تقدس جهاد در کنار رسول خدا (ص) و پس از او آغاز عصر فتوح و توسعه سرزمینی، به‌ویژه در عصر خلافت خلفای راشدین و اموی، بسیاری از مورخان را بر آن داشت تا بخش عمده‌ای از تلاش‌های خود را به ثبت وقایع جنگ‌ها و درگیری‌ها اختصاص دهند. آنان به‌طور تخصصی تاریخ‌نگاری جنگ را حرفه خود قرار داده و آثار بسیار برجسته و تخصصی در این زمینه از خود برجا گذاردند. این عده معمولاً از مورخان و نیز بعضاً اندیشمندان نظامی بوده‌اند که خود در برخی مواقع عملاً در میدان‌های جنگ حاضرشده و در مقام فرماندهی و ادارهٔ جنگ از نزدیک شاهد جنگ‌ها بوده و به ثبت مشاهدات و دیده‌های خود پرداخته‌اند.