کتاب سرگذشت و قیام مختار ثقفی (مختارنامه)

کتاب سرگذشت و قیام مختار ثقفی (مختارنامه) نوشتهٔ دکتر علی حسنی کربوتلی و ترجمه ابوالفضل طباطبائی در نشر جامی منتشر شده است.

درباره کتاب سرگذشت و قیام مختار ثقفی (مختارنامه)

مختار بن ابی عبید ثقفی یکی از چهره‌های درخشان عرب و از شخصیت‌های بزرگ اسلام است که تاریخ اسلامی عموماً و تاریخ صدر اسلام خصوصاً او را به ما شناسانده است. وی در زمان اموی‌ها در دولت عربی اسلام نقش بزرگی ایفا کرد که در حوادث سیاسی و زندگانی دینی و اجتماعی تأثیر بسزایی داشته و اثر آن همچنان تا پایان زندگی وی در سال ۶۷ هجری به‌جامانده است. مختار از سیاست‌مداران کارآزموده و درجه یک به شمار می‌رود. وی توانست زمام سیاست را در حجاز و عراق به دست بگیرد، همچنین توانست شالودهٔ دولت صحیح و منظمی را پی بریزد و در میدان حکومت و ادارهٔ امور به‌خوبی عرض‌اندام کند.

مختار (آینهٔ عصر امویان) به شمار می‌رود، زیرا در واقع تاریخ او همان تاریخ احزاب سیاسی و فرقه‌های دینی آن زمان است. وی در تاریخ قیام زبیری‌ها نیز تأثیر بسزایی داشته و یکی از عوامل سرکوبی آن بود و نیز پس از مرگ یزید بن معاویه نقش مهمی در املاک عراق و حجاز که در تصرف امویان بود، بازی کرد، تا آنکه عبدالملک مروان آنها را باز گرفت.

کتاب سرگذشت و قیام مختار ثقفی (مختارنامه) به معرفی مختار و زندگی وی از دوران کودکی تا پایان زندگی وی و جنبش و مکتبی که بر پا ساخت می‌پردازد و در انتها نیز نقش وی را در تاریخ سیاسی، اجتماعی و دینی عصر اموی بررسی می‌کند.

خواندن کتاب سرگذشت و قیام مختار ثقفی (مختارنامه) را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام علاقه‌مندان به تاریخ صدر اسلام پیشنهاد می‌کنیم

بخشی از کتاب سرگذشت و قیام مختار ثقفی (مختارنامه)

«مختاربن ابی عبیدبن مسعود وابسته به‌قبیلهٔ ثقیف است. این قبیلهٔ بزرگ عرب پیش از ظهور اسلام و از دیر زمان طائف را برای سکونت خود انتخاب کرده بود و برآن شهر سیادت داشت. مقام ثقیف در طائف مانند موقعیت قریش در مکه دارای اهمیت مخصوص بود.

پیش از فرمانروایی ثقیف در طائف این شهر به‌مناسبت نام وج‌بن عبدالحی، یکی از عمالقه که در آنجا سکونت داشتند، به‌نام (وج) خوانده می‌شد، و در دوازده فرسخی شهر مکه، در زمین مرتفعی واقع بود؛ هوای طائف به‌واسطهٔ ارتفاع محل معتدل و باغ‌های آن سرسبز و خرم بود. درختان میوه فراوان داشت به‌طوری که در وصف آن می‌گفتند:

«منطقه‌ای از شام به‌حجاز منتقل شده است.»

این شهر به‌واسطهٔ لطافت هوا ییلاق طبقهٔ اشرافی مکه به‌شمار می‌رفت، از این رو میان طائف و مکه ارتباط کامل برقرار بود.

ثروتمندان قریش مقیم مکه در طائف دارای املاک بودند و به‌مردم این شهر کمک میکردند و وام می‌دادند، همچنین قریش از باغستان‌های انگور طائف استفاده می‌کردند و محصول انگور آنجا را به‌مکه برده، کشمش آن را در آب زمزم می‌گذاشتند و آب آن را به‌حاجیان می‌دادند۲.

نام مکه و طائف در دوران جاهلیت و در عصر اسلام، با یکدیگر مقارن بود، چنان که در قرآن مجید آمده است:

(وقالوا لولانزل هذا القرآن علی رجل من القریتین عظیم) «سورهٔ زخرف آیهٔ ۳۱».

قبیلهٔ ثقیف در طائف اقامت داشتند، تاریخ‌نویسان علت خواندن این طایفه را به‌نام ثقیف چنین می‌گویند که هنگامی که «قسی‌بن منبه ابن بکربن هوازن» از «وادی القری» به «وج» که بعدها طائف نامیده شد، عزیمت کرد، با پیشوای آن جا به‌نام «عامر عدوانی» ملاقات و یکی از دختران او را خواستگاری کرد. وی دختر خود را به «قسی» داد. از آن زن چند اولاد به‌وجود آمدند. آنگاه دختر عامر درگذشت و قسی خواهر او را به‌ازدواج خویش درآورد و در آن شهر اقامت گزید و نهال‌هایی در آن سرزمین کاشت. این نهال‌ها را از یک پیرزن یهودی ـ که زمانی نزد او در «وادی القری» منزل داشت ـ گرفته بود، چون درختان میوه به‌ثمر رسید مردم «وج» گفتند: (خدا او را بکشد، چگونه برعامر فائق آمد و از او استفاده برد، و چگونه توانست این نهال‌ها را به‌ثمر برساند ـ قاتله الله کیف ثقف عامرا حتی بلغ منه ما بلغ)... از آن روز این خانواده به‌نام «ثقیف» خوانده شدند. تدریجاً در تعداد اولاد بازماندگان ثقیف افزوده شد تا آنکه به‌شکل قبیلهٔ بزرگی درآمدند و فرمانروای طائف گردیدند و برآن شدند که برای حفاظت شهر «وج» دیواری به‌دور آن بکشند.»