کتاب تنظیم هیجان و ذهن آگاهی در نوجوانان

کتاب تنظیم هیجان و ذهن‌آگاهی در نوجوانان نوشته‌ی رقیه مهربان و امیررضا صادق‌منش، اثری تخصصی در حوزه روان‌شناسی نوجوانان است که به بررسی ابعاد مختلف هیجان، ذهن‌آگاهی و چالش‌های رفتاری این گروه سنی می‌پردازد. این کتاب با رویکردی علمی و پژوهشی، مفاهیم پایه‌ای مانند پرخاشگری، نشخوار ذهنی، خودکنترلی و بزهکاری را در بستر تحولات نوجوانی تحلیل کرده و نقش تنظیم هیجان و ذهن‌آگاهی را در بهبود سلامت روان و عملکرد تحصیلی نوجوانان برجسته می‌کند. ساختار کتاب شامل نظریه‌های روان‌شناسی رشد، مدل‌های هیجان، عوامل زیستی و اجتماعی مؤثر بر رفتار نوجوانان و راهکارهای عملی برای آموزش تنظیم هیجان و ذهن‌آگاهی است. انتشارات رشد فرهنگ این اثر را منتشر کرده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب تنظیم هیجان و ذهن آگاهی در نوجوانان

تنظیم هیجان و ذهن‌آگاهی در نوجوانان اثری پژوهشی و آموزشی است که به بررسی جامع مسائل روان‌شناختی نوجوانان می‌پردازد. نویسندگان، رقیه مهربان و امیررضا صادق‌منش، با تکیه بر منابع علمی و پژوهش‌های روز، موضوعاتی مانند تغییرات هیجانی، پرخاشگری، نشخوار ذهنی، خودکنترلی و بزهکاری را در بستر تحولات نوجوانی تحلیل کرده‌اند. کتاب با مروری بر نظریه‌های مهم روان‌شناسی رشد، از فروید تا پیاژه و اریکسون، به تبیین چالش‌های هویتی، عاطفی و رفتاری نوجوانان می‌پردازد و نقش خانواده، محیط اجتماعی و عوامل زیستی را در شکل‌گیری رفتارهای پرخطر و اختلالات هیجانی بررسی می‌کند. بخش‌های مختلف کتاب به آموزش راهبردهای تنظیم هیجان و ذهن‌آگاهی اختصاص یافته و تأثیر این مهارت‌ها بر کاهش استرس، بهبود عملکرد تحصیلی و ارتقای سلامت روان نوجوانان را با شواهد پژوهشی نشان داده است. ساختار کتاب به گونه‌ای طراحی شده که هم برای دانشجویان و پژوهشگران حوزه روان‌شناسی و هم برای والدین و مربیان قابل استفاده باشد.

خلاصه کتاب تنظیم هیجان و ذهن آگاهی در نوجوانان

در این بخش هشدار داده می‌شود که برخی از محتوای کتاب ممکن است بخش‌هایی از روند کلی مباحث را فاش کند! کتاب با مقدمه‌ای درباره اهمیت دوره نوجوانی و ویژگی‌های بحرانی این مرحله آغاز می‌شود. نویسندگان ابتدا به نظریه‌های مختلف رشد نوجوانی می‌پردازند و دیدگاه‌هایی مانند روان‌تحلیل‌گری، نظریه اریکسون، پیاژه، هال، روسو و نظریه دلبستگی را مرور می‌کنند. سپس به نقش هیجان در زندگی نوجوانان و مدل‌های مختلف هیجان (فیزیولوژیک، شناختی، اجتماعی) اشاره شده و اهمیت تنظیم هیجان در سازگاری با موقعیت‌های استرس‌زا و پیشگیری از اختلالات روانی مورد تأکید قرار می‌گیرد. در ادامه، پرخاشگری به عنوان یکی از مشکلات شایع نوجوانان بررسی شده و عوامل زیستی، روانی و اجتماعی مؤثر بر آن تحلیل می‌شود. کتاب به نقش خانواده، فشار اقتصادی، سبک‌های فرزندپروری و تفاوت‌های جنسیتی در بروز پرخاشگری می‌پردازد و نظریه‌های مختلف درباره منشأ پرخاشگری (ذاتی یا اکتسابی) را مطرح می‌کند. نشخوار ذهنی به عنوان مجموعه‌ای از افکار منفی تکرارشونده و نقش آن در بروز افسردگی، اضطراب و مشکلات تحصیلی نوجوانان بخش دیگری از کتاب را تشکیل می‌دهد. نویسندگان مدل‌های مختلف نشخوار ذهنی، عوامل مؤثر بر آن و پیامدهایش را با استناد به پژوهش‌های علمی توضیح داده‌اند. در بخش‌های بعدی، مفهوم خودکنترلی و اهمیت آن در پیشگیری از رفتارهای پرخطر و بزهکاری نوجوانان بررسی می‌شود. کتاب به آموزش راهبردهای تنظیم هیجان و ذهن‌آگاهی می‌پردازد و تمرین‌هایی برای تقویت این مهارت‌ها ارائه می‌دهد. همچنین، تأثیر ذهن‌آگاهی بر کاهش استرس، بهبود عملکرد تحصیلی و ارتقای سلامت روان نوجوانان با شواهد پژوهشی نشان داده شده است. در نهایت، کتاب با جمع‌بندی یافته‌های پژوهشی و ارائه پیشنهادهایی برای والدین، مربیان و سیاست‌گذاران آموزشی به پایان می‌رسد.

چرا باید کتاب تنظیم هیجان و ذهن آگاهی در نوجوانان را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی علمی و کاربردی، به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های نوجوانان و خانواده‌ها یعنی مدیریت هیجان‌ها و چالش‌های رفتاری می‌پردازد. ویژگی شاخص آن، ترکیب نظریه‌های روان‌شناسی با تمرین‌ها و راهکارهای عملی برای آموزش تنظیم هیجان و ذهن‌آگاهی است. خواننده با مطالعه این اثر، با مفاهیم پایه‌ای مانند نشخوار ذهنی، پرخاشگری، خودکنترلی و نقش ذهن‌آگاهی در سلامت روان آشنا می‌شود و می‌تواند از راهبردهای پیشنهادی برای بهبود روابط فردی و اجتماعی، کاهش استرس و ارتقای عملکرد تحصیلی بهره ببرد. همچنین، کتاب با ارائه شواهد پژوهشی و مثال‌های متنوع، امکان درک عمیق‌تر مسائل نوجوانان را فراهم می‌کند و به والدین و مربیان کمک می‌کند تا نقش مؤثرتری در حمایت از نوجوانان ایفا کنند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به نوجوانان، والدین، معلمان، مشاوران مدارس و دانشجویان رشته‌های روان‌شناسی و علوم تربیتی پیشنهاد می‌شود. همچنین برای افرادی که با مشکلاتی مانند اضطراب، پرخاشگری، نشخوار ذهنی یا ضعف در خودکنترلی مواجه هستند، مطالعه این اثر مفید است.

بخشی از کتاب تنظیم هیجان و ذهن آگاهی در نوجوانان

نوجوانی، دوره‌ای بحرانی و سرشار از تغییرات اجتماعی، هیجانی و فیزیکی است. اختلالات رفتاری در این سن اغلب با رفتار پرخاشگری همراه می‌شود که می‌تواند به صورت کلامی، فیزیکی یا اجتماعی بروز پیدا کند. نوجوانان، مانند هر فرد دیگری، در ذهن خود گفت‌وگوهایی دارند که اگر بیش از حد تکرار شوند و به نشخوار ذهنی تبدیل گردند، پیامدهای نامطلوبی به دنبال خواهند داشت. مطالعات مختلف نشان داده‌اند که رفتار نوجوان تا حد زیادی با هیجان‌ها تعیین می‌شود. تنظیم هیجان می‌تواند به آشنا شدن نوجوانان با هیجان‌های خود و تغییر آن‌ها در صورت نیاز کمک کند. تنظیم هیجان به عنوان مداخله‌ای مؤثر بر انواع مشکلات روان‌شناختی، توانایی اصلاح و تغییر حالت هیجانی برای ایجاد پاسخ‌های سازگارانه و دستیابی به اهداف مطلوب تعریف شده است. این محققان اظهار داشته‌اند که حالات هیجانی می‌توانند ارتباط مستقیمی با اهداف فرد داشته باشند و تغییرات رفتاری را از طریق کارکرد و دیگر تغییرات فیزیولوژیکی آغاز کنند. به طور کلی، هنگامی که فرد با یک موقعیت هیجانی روبه‌رو می‌شود، احساس خوب و خوش‌بینی برای کنترل هیجان کافی نیست؛ بلکه نیاز است که در این موقعیت‌ها بهترین کارکرد شناختی نیز وجود داشته باشد. در اصل، در تنظیم هیجان به تعامل بهینه‌ای از شناخت و هیجان جهت مقابله با شرایط منفی نیاز است. زیرا انسان‌ها هرچه را تجربه می‌کنند، تفسیر می‌کنند و تفسیرهای شناختی تعیین‌کننده خلق هستند.