کتاب زن و جنسیت در پیش از تاریخ

کتاب الکترونیکی «زن و جنسیت در پیش از تاریخ» نوشتهٔ سمانه نظیف و حامد وحدتی‌نسب اثری پژوهشی در حوزهٔ باستان‌شناسی فمینیستی است که نشر ندای تاریخ آن را منتشر کرده است. این کتاب به بررسی نقش، جایگاه و هویت زنان و جنسیت در جوامع پیشاتاریخی، به‌ویژه در جنوب‌غرب آسیا می‌پردازد و با رویکردی تحلیلی، تحولات نظری و روش‌شناختی این حوزه را مرور می‌کند. «زن و جنسیت در پیش از تاریخ» با تکیه‌بر شواهد باستان‌شناسی، قوم‌نگاری و نظریه‌های فمینیستی، تلاش دارد تصویری جامع از وضعیت زنان در گذشته‌های دور ارائه دهد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب زن و جنسیت در پیش از تاریخ

این کتاب در قالب ناداستان پژوهشی و با ساختاری منظم، به بررسی تاریخچهٔ مطالعات زنان و جنسیت در باستان‌شناسی می‌پردازد. «زن و جنسیت در پیش از تاریخ» اثری است که در آن نویسندگان، ابتدا روند شکل‌گیری باستان‌شناسی جنسیت و ورود نظریه‌های فمینیستی به این حوزه را شرح داده‌اند. کتاب با مروری بر موج‌های مختلف فمینیسم و تأثیر آن‌ها بر علوم انسانی، به‌ویژه باستان‌شناسی، آغاز می‌شود و سپس به تحلیل انتقادی انگاره‌های سنتی دربارهٔ نقش زنان در جوامع پیشاتاریخی می‌پردازد. ساختار کتاب شامل فصل‌هایی است که هر یک به موضوعی خاص مانند مادرسالاری، تقسیم جنسیتی کار، شواهد خاکسپاری، فرهنگ مادی و جایگاه زنان در تمدن‌های باستانی اختصاص یافته است. نویسندگان با بهره‌گیری از شواهد میدانی، یافته‌های قوم‌نگاری و تحلیل‌های نظری، تلاش کرده‌اند تصویری چندلایه و پویا از جنسیت و نقش زنان در گذشته ارائه دهند. این اثر نه‌تنها برای پژوهشگران حوزهٔ باستان‌شناسی و مطالعات زنان، بلکه برای علاقه‌مندان به تاریخ اجتماعی و فرهنگی نیز قابل توجه است.

خلاصه کتاب زن و جنسیت در پیش از تاریخ

کتاب «زن و جنسیت در پیش از تاریخ» با بررسی روند شکل‌گیری باستان‌شناسی جنسیت، نشان می‌دهد که چگونه پژوهش‌های فمینیستی از دههٔ ۱۹۶۰ به بعد، نگاه به نقش زنان در جوامع پیشاتاریخی را دگرگون کرده‌اند. نویسندگان ابتدا به نقد انگارهٔ «مرد شکارچی» و «زن گردآورنده» می‌پردازند و با استناد به شواهد قوم‌نگاری و باستان‌شناسی، این تقسیم‌بندی سنتی را به چالش می‌کشند. در ادامه، کتاب به بررسی نظریه‌های مادرسالاری و ارزیابی شواهد باستان‌شناختی مرتبط با آن می‌پردازد و نشان می‌دهد که شواهد موجود، مدل مادرسالاری را برای جوامع پیشاتاریخی جنوب‌غرب آسیا تأیید نمی‌کند. در فصل‌های بعدی، نویسندگان با تحلیل داده‌های خاکسپاری، مواد فرهنگی، هنر صخره‌ای، پیکره‌های ونوس و دیگر آثار مادی، نقش زنان را در ساختارهای اجتماعی و اقتصادی جوامع باستانی بررسی می‌کنند. کتاب به موضوعاتی مانند تقسیم جنسیتی کار، جایگاه زنان در تولید و صنایع‌دستی، و تأثیر تحولات کشاورزی بر نقش زنان می‌پردازد. همچنین، جایگاه زنان نخبه، پوشش، ازدواج و فعالیت‌های روزمرهٔ زنان در تمدن‌های میان‌رودان و عیلام مورد توجه قرار گرفته است. در نهایت، «زن و جنسیت در پیش از تاریخ» با جمع‌بندی نتایج پژوهش‌ها، بر سیالیت و تنوع نقش‌های جنسیتی در جوامع انسانی تأکید می‌کند و نشان می‌دهد که روایت‌های مردمحور دربارهٔ گذشته، نیازمند بازنگری جدی هستند. این کتاب با تکیه‌بر شواهد علمی و تحلیل انتقادی، تصویری چندوجهی از جنسیت و جایگاه زنان در اعماق تاریخ ارائه می‌دهد.

چرا باید کتاب زن و جنسیت در پیش از تاریخ را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی انتقادی و تحلیلی، به یکی از مغفول‌ترین حوزه‌های مطالعات تاریخی و باستان‌شناسی می‌پردازد و تلاش می‌کند نقش و جایگاه زنان را در جوامع پیشاتاریخی بازسازی کند. «زن و جنسیت در پیش از تاریخ» با بهره‌گیری از شواهد متنوع و تحلیل نظری، به خواننده کمک می‌کند تا فراتر از روایت‌های مردمحور رایج، به درک عمیق‌تری از ساختارهای اجتماعی و جنسیتی گذشته دست یابد. این اثر نه‌تنها برای پژوهشگران و دانشجویان، بلکه برای هر کسی که به تاریخ، جنسیت و تحولات اجتماعی علاقه‌مند است، می‌تواند افق‌های تازه‌ای بگشاید و نگاه انتقادی به روایت‌های سنتی را تقویت کند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب برای پژوهشگران و دانشجویان رشته‌های باستان‌شناسی، تاریخ، مطالعات زنان و علوم اجتماعی مفید است. همچنین، علاقه‌مندان به تاریخ اجتماعی، فمینیسم و کسانی که دغدغهٔ بازنگری در روایت‌های مردمحور تاریخ را دارند، می‌توانند از محتوای این اثر بهره‌مند شوند.

بخشی از کتاب زن و جنسیت در پیش از تاریخ

«خوانندگانی که با پژوهش‌های باستان‌شناسی جنسیت آشنایی ندارند، بدون شک تعجب می‌کنند که چگونه باستان‌شناسان پیش از تاریخ می‌توانند هویت، نقش و جایگاه مردان و زنان در جوامع گذشتهٔ دور را بدون وجود اسناد مکتوب تفسیر کنند. در حالی‌که برخی استدلال می‌کنند که فقدان منابع مکتوب به‌شدت توانایی ما برای درک گذشته را مختل می‌کند، برخی دیگر بر این نظر هستند که در غیاب منابع نوشتاری، محدودیت‌ها یا تحریف‌های کمتری بر شواهد تحمیل می‌شود به‌ویژه که نوشتن در جوامع کهن در انحصار گروه‌های نخبه بوده و توجه بسیار ناچیزی به زندگی اکثریت مردم که بی‌سواد بودند، می‌شده است. در هر صورت، فقدان یا وجود محدود منابع مکتوب باستان‌شناسان را وادار می‌کند تا هنگام تلاش برای استنباط دربارهٔ جنسیت در گذشته، شواهد فرهنگ مادی را درنظر بگیرند. تمرکز بر جنسیت در باستان‌شناسی پیش از تاریخ نیز برای نشان‌دادن بی‌ثباتی جنس و جنسیت در نخستین دوره‌های حضور انسان در سیارهٔ ما مهم است؛ بنابراین سیالیت جنسیتی به هنجار تبدیل می‌شود تا یک استثنا؛ دیدگاهی که به‌شدت با گونه‌شناسی‌های جنسیتی سفت و سخت‌تر که مشخصهٔ بسیاری از دنیای مدرن صنعتی است، در تضاد است. با اذعان به تنوع زمانی و مکانی جنسیت در «اعماق زمان»، می‌توانیم استدلال‌های قدرتمندی را فرموله کنیم که با بسیاری از روایت‌های مردمحور کنونی مغایرت دارد.»