کتاب کلیات ادبیات تطبیقی

کتاب کلیات ادبیات تطبیقی نوشته سهیلا فرهنگی و با ویراسته علمی رودابه شاه‌حسینی، اثری است که انتشارات دانشگاه پیام‌ نور آن را منتشر کرده است. این کتاب به‌عنوان منبعی آموزشی برای دانشجویان گروه زبان و ادبیات فارسی طراحی شده و به معرفی مفاهیم، تاریخچه، اصول و روش‌های پژوهش در حوزه‌ی ادبیات تطبیقی می‌پردازد. کتاب حاضر با هدف آشنایی دانشجویان با مبانی و جریان‌های اصلی این رشته، نمونه‌هایی از پژوهش‌های تطبیقی میان ادبیات فارسی و دیگر زبان‌ها را نیز ارائه می‌دهد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب کلیات ادبیات تطبیقی

کتاب کلیات ادبیات تطبیقی از سهیلا فرهنگی اثری دانشگاهی و آموزشی است که با ساختاری منظم تدوین شده است. این کتاب برای دانشجویان کارشناسی زبان و ادبیات فارسی نگاشته شده و هدف آن آشناکردن مخاطب با مفاهیم بنیادین، تاریخچه و روش‌های پژوهش تطبیقی در ادبیات است. 

ساختار کتاب کلیات ادبیات تطبیقی شامل چهار فصل اصلی است: فصل نخست به تعریف، تاریخچه و اصول پژوهش‌های تطبیقی می‌پردازد؛ فصل دوم به معرفی مکتب‌ها و جریان‌های مطالعات تطبیقی اختصاص دارد؛ فصل سوم روابط ادبی فارسی با زبان‌های دیگر را بررسی می‌کند و فصل چهارم نمونه‌هایی از تطبیق آثار ادبی ایران و جهان را ارائه می‌دهد. 

در پایان هر فصل، پرسش‌های تشریحی و فعالیت‌های عملی برای تعمیق یادگیری دانشجویان گنجانده شده است. کتاب کلیات ادبیات تطبیقی با زبانی آموزشی و رویکردی تحلیلی، تلاش می‌کند تصویری جامع از جایگاه و اهمیت مطالعات تطبیقی در ادبیات معاصر ایران و جهان ارائه دهد و منابعی برای پژوهش بیشتر در اختیار علاقه‌مندان قرار دهد.

خلاصه کتاب کلیات ادبیات تطبیقی

کتاب کلیات ادبیات تطبیقی با هدف معرفی ادبیات تطبیقی و کاربردهای آن، ابتدا به تعریف این حوزه می‌پردازد و تفاوت آن با سایر رویکردهای ادبی را روشن می‌کند. نویسنده توضیح می‌دهد که ادبیات تطبیقی به معنای خوانش مقایسه‌ای آثار ادبی ملت‌های مختلف و کشف روابط میان زبان‌ها و فرهنگ‌هاست. 

در فصل نخست، تاریخچه‌ی شکل‌گیری مطالعات تطبیقی در جهان و ایران بررسی می‌شود و به نقش پیشگامان این حوزه اشاره می‌شود. همچنین اهمیت و فواید پژوهش‌های تطبیقی، اهداف کلی و ویژه‌ی این مطالعات و اصول بنیادین آن مانند ماهیت بینامتنی، وجود روابط میان ادبیات ملل، موضوعات مشترک بین‌المللی و نگاه تاریخی مورد بحث قرار می‌گیرد. در ادامه، کتاب به معرفی مکتب‌های مطالعات تطبیقی می‌پردازد و دو مکتب مهم فرانسوی و آمریکایی را شرح می‌دهد. سپس جریان‌های دیگر مطالعات تطبیقی و تفاوت‌های رویکردی آن‌ها را بررسی می‌کند. فصل سوم به روابط ادبی فارسی با زبان‌هایی چون عربی، روسی، فرانسوی، آلمانی و انگلیسی اختصاص یافته و نمونه‌هایی از پژوهش‌های تطبیقی میان این زبان‌ها ارائه می‌شود. در این بخش، چگونگی تأثیرگذاری و اثرپذیری متقابل ادبیات فارسی و دیگر زبان‌ها تحلیل می‌شود. 

در فصل پایانی، نمونه‌هایی از تطبیق آثار ادبی ایران و جهان در حوزه‌های حماسی، غنایی، عرفانی، شعر و داستان معاصر و همچنین پژوهش‌های بینارشته‌ای مطرح می‌شود. کتاب با ارائه‌ی تمرین‌ها و پرسش‌های خودآزمایی، دانشجویان را به تفکر انتقادی و پژوهش تطبیقی تشویق می‌کند و منابعی برای مطالعه‌ی بیشتر معرفی می‌کند. در مجموع، کتاب کلیات ادبیات تطبیقی تصویری روشن از مبانی، روش‌ها و کاربردهای این حوزه در مطالعات ادبی معاصر ارائه می‌دهد.

چرا باید کتاب کلیات ادبیات تطبیقی را بخوانیم؟

مطالعه‌ی این کتاب فرصتی برای آشنایی با یکی از حوزه‌های مهم و کمتر شناخته‌شده‌ی ادبیات است که به بررسی روابط میان ادبیات ملت‌ها و فرهنگ‌های مختلف می‌پردازد. کتاب کلیات ادبیات تطبیقیا مفاهیم و اصول بنیادین این رشته را به‌روشنی توضیح می‌دهد و با ارائه‌ی نمونه‌های عینی از پژوهش‌های تطبیقی، مخاطب را با کاربردهای عملی این دانش آشنا می‌کند. این کتاب به دانشجویان و پژوهشگران کمک می‌کند تا نگاه خود را از مرزهای ادبیات ملی فراتر ببرند و با رویکردی تحلیلی، به مقایسه و بررسی آثار ادبی در بستر جهانی بپردازند. همچنین تمرین‌ها و پرسش‌های انتهای هر فصل، امکان یادگیری فعال و عمیق‌تر را فراهم می‌آورد.

خواندن کتاب کلیات ادبیات تطبیقی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران رشته‌ی زبان و ادبیات فارسی، علاقه‌مندان به مطالعات تطبیقی، و کسانی که به دنبال درک عمیق‌تر از روابط میان ادبیات و فرهنگ‌های مختلف هستند مناسب است. همچنین برای افرادی که قصد دارند در حوزه‌ی پژوهش‌های ادبی یا ترجمه فعالیت کنند، منبعی مفید به‌شمار می‌آید.

درباره سهیلا فرهنگی

سهیلا فرهنگی پژوهشگر و استاد زبان و ادبیات فارسی، تحصیلات دانشگاهی خود را در دانشگاه گیلان آغاز کرد و در سال‌های ۱۳۶۴ تا ۱۳۶۸ دوره‌ی کارشناسی زبان و ادبیات فارسی را به پایان رساند. او در سال‌های ۱۳۷۶ تا ۱۳۷۸ مقطع کارشناسی ارشد همین رشته را در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی گذراند و سپس در فاصله‌ی سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۸ موفق به اخذ درجهٔ دکتری زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه گیلان شد. او سابقه‌ای قابل‌توجه در مدیریت و فعالیت‌های اجرایی دانشگاهی دارد؛ از جمله عضویت در شورای آموزشی دانشگاه پیام نور استان گیلان، عضویت در شورای گروه‌های آموزشی و پژوهشی ادبیات و زبان‌های خارجی، و مدیریت بخش ادبیات و زبان‌های خارجی این دانشگاه در سال ۱۳۹۵. فعالیت‌های پژوهشی او گسترده و متنوع است. از جمله طرح‌های تحقیقاتی او می‌توان به «تحلیل عنصر لحن در غزلیات حافظ»، «کارکردهای ادبیات در دوره‌ی معاصر»، «بررسی تحقیقات درباره‌ی تاریخ بیهقی»، «ممیزی ادبیات فارسی با تأکید بر ضرورت‌های میان‌رشته‌ای»، «کارکرد کلام الهی در شعر شاعران نوگرای فارسی‌زبان ایرانی و غیرایرانی با رویکرد بینامتنیت» و «ترسیم ساختار دانش پژوهش‌های عرفانی در ایران» اشاره کرد. مجموعهٔ فعالیت‌های آموزشی، پژوهشی و مدیریتی او جایگاهی شایسته برای وی در میان استادان و پژوهشگران ادبیات فارسی رقم زده است.

بخشی از کتاب کلیات ادبیات تطبیقی

«ادبیات تطبیقی ‌ ترکیبی از دو واژه ادبیات و تطبیقی است. واژه «تطبیق» مصدر باب تفعیل عربی و به‌معنای مقابله، مطابقه و برابر نهادن دو چیز با یکدیگر است (دهخدا ۷ یل تطبیق). اما «ادبیات» در اصطلاح انگلیسی و فرانسوی آن و به هنگام وضع اصطلاح ادبیات تطبیقی، به‌معنای آفرینش ادبی و هنر کلامی نبوده، بلکه ادبیات در این ترکیب به‌معنای بررسی و شناخت ادبیات یا «بررسی ادبی» به کار می‌رفته است. بنابراین اصطلاح بررسی یا مطالعهٔ تطبیقی ادبیات گویاتر به مقصود است. هرچند ادبیات تطبیقی اصطلاحی رایج در زبان فارسی محسوب می‌شود و به این دلیل در این کتاب نیز گاه از همین اصطلح استفاده شده است. از زمان شکل‌گیری ادبیات تطبیقی تا کنون تعریف‌های بسیار متنوعی از آن ارائه شده که تفاوت آن‌ها ناشی از عوامل گوناگونی است. بعضی از تعریف‌ها به کارکرد پژوهش‌های تطبیقی نظر دارند و برخی به حوزه و قلمرو مطالعاتی آن مربوط می‌شوند. گاه نیز تفاوت تعریف‌ها ناشی از تغییراتی است که در سیر تحول ادبیات تطبیقی پیش آمده و گاه به این دلیل است که هر تعریف ریشه در فرهنگ متفاوتی دارد و شاخص‌های گوناگونی را دربرمی‌گیرد.»