کتاب رشد حسی

کتاب رشد حسی (راهنمای والدین، مربیان و معلمان) نوشته شیما جندقی و با ویراست ادبی فاطمه سفاریان، اثری تخصصی در حوزه‌ی رشد کودک است که نشر بن بال آن را منتشر کرده است. این کتاب به‌عنوان راهنمایی برای والدین، مربیان و معلمان طراحی شده و به بررسی اهمیت رشد حسی، اختلالات یکپارچگی حسی و نقش والدین و محیط در پرورش حواس کودک پرداخته است. کتاب رشد حسی با زبانی علمی و کاربردی، مفاهیم پایه‌ای رشد حسی، نشانه‌های هشداردهنده و راهکارهای عملی برای حمایت از کودکان را ارائه داده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب رشد حسی

کتاب رشد حسی اثری در قالب ناداستان آموزشی است که به‌طور ویژه به موضوع رشد حسی و اختلالات مرتبط با آن در کودکان می‌پردازد. شیما جندقی در این کتاب، با رویکردی جامع، مباحثی چون تعریف رشد حسی، نقش حواس پنج‌گانه و دو حس کمتر شناخته‌شده (عمقی و تعادلی)، مراحل رشد حسی از تولد تا نوجوانی، تفاوت‌های فردی، و نشانه‌های اختلالات پردازش حسی را بررسی کرده است.

ساختار کتاب به‌گونه‌ای است که هر فصل به یکی از جنبه‌های رشد حسی اختصاص یافته و با مثال‌ها و راهنمایی‌های عملی برای والدین و مربیان همراه شده است. این اثر نه‌تنها به تئوری‌های علمی بسنده نکرده، بلکه با ارائه‌ی راهکارهای ملموس و قابل اجرا، تلاش کرده است تا پلی میان دانش تخصصی و نیازهای روزمره‌ی خانواده‌ها و مدارس ایجاد کند. کتاب رشد حسی به‌عنوان منبعی برای آگاهی‌بخشی و پیشگیری از مشکلات رفتاری و یادگیری ناشی از اختلالات حسی، جایگاه ویژه‌ای در میان کتاب‌های رشد کودک دارد.

خلاصه کتاب رشد حسی

کتاب رشد حسی با مقدمه‌ای درباره‌ی اهمیت رشد حسی در شکل‌گیری یادگیری، تعامل اجتماعی و سلامت روان کودک آغاز می‌شود. نویسنده توضیح می‌دهد که رشد حسی، پایه‌ای‌ترین بستر برای تجربه‌ی جهان و ساختن بنیان‌های شناختی و هیجانی است. در ادامه، به نقش والدین در پرورش حواس کودک پرداخته شده است. کتاب سپس به معرفی حواس پنج‌گانه (بینایی، شنوایی، لامسه، بویایی و چشایی) و دو حس کمتر شناخته‌شده (حس عمقی و تعادلی) می‌پردازد و نقش هرکدام را در یادگیری، رفتار و تنظیم هیجانات کودک شرح می‌دهد.

نویسنده با مثال‌های کاربردی، اهمیت هر حس را در رشد مهارت‌های حرکتی، شناختی و اجتماعی کودک نشان می‌دهد و تفاوت‌های فردی در رشد حسی را نیز بررسی می‌کند. در بخش بعدی، اختلالات پردازش حسی و نشانه‌های هشداردهنده‌ای که والدین باید به آن‌ها توجه کنند، معرفی شده‌اند. تفاوت بین مشکل حسی و بدرفتاری کودک، اهمیت تشخیص زودهنگام و نقش کاردرمانگر در ارزیابی و درمان اختلالات حسی از دیگر موضوعات کلیدی کتاب است.

نویسنده راهکارهایی برای ارزیابی اولیه در خانه، همکاری با معلمان و مشاوران مدرسه و طراحی برنامه‌های حمایتی در خانه و مدرسه ارائه داده است. درنهایت، کتاب رشد حسی با تأکید بر فردی‌سازی برنامه‌های حمایتی و اهمیت همکاری میان والدین، معلمان و متخصصان، تلاش می‌کند تا مسیر رشد سالم و همه‌جانبه‌ی کودک را هموار کند و والدین را به مشاهده‌گری فعال و واکنش همدلانه دعوت کند.

چرا باید کتاب رشد حسی را بخوانیم؟

این کتاب با تمرکز بر رشد حسی و اختلالات پردازش حسی، به والدین و مربیان کمک می‌کند تا نشانه‌های اولیه‌ی مشکلات حسی را شناسایی کنند و از بروز مشکلات رفتاری و یادگیری پیشگیری نمایند. کتاب رشد حسی با ارائه‌ی مثال‌های ملموس، راهکارهای عملی و جدول‌های کاربردی، امکان درک بهتر تفاوت‌های فردی کودکان را فراهم می‌کند و مسیر حمایت مؤثر از کودکان با نیازهای ویژه‌ی حسی را روشن می‌سازد.

مطالعه‌ی این اثر، آگاهی والدین و معلمان را درباره‌ی اهمیت محیط غنی حسی، نقش بازی، تغذیه و خواب در رشد کودک افزایش می‌دهد و ابزارهایی برای ارزیابی و مداخله‌ی به‌موقع در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای والدین، مربیان، معلمان و مشاورانی مناسب است که با کودکان در سنین رشد سروکار دارند یا دغدغه‌ی شناسایی و حمایت از کودکان با مشکلات رفتاری، یادگیری یا اختلالات حسی را دارند؛ همچنین برای دانشجویان و متخصصان حوزه‌ی روان‌شناسی رشد، کاردرمانی و علوم تربیتی که به‌دنبال منابع کاربردی و به‌روز در زمینه‌ی رشد حسی و اختلالات یکپارچگی حسی هستند، مفید خواهد بود.

بخشی از کتاب رشد حسی

«رشد حسی, پایه‌ای‌ترین بستر برای یادگیری, تعامل با محیط و تجربه جهان پیرامون در دوران کودکی است. هرچه دستگاه حسی کودک سالم‌تر و هماهنگ‌تر رشد کند, توانایی او در پاسخ مناسب به محرک‌ها و ساختن بنیان‌های شناختی, هیجانی و حرکتی قوی‌تر خواهد بود. کودکان از طریق حواس خود جهان را کشف می‌کنند. آن‌ها با لمس اشیاء، شنیدن صداها، دیدن رنگ‌ها و حرکت در فضا، ذهن خود را پرورش می‌دهند. رشد سالم سیستم‌های حسی به کودک کمک می‌کند تا: تمرکز و توجه بهتری داشته باشد، مهارت‌های حرکتی دقیق و کلی را راحت‌تر یاد بگیرد، تعامل اجتماعی مؤثرتری با دیگران برقرار کند، احساس امنیت و آرامش بیشتری تجربه کند، توانایی‌های شناختی و زبانی بهتری توسعه دهد. بسیاری از مشکلاتی که در ظاهر رفتاری یا تحصیلی هستند ریشه در اختلال‌های رشد حسی دارند؛ مانند حساسیت زیاد به صدا یا لمس، بی‌قراری در محیط‌های شلوغ یا اجتناب از برخی غذاها. والدین با شناخت این نشانه‌ها می‌توانند از بروز چنین مشکلاتی پیشگیری کرده یا آن‌ها را به‌موقع شناسایی و اصلاح کنند.»