کتاب مراحل بنیادین اندیشه در مطالعات امنیت ملی

کتاب مراحل بنیادین اندیشه در مطالعات امنیت ملی به گردآوری و ترجمه اصغر افتخاری توسط پژوهشکده مطالعات راهبردی منتشر شده است. این اثر مجموعه‌ای از مقالات و متون برگزیده‌ی اندیشمندان حوزه‌ی امنیت ملی و روابط بین‌الملل را گرد هم آورده و با تمرکز بر روش‌شناسی مطالعات امنیت ملی، به بررسی رویکردهای مختلف نظری و عملی در این حوزه می‌پردازد. کتاب با بهره‌گیری از آثار پژوهشگرانی چون ریچارد شولتز، روی گودسان و جرج کوستر، تلاش دارد تصویری جامع از تحولات مفهومی و روشی امنیت ملی ارائه دهد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب مراحل بنیادین اندیشه در مطالعات امنیت ملی

کتاب مراحل بنیادین اندیشه در مطالعات امنیت ملی اثری ناداستانی و دانشگاهی است که به بررسی ریشه‌ها، تحولات و رویکردهای متنوع در حوزه‌ی امنیت ملی می‌پردازد. این کتاب با ساختاری تحلیلی و آموزشی، مجموعه‌ای از مقالات و ترجمه‌های منتخب را در کنار یادداشت‌ها و مقدمه‌هایی از صاحب‌نظران بین‌المللی ارائه می‌دهد. اصغر افتخاری در این اثر، با گردآوری دیدگاه‌های مختلف، تلاش کرده است تا خواننده را با جریان‌های فکری و نظریه‌های کلیدی در مطالعات امنیت ملی آشنا کند.

کتاب در چهار بخش اصلی تنظیم شده است: خاستگاه مطالعات امنیت ملی، رویکردهای سنتی، رویکردهای مدرن و رویکردهای پست‌مدرن. هر بخش به معرفی و تحلیل نظریه‌ها و مکاتب مختلف می‌پردازد و نمونه‌هایی از کاربرد این نظریه‌ها در مسائل جهانی و منطقه‌ای را بررسی می‌کند. این اثر نه‌تنها به مباحث نظری می‌پردازد، بلکه با ارائه‌ی مطالعات موردی و تحلیل‌های انتقادی، به دغدغه‌های عملی و بومی‌سازی دانش امنیت ملی نیز توجه دارد. کتاب مراحل بنیادین اندیشه در مطالعات امنیت ملی برای دانشجویان، پژوهشگران و علاقه‌مندان به حوزه‌ی روابط بین‌الملل و امنیت ملی، منبعی برای آشنایی با مبانی، تحولات و چالش‌های این حوزه به‌شمار می‌آید.

خلاصه کتاب مراحل بنیادین اندیشه در مطالعات امنیت ملی

این کتاب با هدف تبیین و تحلیل مراحل بنیادین اندیشه در مطالعات امنیت ملی، به بررسی سیر تحول مفهومی و روشی امنیت ملی در بستر روابط بین‌الملل می‌پردازد. نویسنده با گردآوری و ترجمه‌ی آثار برجسته، ابتدا به خاستگاه مطالعات امنیت ملی اشاره می‌کند و نشان می‌دهد که امنیت، مفهومی ریشه‌دار در تاریخ بشر است که با شکل‌گیری دولت‌های ملی معنای تازه‌ای یافته است.

در ادامه، کتاب به بررسی رویکردهای مختلف در تحلیل امنیت ملی می‌پردازد:  رویکرد سنتی: تمرکز بر دولت به‌عنوان مرجع اصلی امنیت و تحلیل تهدیدات نظامی و سیاسی. این بخش به نظریه‌های واقع‌گرایانه و نئورئالیستی می‌پردازد و نقش قدرت، زور و توازن قوا را در تأمین امنیت ملی بررسی می‌کند. رویکرد مدرن: با ورود به عصر پساجنگ سرد، ابعاد جدیدی مانند اقتصاد، فرهنگ، محیط زیست و هویت‌های جمعی وارد تحلیل امنیت می‌شوند.

این رویکردها به نقش عوامل غیرنظامی و تأثیرگذار بر امنیت ملی توجه دارند و مفاهیمی چون امنیت انسانی و امنیت منطقه‌ای را مطرح می‌کنند. رویکرد پست‌مدرن و انتقادی: این بخش به نقد روش‌های سنتی و مدرن می‌پردازد و بر اهمیت ابعاد ذهنی، هویتی و اجتماعی امنیت تأکید دارد. نظریه‌هایی مانند پست‌مدرنیسم، فمینیسم و تئوری انتقادی، امنیت را پدیده‌ای چندبعدی و وابسته به زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی می‌دانند.

در سراسر کتاب، به چالش‌های روش‌شناختی در مطالعات امنیت ملی اشاره شده و بر ضرورت بومی‌سازی دانش امنیتی و تولید نظریه‌های متناسب با شرایط ایران تأکید شده است؛ کتاب همچنین با ارائه‌ی مطالعات موردی از جنایت‌های سازمان‌یافته، اسلام‌گرایی، امنیت زیست‌محیطی و امنیت در کشورهای جهان سوم، تلاش شده است تا ابعاد عملی و کاربردی نظریه‌ها نیز به تصویر کشیده شود. درنهایت، کتاب بر اهمیت پژوهش، توسعه‌ی روش‌شناسی و تولید دانش بومی در حوزه‌ی امنیت ملی تأکید دارد و مخاطب را به تفکر انتقادی و جست‌وجوی راهکارهای نوین در این عرصه دعوت می‌کند.

چرا باید کتاب مراحل بنیادین اندیشه در مطالعات امنیت ملی را بخوانیم؟

این کتاب با گردآوری و ترجمه‌ی متون کلیدی از اندیشمندان برجسته‌ی حوزه‌ی امنیت ملی، فرصتی برای آشنایی با سیر تحول مفهومی و روشی این حوزه فراهم می‌کند. کتاب مراحل بنیادین اندیشه در مطالعات امنیت ملی با رویکردی تحلیلی، به بررسی نقاط قوت و ضعف رویکردهای مختلف می‌پردازد و با ارائه‌ی نمونه‌های عینی، امکان مقایسه‌ی نظریه‌ها و کاربرد آن‌ها در مسائل واقعی را فراهم می‌سازد.

این اثر به‌ویژه برای کسانی که به‌دنبال درک عمیق‌تر از مبانی نظری و چالش‌های عملی امنیت ملی هستند، ارزشمند است؛ همچنین توجه به بومی‌سازی دانش و نقد وابستگی به نظریه‌های غربی، این کتاب را به منبعی برای پژوهشگران و سیاست‌گذاران ایرانی تبدیل کرده است که به‌دنبال توسعه‌ی رویکردهای بومی و متناسب با شرایط کشور هستند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعه‌ی این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های علوم سیاسی، روابط بین‌الملل، مطالعات امنیتی و راهبردی، و همچنین سیاست‌گذاران و تحلیل‌گران حوزه‌ی امنیت ملی مفید است. افرادی که به‌دنبال فهم عمیق‌تر از نظریه‌ها و روش‌های تحلیل امنیت ملی هستند یا دغدغه‌ی بومی‌سازی دانش امنیتی را دارند، از این اثر بهره خواهند برد.

بخشی از کتاب مراحل بنیادین اندیشه در مطالعات امنیت ملی

«این واقعیت که بحث از روش مجال تازه‌ای را فراسوی پژوهش‌گران مختلف قرار داده است که ورود به آن به تقویت مبادی نظری موضوعات علمی و در نتیجه اصلاح و افزایش کارآمدی سیاست‌های عملی منتهی شده. از جمله عواملی است که توجه به امر پژوهش را ضروری می‌سازد. از این منظر پژوهش و توسعه دو اصل هم‌زاد ارزیابی می‌گردند که مکمل و مؤید هم می‌باشند. اختصاص یافتن سهم قابل‌توجهی از تولید ناخالص ملی به امور مرتبط با پژوهش در کشورهای توسعه‌یافته، حکایت از آن دارد که بدون توجه به این بخش، نمی‌توان امیدی به پیشرفت و اصلاح سیاست‌های جاری داشت. به همین دلیل است که کارشناسان حوزه‌ی توسعه‌یافتگی بر التزام به اصل تحقیق به‌عنوان یکی از اصول ثابت پیشرفت و ترقی تأکید ورزیده، بر این باورند که: هدایت شدن علم در یک جامعه، استدلال، مطالعه، تحقیق، بحث و گفت‌وگو و اندیشه و روحیه‌ی علمی را به‌دنبال می‌آورد. از ویژگی‌های جامعه‌ی علمی آن است که منطق علمی را جایگزین روش‌های دیگر می‌کند و زمینه‌های اندیشه‌ی منسجم و عمل و عکس‌العمل استدلالی و روحیه‌ی تحقیق و پژوهش را فراهم می‌آورد.»