کتاب انتخابات، ثبات سیاسی و امنیت ملی در جمهوری اسلامی ایران

کتاب «انتخابات، ثبات سیاسی و امنیت ملی در جمهوری اسلامی ایران» نوشتهٔ میرقاسم بنی‌هاشمی و با همکاری جمعی از پژوهشگران، توسط پژوهشکده مطالعات راهبردی منتشر شده است. این اثر به بررسی رابطهٔ میان انتخابات، ثبات سیاسی و امنیت ملی در ساختار سیاسی جمهوری اسلامی ایران می‌پردازد و با رویکردی تحلیلی، ابعاد مختلف این پیوند را از منظرهای سیاسی، حقوقی و جامعه‌شناختی واکاوی می‌کند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب انتخابات، ثبات سیاسی و امنیت ملی در جمهوری اسلامی ایران

این کتاب در قالب ناداستان تحلیلی و پژوهشی، به بررسی نقش و جایگاه انتخابات در ساختار سیاسی جمهوری اسلامی ایران می‌پردازد. «انتخابات، ثبات سیاسی و امنیت ملی در جمهوری اسلامی ایران» با گردآوری مقالات و پژوهش‌هایی از نویسندگان مختلف، سه بخش اصلی را شامل می‌شود: رویکردها و رهیافت‌ها، تحلیل سیاسی-امنیتی انتخابات و تحلیل جامعه‌شناختی انتخابات. هر بخش با مقالاتی تخصصی به موضوعات بنیادین و کاربردی انتخابات، از جمله کارکردهای امنیتی، چالش‌های سیاسی، رفتار انتخاباتی و تأثیر انتخابات بر جایگاه بین‌المللی کشور می‌پردازد. ساختار کتاب به گونه‌ای طراحی شده که هم به مبانی نظری و هم به مصادیق و تجربه‌های عینی انتخابات در ایران توجه دارد. این اثر با تکیه‌بر داده‌های تاریخی، مطالعات تطبیقی و تحلیل‌های میدانی، تصویری جامع از فرازونشیب‌های انتخابات و تأثیر آن بر ثبات سیاسی و امنیت ملی ارائه می‌دهد. نویسنده و همکارانش تلاش کرده‌اند با رویکردی چندرشته‌ای، ابعاد مختلف این پدیده را از منظر علوم سیاسی، حقوق و جامعه‌شناسی بررسی کنند و به پرسش‌های کلیدی دربارهٔ نقش انتخابات در تحکیم یا تضعیف امنیت ملی پاسخ دهند.

خلاصه کتاب انتخابات، ثبات سیاسی و امنیت ملی در جمهوری اسلامی ایران

کتاب حاضر با تمرکز بر نسبت میان انتخابات، ثبات سیاسی و امنیت ملی، تلاش می‌کند ابعاد مختلف این ارتباط را در جمهوری اسلامی ایران تحلیل کند. نویسنده و همکارانش ابتدا سه رویکرد اصلی به نقش انتخابات در سیاست را معرفی می‌کنند: رویکردی که انتخابات را پوسته‌ای از دموکراسی می‌داند و تأثیر آن را بر ارادهٔ عمومی محدود می‌بیند؛ رویکردی که انتخابات را رکن اساسی دموکراسی‌های معاصر می‌داند و برای آن سه کارکرد تعیین حکومت‌گران، تعیین سیاست‌های کلی و اعطای مشروعیت به دولت قائل است؛ و رویکردی که نقش فراتر و پویاتری برای انتخابات در نظر می‌گیرد و آن را عامل اصلی گردش نخبگان و کاهش خشونت سیاسی می‌داند. در ادامه، کتاب به بررسی کارکردهای امنیت‌ساز و امنیت‌زدای انتخابات می‌پردازد. نویسنده تأکید کرده است که انتخابات می‌تواند هم عامل تقویت مشروعیت و ثبات سیاسی باشد و هم در شرایط خاص، به بروز بی‌ثباتی و چالش‌های امنیتی منجر شود. عواملی مانند شکاف‌های قومی و مذهبی، ضعف نهادهای مدنی، دخالت قدرت‌های خارجی و نابسامانی اقتصادی می‌توانند کارکرد مثبت انتخابات را مختل کنند و حتی زمینه‌ساز ظهور دولت‌های اقتدارگرا یا انقلاب‌های انتخاباتی شوند. در بخش‌های بعدی، کتاب به تحلیل رفتار انتخاباتی در ایران می‌پردازد و نشان می‌دهد که رأی‌دادن در نظام مردم‌سالاری دینی، علاوه‌بر کنش سیاسی، واجد بار شرعی و دینی است. همچنین، نظام حقوقی انتخابات و چالش‌های آن، از جمله انباشت قوانین و ضعف‌های ساختاری، مورد بررسی قرار گرفته است. نویسنده با تحلیل انتخابات مجلس در دوره‌های مختلف، به چالش‌های امنیتی مانند کاهش مشارکت، رقابت غیرنهادی و تشدید شکاف‌های سیاسی اشاره می‌کند و تأثیر این عوامل را بر مشروعیت و کارآمدی نظام سیاسی ارزیابی می‌کند. در نهایت، کتاب با تحلیل جامعه‌شناختی رفتار رأی‌دهندگان ایرانی، نقش عوامل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی را در شکل‌گیری رفتار انتخاباتی بررسی می‌کند و نشان می‌دهد که مشارکت یا عدم مشارکت مردم در انتخابات، بازتابی از انتظارات و مطالبات آن‌ها از نظام سیاسی است. این اثر با جمع‌بندی یافته‌ها، بر ضرورت اصلاح نظام انتخاباتی و تقویت نهادهای حزبی برای افزایش کارآمدی و امنیت‌ساز بودن انتخابات تأکید دارد.

چرا باید کتاب انتخابات، ثبات سیاسی و امنیت ملی در جمهوری اسلامی ایران را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی تحلیلی و چندرشته‌ای، به یکی از مهم‌ترین موضوعات سیاست معاصر ایران می‌پردازد: نسبت انتخابات با ثبات سیاسی و امنیت ملی. ویژگی شاخص این اثر، بررسی هم‌زمان ابعاد نظری و عملی انتخابات در ایران است؛ از تحلیل‌های تاریخی و تطبیقی گرفته تا واکاوی رفتار رأی‌دهندگان و چالش‌های حقوقی و امنیتی. خواننده با مطالعهٔ این کتاب، نه‌تنها با دیدگاه‌های مختلف دربارهٔ کارکردهای انتخابات آشنا می‌شود، بلکه تصویری روشن از فرازونشیب‌های انتخابات در جمهوری اسلامی و تأثیر آن بر مشروعیت، انسجام اجتماعی و امنیت ملی به دست می‌آورد. این اثر برای کسانی که به دنبال فهم عمیق‌تر از سیاست و جامعهٔ ایران هستند، منبعی غنی و قابل اتکا فراهم می‌کند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب برای پژوهشگران و دانشجویان علوم سیاسی، جامعه‌شناسی و حقوق، فعالان سیاسی، تحلیل‌گران مسائل ایران و علاقه‌مندان به موضوعات انتخابات، امنیت ملی و ثبات سیاسی مفید است. همچنین، برای کسانی که دغدغهٔ شناخت چالش‌ها و فرصت‌های نظام انتخاباتی ایران را دارند یا به دنبال راهکارهایی برای بهبود مشارکت سیاسی و کاهش تنش‌های اجتماعی هستند، این اثر توصیه می‌شود.

بخشی از کتاب انتخابات، ثبات سیاسی و امنیت ملی در جمهوری اسلامی ایران

«در عمل در ۲۷ سال گذشته، ۲۴ انتخابات در جمهوری اسلامی برگزار شده است. انتخابات مطالعات گسترده و عمیقی نیاز هست. هر چند متون نسبتاً قابل توجهی در خصوص مصادیق و نتایج انتخابات به عنوان موضوع و زمینهٔ ظهور و سقوط شخصیت‌ها، جریان‌ها و یا تحولات سیاسی نوشته شده است. ولی از منظر راهبردی و در چارچوب مطالعات امنیتی چنان که شایسته است به این موضوع پرداخته نشده است. با توجه به اهمیت راهبردی انتخابات در نظام سیاست‌گذاری، نظام قانون‌گذاری و نظام مدیریت کلان کشور بررسی و آسیب‌شناسی فرایندهای انتخاباتی، نظام انتخاباتی کشور و الگوهای رفتار انتخاباتی نهادها، جریان‌ها و گروه‌های اجتماعی امری ضروری است که کم و بیش تا کنون مورد غفلت قرار گرفته و فراموش شده است. پژوهشکده مطالعات راهبردی بر مبنای رسالت پژوهشی خود، با روش‌ها و در چارچوب‌های مختلف مانند برگزاری میزگردهای علمی، دوره‌های آموزشی و انتشار کتاب دانشنامه نظام‌های انتخاباتی و نیز انتشار ویژه‌نامه انتخاباتی در فصلنامه مطالعات راهبردی در سال ۱۳۹۴ به این پژوهشکده است که با بهره‌گیری از رهیافت‌های مختلف در چند حوزه مطالعاتی سیاسی - امنیتی، پرداخته است. کتاب حاصل کار تعدادی از پژوهش‌گران داخلی و بیرونی پژوهشکده مطالعات راهبردی است که با بهره‌گیری از رهیافت‌های مختلف در چند حوزه مطالعاتی سیاسی - امنیتی، پرداخته است.»