کتاب تصوف و اباحه گری

کتاب تصوف و اباحه‌ گری نوشته مهدی الماسی که توسط انتشارات فراهم منتشر شده، اثری پژوهشی در حوزه‌ی عرفان اسلامی است که به بررسی انتقادی پدیده‌ی اباحه‌گری در تاریخ تصوف پرداخته است. این کتاب با رویکردی تاریخی و تحلیلی، زمینه‌های فرهنگی، اجتماعی و نظری اباحه‌گری را در میان فرقه‌های صوفیه و جریان‌های مرتبط با آن واکاوی کرده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب تصوف و اباحه گری

کتاب تصوف و اباحه‌گری، اثری پژوهشی است که به بررسی ریشه‌ها و مصادیق اباحه‌گری در تاریخ تصوف اسلامی می‌پردازد. کتاب در فضایی میان تاریخ، کلام و عرفان حرکت می‌کند و با نگاهی انتقادی، به زمینه‌های فرهنگی و اجتماعی پیدایش اباحه‌گری در میان فرقه‌های اسلامی، به‌ویژه صوفیه، می‌پردازد. مهدی الماسی با رجوع به منابع کهن و آثار مهم صوفیه و فقها، تلاش می‌کند تا سیر تحولات فکری و رفتاری صوفیان را از زهدگرایی آغازین تا شکل‌گیری تصوف عاشقانه و بروز گرایش‌های اباحه‌گرانه دنبال کند. کتاب در سال ۱۴۰۳ منتشر شده و در کنار تحلیل‌های تاریخی، به نقدهای درون‌گروهی صوفیان و واکنش‌های فقها و متکلمان نسبت به این جریان‌ها نیز توجه دارد. اثر حاضر، تصویری چندلایه از نسبت تصوف با شریعت و چالش‌های آن در تاریخ اندیشه‌ی اسلامی ارائه می‌دهد.

خلاصه کتاب تصوف و اباحه گری

کتاب تصوف و اباحه‌گری با مروری بر تاریخ تصوف اسلامی، ابتدا به زهدگرایی و پارسایی صوفیان اولیه می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه این جریان در واکنش به دنیاگرایی و تجمل‌گرایی حاکمان شکل گرفت. نویسنده سپس به‌تدریج به تحول تصوف از زهد خشک به عرفان عاشقانه اشاره می‌کند؛ جایی که مفاهیمی چون عشق الهی، وحدت وجود و تأویل باطنی آیات قرآن، جایگاه ویژه‌ای در اندیشه و رفتار صوفیان پیدا می‌کند. در این مسیر، برخی از صوفیان و پیروانشان به سهل‌گیری در احکام شرعی و حتی اباحه‌گری متهم می‌شوند. 

کتاب به بررسی زمینه‌های فرهنگی و تاریخی این گرایش‌ها می‌پردازد و تأثیر آیین‌هایی مانند مزدکی و مانوی را بر شکل‌گیری برخی باورهای اباحه‌گرانه در فرقه‌های اسلامی و تصوف تحلیل می‌کند؛ همچنین نویسنده به نقدهای فقها و متکلمان بر صوفیه و نیز انتقادات درون‌گروهی صوفیان نسبت به انحرافات و بدعت‌ها اشاره دارد. در بخش‌های بعدی، مصادیق اباحه‌گری مانند شطح‌گویی، سماع، شاهدبازی و رفتارهای ملامتیه و قلندریه بررسی می‌شود و تفاوت میان تصوف اصیل و انحرافات اباحه‌گرانه موردتأکید قرار می‌گیرد. کتاب در نهایت، با تحلیل انتقادی منابع و آثار مهم صوفیه و فقها، تصویری از چالش‌های نظری و عملی تصوف با شریعت اسلامی ارائه می‌دهد.

چرا باید کتاب تصوف و اباحه گری را خواند؟

کتاب تصوف و اباحه‌گری با رویکردی تحلیلی و مستند، به یکی از بحث‌برانگیزترین موضوعات تاریخ عرفان اسلامی می‌پردازد و با بررسی دقیق منابع کهن و تحلیل انتقادی جریان‌های فکری، امکان شناخت عمیق‌تری از نسبت تصوف و شریعت فراهم می‌کند. مطالعه‌ی این اثر برای کسانی که به تاریخ اندیشه، عرفان و نقد جریان‌های فکری علاقه‌مند هستند، فرصتی برای آشنایی با ریشه‌ها و پیامدهای اباحه‌گری در تصوف و واکنش‌های مختلف به آن است.

خواندن کتاب تصوف و اباحه گری را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای پژوهشگران و علاقه‌مندان به تاریخ تصوف، عرفان اسلامی، کلام و نقد جریان‌های فکری مناسب است؛ همچنین دانشجویان رشته‌های الهیات، ادیان و فلسفه‌ی اسلامی که به‌دنبال شناخت عمیق‌تر نسبت تصوف و شریعت و بررسی انتقادی جریان‌های انحرافی هستند، می‌توانند از آن بهره ببرند.

بخشی از کتاب تصوف و اباحه گری

«پس از رحلت پیامبر بزرگ اسلام، اختلافاتی که بر سر جانشینی آن حضرت پیش آمد، جامعه‌ی مسلمین را از نظر فکری و اعتقادی دچار تفرقه و چنددستگی کرد. این اختلافات، به‌مرور زمینه‌ی بروز و ظهور برخی از موضوعات و مفاهیم شد. این موضوعات که حداقل در ظاهر با اصل و اساس سنت و سیره‌ی اعتقادی و رفتاری پیامبر اکرم منافات داشت، از نظر رفتاری و آنچه از آن به‌عنوان سنت رسول اکرم یاد می‌شود، حائز اهمیت بود؛ زیرا مروجان این عقاید، عدم پایبندی خود را به سنت رسول اکرم به‌صراحت اعلام می‌کردند. گروه‌هایی نظیر غالیان شیعه که به‌ظاهر خود را طرفداران دوآتشه‌ی امامان شیعه معرفی می‌کردند، در این میان سهم عمده‌ای داشتند. رهبران آنان نه‌تنها به تأویل قرآن کریم به شکل افراطی آن شایق بودند، بلکه سخنان گزاف و اغراق‌آمیزی را نیز در وهله‌ی اول نسبت به ائمه علیهم‌السلام و سپس نسبت به شخص خویش ادعا می‌کردند؛ الوهیت امامان، مباح دانستن بسیاری از احکام که در اسلام محکم بود و باور به تناسخ و... از جمله مسائلی بود که در میان آن‌ها تبلیغ و ترویج می‌شد. اما آیا آنان به‌راستی پیروان امامان شیعه بودند؟ این سوال به‌سرعت و بی‌تردید منفی‌ست؛ زیرا نه‌تنها شیوه‌ی رفتار آن‌ها بر خلاف سیره و سلوک امامان شیعه بوده بلکه خود ائمه نیز به‌صورت قاطع و صریح این افراد را منحرف و مرتد می‌دانستند. احادیث بسیاری که در این باب در کتب معتبر شیعه روایت شده، گواهی مستدل بر این موضوع است.»