کتاب چهل مثل

کتاب چهل مثل پژوهشی از ابراهیم مکوندی است که توسط انتشارات حسن رسولی منتشر شده. این کتاب با گردآوری و شرح داستان‌ها و ریشه‌های ضرب‌المثل‌های رایج فارسی، به بررسی فرهنگ عامه و ادبیات شفاهی ایران پرداخته است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب چهل مثل

کتاب چهل مثل (مجموعه‌ای از پرکاربردترین ضرب‌المثل‌های زبان شیرین پارسی) ضرب‌المثل‌های پرکاربرد فارسی را همراه با قصه‌ها و حکایت‌های پندآموز گردآوری کرده است. ابراهیم مکوندی در مقدمه به اهمیت ضرب‌المثل‌ها در فرهنگ و ادبیات ایران اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد که این‌ها چگونه از نسلی به نسل دیگر منتقل شده‌اند و چه نقشی در انتقال تجربه و حکمت پیشینیان داشته‌اند. کتاب به بررسی ریشه‌های تاریخی و ادبی ضرب‌المثل‌ها می‌پردازد و نشان می‌دهد که بسیاری از آن‌ها برگرفته از آثار بزرگان ادب فارسی مانند سعدی، فردوسی و دیگر شاعران و نویسندگان است؛ همچنین به اشتراکات ضرب‌المثل‌ها در فرهنگ‌های مختلف اشاره می‌شود و تفاوت‌های منطقه‌ای و گویشی آن‌ها نیز مورد توجه قرار گرفته است. این اثر در قالب روایت‌های داستانی، هر ضرب‌المثل را با قصه‌ای همراه می‌کند تا مخاطب با زمینه‌ی پیدایش و کاربرد آن آشنا شود. کتاب تلاش دارد با زبانی قابل‌فهم برای همه‌ی گروه‌های سنی، گنجینه‌ای از حکمت عامیانه را ارائه دهد.

خلاصه کتاب چهل مثل

کتاب  چهل مثل با انتخاب چهل ضرب‌المثل رایج فارسی، هر یک را در قالب داستانی روایت می‌کند و سپس به شرح کاربرد و معنای آن می‌پردازد. برای مثال، ضرب‌المثل خرش از پل گذشت با داستان پیرمردی روایت می‌شود که به امید پاداش، همه‌ی دارایی خود را برای کمک به دزدی خرج می‌کند و در نهایت فریب می‌خورد. یا ضرب‌المثل با همه بله، با ما هم بله؟ از ماجرای بازرگانی ورشکسته می‌گوید که با تکرار یک پاسخ، از زیر بار بدهی‌ها شانه خالی می‌کند. هر حکایت، علاوه‌بر سرگرم‌کردن، نکته‌ای اخلاقی یا اجتماعی را بازگو می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه این ضرب‌المثل‌ها در زندگی روزمره‌ی مردم ایران به کار می‌روند. کتاب به ریشه‌های تاریخی برخی ضرب‌المثل‌ها نیز اشاره دارد و گاه تفاوت‌های معنایی یا نگارشی آن‌ها را در مناطق مختلف ایران بررسی می‌کند. در مجموع، این اثر تلاش می‌کند تا با روایت قصه‌های کوتاه و آموزنده، مخاطب را با دنیای ضرب‌المثل‌های فارسی و حکمت نهفته در آن‌ها آشنا کند.

چرا باید کتاب چهل مثل را خواند؟

این کتاب فرصتی فراهم می‌کند تا مخاطب با پیشینه و معنای ضرب‌المثل‌های رایج فارسی آشنا شود و از طریق قصه‌های کوتاه و پندآموز، به لایه‌های عمیق‌تر فرهنگ عامه‌ی ایران دست پیدا کند. روایت داستانی هر ضرب‌المثل، فهم و به‌خاطرسپاری آن را آسان‌تر می‌کند و مخاطب می‌تواند کاربرد آن‌ها را در موقعیت‌های مختلف زندگی بهتر درک کند؛ همچنین کتاب به ریشه‌های ادبی و تاریخی ضرب‌المثل‌ها می‌پردازد و تفاوت‌های منطقه‌ای و گویشی آن‌ها را نیز نشان می‌دهد.

خواندن کتاب چهل مثل را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

کتاب چهل مثل برای علاقه‌مندان به فرهنگ و ادبیات عامه، دانش‌آموزان، معلمان، پژوهشگران حوزه‌ی زبان و ادبیات فارسی و هر کسی که دوست دارد با ضرب‌المثل‌های فارسی و داستان‌های پشت آن‌ها آشنا شود، مناسب است؛ همچنین برای کسانی که به‌دنبال مثال‌ها و حکایت‌های آموزنده برای استفاده در گفت‌وگوها یا آموزش هستند، مفید خواهد بود.

بخشی از کتاب چهل مثل

«دراین مجموعه؛ سعی نموده‌ام از بین هزاران ضرب‌المثل رایج در زبان شیرین پارسی که بیشترین تداول را در بین مردم دارد، با ذکر داستان و علت پیدایش این حکایت‌ها، به صورت ساده و شیوا؛ برای درک بهتر تمامی رده‌های سنی، معروف‌ترین آن‌ها را انتخاب و نگارش نمایم. البته پیش از این حقیر، اساتید بزرگواری کارهای مشابه این اثر مکتوب نموده‌اند. لذا تفاوت نوشتار اینجانب در نحوهٔ نگارش، ساده‌نویسی، ایجاز و قابل فهم بودنِ آن برای تمامی رده‌های سنی از کودکان تا بزرگسالان می‌باشد که این اثر را نسبت به کارهای جالب توجهی که قبلاً توسط اساتید ارجمندم صورت گرفته، متفاوت و متمایز می‌نماید. این حکایات و داستان‌ها در جای جای میهن عزیزمان ایران، تداول داشته و دارد و در هر منطقه‌ای از ایران زمین، با عناوین و شیوه‌های متفاوتی روایت می‌شده است. لذا معنا و مفهوم این ضرب‌المثل‌ها و در ادامه شرح داستان و منشأ پیدایش آن، تقریباً در تمامی مناطق ایران زمین، از گذشته‌های دور تا کنون یکسان بوده است. البته شاید در برخی موارد، نقاط افتراقی وجود داشته باشد. از جمله؛ تفاوت در زبان، گویش (لهجه)، شرایط مکانی (جغرافیایی) و زمانی و به طور کلی و مهم‌ترین عامل و علت متفاوت بودن این ضرب‌المثل‌ها و چگونگی شکل‌گیری داستان آن، وابستگی بسیار زیادی به عنصر و مقولهٔ فرهنگ آن منطقه دارد.»