کتاب راهنمای کاربردی کتابدار داده ها

معرفی کتاب راهنمای کاربردی کتابدار داده ها

کتاب الکترونیکی «راهنمای کاربردی کتابدار داده‌ها» (A Practical Guide for the Data Librarian) نوشتهٔ «اریک او. جانسون» و با ترجمهٔ «امیررضا اصنافی»، «امیر قاسمیان»، «شیوا قمری» و «ساجده عبدی» توسط مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه شهید بهشتی منتشر شده است. این کتاب به بررسی نقش‌ها، وظایف و مهارت‌های موردنیاز کتابداران داده‌ها در عصر دیجیتال می‌پردازد و برای دانشجویان، پژوهشگران و کتابداران علاقه‌مند به مدیریت داده‌ها و اطلاعات پژوهشی مناسب است. نسخه الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب راهنمای کاربردی کتابدار داده ها

این کتاب به عنوان راهنمایی جامع برای ورود به دنیای کتابداری داده‌ها، به بررسی نقش‌های نوین کتابداران در مدیریت، سازماندهی و پشتیبانی داده‌های پژوهشی می‌پردازد. «راهنمای کاربردی کتابدار داده‌ها» در دوره‌ای نوشته شده که داده‌ها به یکی از مهم‌ترین دارایی‌های علمی و پژوهشی بدل شده‌اند و کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی با تحولات گسترده‌ای در وظایف و کارکردهای خود روبه‌رو هستند. نویسنده با تکیه بر تجربیات حرفه‌ای و مثال‌های کاربردی، تصویری از وظایف روزمره، مهارت‌های موردنیاز و چالش‌های پیش روی کتابداران داده‌ها ارائه می‌دهد. این کتاب علاوه بر معرفی مفاهیم پایه‌ای مانند داده، اطلاعات، دانش و فراداده، به چرخه عمر داده‌ها، جمع‌آوری، ذخیره‌سازی، تحلیل و اشتراک‌گذاری داده‌ها نیز می‌پردازد. همچنین به نقش کتابداران داده‌ها در آموزش سواد داده، همکاری با پژوهشگران و طراحی پایگاه‌های داده اشاره می‌شود. اثر حاضر با تمرکز بر نیازهای عملی و واقعی کتابداران و پژوهشگران، به عنوان منبعی برای ارتقای مهارت‌های حرفه‌ای در حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی تدوین شده است.

خلاصه کتاب راهنمای کاربردی کتابدار داده ها

این کتاب با طرح این پرسش آغاز می‌شود که کتابدار داده‌ها کیست و چه وظایفی دارد. نویسنده ابتدا تفاوت میان داده، اطلاعات، دانش و خرد را توضیح می‌دهد و اهمیت فراداده را در سازماندهی داده‌ها برجسته می‌کند. سپس به انواع داده‌ها (کمی، کیفی، عددی، متنی، صوتی و تصویری) و مقیاس‌های اندازه‌گیری آن‌ها می‌پردازد. چرخه عمر داده‌ها از جمع‌آوری و ایجاد داده‌ها، توصیف و ذخیره‌سازی، پردازش، تحلیل، بایگانی و اشتراک‌گذاری تا الهام‌گیری و تولید دانش جدید، به تفصیل شرح داده می‌شود. کتاب به نقش کتابدار داده‌ها در هر یک از این مراحل اشاره می‌کند؛ از کمک به پژوهشگران برای یافتن داده‌های مناسب و طراحی برنامه‌های مدیریت داده گرفته تا آموزش سواد داده و تحلیل داده‌ها. همچنین به مهارت‌های موردنیاز کتابداران داده‌ها مانند طراحی پایگاه داده، مصورسازی داده‌ها، برنامه‌نویسی، مدیریت مجوزها و حفاظت دیجیتال پرداخته می‌شود. نویسنده با مثال‌های عملی، چالش‌های سازماندهی فایل‌ها، نام‌گذاری داده‌ها و همکاری با پژوهشگران را بررسی می‌کند و بر اهمیت یادگیری مستمر و تطبیق با فناوری‌های نوین تأکید دارد. در نهایت، کتاب به معرفی منابع داده، روش‌های جستجو و ارزیابی داده‌ها و نقش کتابداران داده‌ها در ارتقای کیفیت پژوهش‌های علمی می‌پردازد.

چرا باید کتاب راهنمای کاربردی کتابدار داده ها را خواند؟

این کتاب با رویکردی کاربردی، به نیازهای واقعی کتابداران و پژوهشگران در زمینه مدیریت داده‌ها پاسخ می‌دهد. خواننده با مطالعهٔ آن با مفاهیم پایه‌ای داده، فراداده و چرخه عمر داده‌ها آشنا می‌شود و مهارت‌هایی مانند جمع‌آوری، ذخیره‌سازی، تحلیل و مصورسازی داده‌ها را فرا می‌گیرد. همچنین مثال‌های عملی و تمرین‌های پیشنهادی، امکان یادگیری فعال و تجربه‌محور را فراهم می‌کند. این اثر به ویژه برای کسانی که می‌خواهند نقش کتابدار داده را در کتابخانه‌ها و مراکز پژوهشی بهتر درک کنند یا مهارت‌های خود را در این حوزه ارتقا دهند، مفید است.

خواندن کتاب راهنمای کاربردی کتابدار داده ها را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، کتابداران علاقه‌مند به داده‌ها، مدیران کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی و هر کسی که با مدیریت داده‌های پژوهشی سروکار دارد مناسب است. همچنین برای کسانی که به دنبال ارتقای مهارت‌های خود در زمینه جمع‌آوری، سازماندهی و تحلیل داده‌ها هستند، توصیه می‌شود.

فهرست کتاب راهنمای کاربردی کتابدار داده ها

- فصل اول: مقدمه به معرفی کتابداری داده‌ها، وظایف کتابدار داده و تفاوت داده، اطلاعات، دانش و فراداده می‌پردازد. همچنین انواع داده‌ها و اهمیت سواد داده در کتابخانه‌ها را شرح می‌دهد. - فصل دوم: شناسایی و کسب داده‌ها چرخه عمر داده‌ها، جمع‌آوری، توصیف، ذخیره‌سازی، پردازش، تحلیل و اشتراک‌گذاری داده‌ها را بررسی می‌کند. همچنین به برنامه‌های مدیریت داده و روش‌های جستجوی داده‌ها اشاره دارد. - فصل سوم: طراحی پایگاه داده اصول طراحی پایگاه داده، انواع پایگاه داده، فرم‌های عادی‌سازی، کلیدهای اصلی و خارجی و نحوه سازماندهی داده‌ها در جداول را توضیح می‌دهد. - فصل چهارم: فنون جمع‌آوری داده‌ها روش‌های جمع‌آوری داده‌ها، استفاده از نرم‌افزارها، فرم‌های نظرسنجی و ابزارهای جمع‌آوری داده را معرفی می‌کند. - فصل پنجم: مصورسازی داده‌ها به اهمیت و روش‌های مصورسازی داده‌ها، نمودارهای عددی و غیرعددی و اینفوگرافی می‌پردازد. - فصل ششم: استفاده از داده‌ها برای بورس تحصیلی کاربرد داده‌ها در پژوهش‌های علمی، تحلیل متن، سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی و استانداردهای فراداده را بررسی می‌کند. - پیوست‌ها منابع داده، بسترهای پایگاه داده، ابزارهای مصورسازی و واژه‌نامه‌های فارسی-انگلیسی و انگلیسی-فارسی را شامل می‌شود.

بخشی از کتاب راهنمای کاربردی کتابدار داده ها

«کتابداری داده‌ها از برخی جهات، بسیار شبیه کتابداری پژوهشی و تحلیلی است. ما به افراد در شناسایی، ارزیابی و استفاده از اطلاعات کمک می‌کنیم. برای یک کتابدار داده‌ها، شکل اطلاعات به‌صورت مجموعه‌داده‌هاست. دیگر وظایف مانند راهنمایی کردن مراجعه‌کننده، تبیین ایده‌های گسترده، دانش سازمان اطلاعات و مواردی از این‌دست هنوز ضروری است. انتظار می‌رود کتابدار داده‌ها چرخه عمر داده را درک کند. علم حساب مهارت مهمی است و حکم سواد خواندن و نوشتن را دارد. اکثر کتابداران داده‌ها با تمام جنبه‌های یادشده در این کتاب کار نمی‌کنند. در اغلب موارد، هر یک از اعضای گروه کتابدار داده‌ها مسئول یک کار خاص می‌شوند تا بهترین خدمات به مراجعان ارائه شود. ممکن است موسسات کوچک یک کتابدار داده متمرکز بر مهارت‌های کشف داده و برنامه‌ریزی مدیریت داده داشته باشند. کتابدار داده‌ها به افراد کمک می‌کند که داده‌ها را پیدا کنند. بدین منظور و برای ارائه پاسخ به پرسش افراد، وی می‌تواند از رایانه استفاده کند. همچنین به افراد کمک می‌کند با داده‌ها سروکار داشته باشند، داده‌ها را جمع‌آوری کنند، مصورسازی کنند، توصیف کنند و ...»