کتاب حوالی اقیانوس

کتاب حوالی اقیانوس نوشتهٔ «علی وطی‌دوست» و «محمدحسین تسخیری» با همکاری مجموعهٔ «رویش نوین نصیر ایرانیان» و مؤسسهٔ «اشراق» توسط انتشارات «مرکز کوثر» منتشر شده است. این کتاب به بررسی انتقادی گفتمان پیشرفت منطقه‌ای در ایران پرداخته و تلاش کرده است مفاهیم کلیدی و چالش‌های این حوزه را بازتعریف کند. نسخهٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب حوالی اقیانوس

کتاب «حوالی اقیانوس» (درنگی بر اکنون و آیندهٔ گفتمان پیشرفت منطقهٔ ایران) در دوره‌ای نوشته شده که بحث پیشرفت منطقه‌ای در ایران به‌ویژه پس از انقلاب ۱۳۵۷ اهمیت بیشتری یافته است. «علی وطی‌دوست» و «محمدحسین تسخیری»، نویسندگان کتاب باتکیه‌بر تجربه‌های میدانی و فعالیت‌های جهادی خود به تحلیل انتقادی گفتمان رایج پیشرفت منطقه‌ای پرداخته‌اند. کتاب به‌صورت مجموعه‌ای از یادداشت‌ها و مقالات کوتاه تنظیم شده که هرکدام به یک محور مشخص می‌پردازد و در کنار هم تصویری کلی از دغدغه‌ها و چالش‌های پیشرفت منطقه‌ای در ایران ارائه می‌دهد. 

تمرکز اصلی کتاب بر مفاهیمی مانند مشارکت عمومی، مسئله‌محوری، سیاست، برنامه‌ریزی و نقش انسان در فرایند پیشرفت است. علی وطی‌دوست و محمدحسین تسخیری تلاش کرده‌اند با رویکردی درون‌گفتمانی نقاط ضعف و قوت گفتمان کنونی [باتوجه‌به زمان انتشار کتاب] را بررسی کنند و به پرسش‌هایی دربارهٔ کیفیت مشارکت مردم، نقش حاکمیت، تفاوت‌های گفتمان پیشرفت با توسعه و نسبت میان پیشرفت منطقه‌ای و ملی پاسخ دهند. نویسندگان همچنین به نقد برخی مفاهیم وارداتی و رایج در حوزهٔ توسعه و برنامه‌ریزی می‌پردازند و بر ضرورت بازاندیشی و تحول در این گفتمان تأکید می‌کنند.

خلاصه کتاب حوالی اقیانوس

این کتاب با طرح پرسش‌هایی بنیادین دربارهٔ چیستی پیشرفت و نقش انسان در آن آغاز می‌شود. نویسندگان معتقد هستند که پیشرفت، تنها به‌معنای حل مسائل روزمره یا شبه‌مسائل نیست؛ بلکه باید به تحرک دائمی انسان و ایجاد معنا در زندگی او منجر شود. در این نگاه، مسئله‌محوری و ارادهٔ انسانی محور اصلی پیشرفت است و مشارکت مردم باید فراتر از حل مشکلات جزئی و پراکنده باشد. نویسندگان با نقد رویکردهای رایج مانند خدمت‌رسانی مستقیم، اشتغال‌زایی و برنامه‌ریزی مشارکتی، بر اهمیت نقش‌آفرینی انسان و خودآگاهی او تأکید می‌کند. آن‌ها معتقدند که گفتمان فعلی [باتوجه‌به زمان انتشار کتاب] پیشرفت منطقه‌ای، بیش از آنکه به تحول واقعی منجر شود، درگیر حل شبه‌مسائل و بهبود وضع موجود است. نویسندگان پیشنهاد می‌کنند که باید برای مردم نقش و معنای جدیدی تعریف کرد تا بتوانند در سطح ملی و منطقه‌ای به‌عنوان نیروی پیش‌ران پیشرفت عمل کنند؛ همچنین کتاب به تمایز میان سیاست‌گذاری و سیاست‌مداری، اهمیت تصمیم‌گیری پیش از برنامه‌ریزی و ضرورت ایجاد موجی ملی در اقیانوس ملت ایران می‌پردازد. درنهایت نویسندگان بر این باور هستند که تحول در گفتمان پیشرفت، نیازمند بازتعریف مفاهیم و نقش‌آفرینی فعال انسان‌ها است.

چرا باید کتاب حوالی اقیانوس را خواند؟

این کتاب با رویکردی انتقادی و تحلیلی به بازخوانی مفاهیم رایج در حوزهٔ پیشرفت منطقه‌ای ایران می‌پردازد و تلاش می‌کند نقاط ضعف و قوت گفتمان فعلی [باتوجه‌به زمان انتشار کتاب] را آشکار کند. خواننده با مطالعهٔ این کتاب با تفاوت‌های میان حل شبه‌مسائل و ایجاد تحول واقعی در جامعه آشنا می‌شود و می‌تواند نگاه عمیق‌تری به نقش انسان، سیاست و مشارکت عمومی در فرایند پیشرفت پیدا کند؛ همچنین این کتاب برای کسانی که دغدغهٔ توسعهٔ پایدار و مشارکت مردمی دارند، فرصت مناسبی برای بازاندیشی و گفت‌وگو فراهم می‌کند.

خواندن کتاب حوالی اقیانوس را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای فعالان اجتماعی، پژوهشگران حوزهٔ توسعه و سیاست‌گذاری، نیروهای جهادی، مدیران محلی و علاقه‌مندان به مباحث پیشرفت و مشارکت مردمی در ایران مناسب است.

بخشی از کتاب حوالی اقیانوس

«انسان مسئله‌مند اراده به تحرک دائمی پیدا می‌کند به‌سمت آنچه که باید باشد و اکنون نیست. فارغ از اینکه به آن برسد یا نه؛ او در مسیر پیشرفت قدم گذاشته است. لحظه‌ای که انسان در این جهان، احساس فقدان کرد احساس فقدان چیزی که باید می‌بود و اکنون نیست و از این اختلاف پتانسیل انسانی؛ اراده‌مند شد، پیشرفت انسانی متولد خواهد شد. در این معناء حل شدن یا نشدن مسائل بیرونی جهان موضوعیت ندارد. مسئله‌مندی درونی انسان و اراده‌مندی اوست که موضوعیت دارد. مسائل بیرونی جهان زمانی موضوعیت پیدا می‌کند که منجر به مسئله‌مندی درونی انسان و تحریک اراده‌ی انسانی او شود. ظرافت تمایز بین پیشرفت به معنای حل مسائل و پیشرفت به معنای تحرک دائمی انسان‌ها (مردم) در این نهفته است. ممکن است مسائل حل شوند؛ اما پیشرفت به معنای اراده‌مندی، مسئله‌مندی و تحرک دائمی انسان‌ها رقم نخورد.»