کتاب ژاک لاکان (بنیادها)

کتاب ژاک لاکان (بنیادها) با عنوان اصلی Jacques Lacan: the basics نوشتهٔ کالم نیل و ترجمهٔ علی رکنیان‌زاده توسط نشر کیان دانش منتشر شده است. این اثر به معرفی و بررسی اندیشه‌های ژاک لاکان، روان‌کاو فرانسوی، می‌پردازد و در دستهٔ روانکاوی و فلسفه قرار می‌گیرد. نویسنده در کتاب حاضر تلاش دارد مفاهیم کلیدی نظریهٔ لاکان را به زبانی قابل فهم برای دانشجویان و علاقه‌مندان به روان‌کاوی و فلسفه توضیح دهد. نسخهٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب ژاک لاکان (بنیادها)

کتاب ژاک لاکان (بنیادها) به‌عنوان راهنمایی مقدماتی برای ورود به دنیای پیچیدهٔ اندیشه‌های «ژاک لاکان» نوشته شده است. نویسنده با نگاهی تاریخی و تحلیلی، ابتدا به معرفی زندگی و مسیر حرفه‌ای لاکان می‌پردازد و سپس به تدریج مفاهیم بنیادین نظریهٔ او را شرح می‌دهد. کتاب در فضایی میان روانکاوی، فلسفه و تاریخ اندیشه حرکت می‌کند و تلاش دارد مخاطب را با زمینه‌های فلسفی و روانکاوانه‌ای که لاکان از آن‌ها تأثیر گرفته، آشنا کند. از جمله موضوعات مهم کتاب می‌توان به مفهوم ناخودآگاه، مرحلهٔ آینه‌ای، ساختار سه‌گانهٔ تخیلی/نمادین/واقعی و جایگاه فردیت در اندیشهٔ لاکان اشاره کرد. 

نویسنده در کتاب ژاک لاکان (بنیادها) همچنین به تأثیرات متقابل لاکان با متفکران بزرگی چون فروید، هگل، دسکارتس و فیلسوفان فرانسوی می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه نظریه‌های لاکان در بستر تحولات فکری قرن بیستم شکل گرفته‌اند. کتاب در سال‌های اخیر نوشته شده و با توجه به زبان و ساختار آن، برای دانشجویان و علاقه‌مندان به روانکاوی و فلسفه قابل استفاده است.

ژاک لاکان، پزشک، فیلسوف و روانکاو برجستهٔ فرانسوی بود که در ۱۳ آوریل ۱۹۰۱ متولد شد و در ۹ سپتامبر ۱۹۸۱ درگذشت. او به خاطر ایده‌اش مبنی بر «بازگشت به فروید» و نیز نظریه‌اش که ناخودآگاه را شبیه به یک زبان ساختارمند می‌داند، شهرت دارد. این نظریه‌ها ژاک لاکان را به یکی از مهم‌ترین متفکران فلسفی در فرانسه تبدیل کردند.

لاکان علاوه بر زیگموند فروید، از آثار زبان‌شناس ساختارگرا، فردینان دو سوسوو نیز کلود لوی-استروس که در حوزهٔ قوم‌شناسی ساختارگرا فعال بود، الهام گرفت. او با بهره‌گیری از روش دیالکتیکی هگل و زبان‌شناسی دو سوسور، تلاش کرد تا نظریات فروید را به گونه‌ای بازنویسی کند که روان‌کاوی بتواند در تحلیل تمامی جنبه‌های زندگی انسان به کار گرفته شود.

لاکان این کار را به شیوه‌ای انجام داد که مرزهای روانکاوی را گسترش داد و این حوزه را با سیاست، فلسفه، ادبیات، علوم، مذهب و تقریباً تمام حوزه‌های دیگر دانش درآمیخت. به همین دلیل، آثار او که بیشتر به شکل سخنرانی هستند، دشوار و پیچیده توصیف شده‌اند؛ زیرا در آن‌ها از جناس‌های پیچیده و کنایه‌های مبهم استفاده شده است. از جمله آثار مکتوب او می‌توان به «چهار مفهوم بنیادین روانکاوی» و بخشی از کتاب «Écrits» با عنوان «لاکان در بودوآ» اشاره کرد.

خلاصه کتاب ژاک لاکان (بنیادها)

پیام اصلی کتاب ژاک لاکان (بنیادها) بر معرفی و تبیین مفاهیم کلیدی اندیشهٔ «ژاک لاکان» متمرکز است. نویسنده ابتدا با شرح زندگی و مسیر حرفه‌ای لاکان، زمینهٔ شکل‌گیری نظریه‌های او را توضیح می‌دهد و سپس به سراغ مفاهیم بنیادین می‌رود. از جمله این مفاهیم می‌توان به «مرحلهٔ آینه‌ای» اشاره کرد که در آن کودک با تصویر خود در آینه مواجه می‌شود و این تجربه، پایهٔ شکل‌گیری هویت و خودآگاهی او را می‌سازد. کتاب همچنین به ساختار سه‌گانهٔ تخیلی، نمادین و واقعی در نظریهٔ لاکان می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه این سه حوزه، تجربهٔ انسانی و روان را شکل می‌دهند. 

مفهوم ناخودآگاه و نقش زبان در روانکاوی لاکانی نیز از دیگر محورهای مهم کتاب است. نویسنده تأکید می‌کند که فهم ایده‌های لاکان نیازمند تفسیر و مواجههٔ فعالانه با متن است و هیچ پاسخ قطعی و ساده‌ای برای پرسش‌های بنیادین دربارهٔ هویت، میل و ناخودآگاه وجود ندارد. کتاب با ارائهٔ نمونه‌هایی از تأثیر لاکان بر روانکاوی، فلسفه و حتی فرهنگ معاصر، تلاش می‌کند تصویری کلی اما دقیق از جایگاه و اهمیت اندیشه‌های او ارائه دهد.

چرا باید کتاب ژاک لاکان (بنیادها) را خواند؟

کتاب ژاک لاکان (بنیادها) برای کسانی که به دنبال فهم پایه‌ای و ساختاری از نظریه‌های «ژاک لاکان» هستند، فرصتی فراهم می‌کند تا با زبانی روشن و مثال‌های ملموس، به مفاهیم پیچیدهٔ روانکاوی لاکانی نزدیک شوند. اثر حاضر نه‌تنها به معرفی مفاهیم کلیدی می‌پردازد، بلکه زمینه‌های تاریخی و فلسفی شکل‌گیری این نظریه‌ها را نیز بررسی می‌کند. مطالعهٔ این کتاب می‌تواند به درک بهتر مفاهیمی مانند هویت، ناخودآگاه، میل و ساختارهای روانی کمک کند و راه را برای پژوهش‌های عمیق‌تر در حوزهٔ روانکاوی و فلسفه هموار سازد.

خواندن کتاب ژاک لاکان (بنیادها) را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و علاقه‌مندان به روانکاوی، فلسفه، علوم انسانی و مطالعات فرهنگی مناسب است. همچنین برای کسانی که دغدغهٔ فهم نظریه‌های هویت، ناخودآگاه و ساختار روان را دارند یا به دنبال آشنایی با جریان‌های فکری قرن بیستم هستند، مفید خواهد بود.

فهرست کتاب ژاک لاکان (بنیادها)

فصل اول: خواندن این کتاب

این فصل دربردارندهٔ مقدمه‌ای دربارهٔ دشواری و چالش‌های فهم آثار لاکان و اهمیت تفسیر فعالانهٔ متن است.

فصل دوم: ژاک لاکان چه کسی بود؟ 

نویسنده در این فصل مروری بر زندگی، تحصیلات، مسیر حرفه‌ای و جایگاه لاکان در روان‌کاوی و فلسفه داشته است.

فصل سوم: کمی محتوای فلسفی

این فصل به بررسی زمینه‌های فلسفی اندیشهٔ لاکان و تأثیر متفکرانی چون فروید، هگل، دسکارتس و دیگران اختصاص دارد.

فصل چهارم: مرحلهٔ آینه‌ای

نویسنده در این فصل مفهوم مرحلهٔ آینه‌ای و نقش آن در شکل‌گیری هویت و خودآگاهی را شرح داده است.

فصل پنجم: تخیلی/نمادین/واقعی

این فصل به معرفی ساختار سه‌گانهٔ تجربهٔ انسانی در نظریهٔ لاکان و توضیح هر یک از این ابعاد پرداخته است.

فصل ششم: هدف ناچیز

این فصل دربردارندهٔ بحثی دربارهٔ میل، کمبود و نقش آن‌ها در روان انسان است.

فصل هفتم: ضمیر ناخودآگاه 

نویسنده در این فصل دربارهٔ تبیین مفهوم ناخودآگاه و جایگاه آن در روان‌کاوی لاکانی سخن گفته است.

فصل هشتم: جنسیت

این فصل به بررسی دیدگاه لاکان دربارهٔ جنسیت و تفاوت‌های روانی مرتبط با آن اختصاص دارد.

فصل نهم: خب که چی؟

جمع‌بندی و طرح پرسش‌هایی دربارهٔ کاربرد و اهمیت نظریه‌های لاکان در این فصل آمده است.

فصل دهم: خب حالا چی؟ 

این فصل دربردارندهٔ نتیجه‌گیری و پیشنهادهایی برای ادامهٔ مطالعه و پژوهش در حوزهٔ اندیشه‌های لاکان است.

بخشی از کتاب ژاک لاکان (بنیادها)

«ژاک لاکان» روان تحلیلگر و استاد فرانسوی بود که در قرن بیستم در پاریس زندگی می‌کرد و در همانجا مشغول فعالیت بود. گرچه وی آثار کمی از خود برجای گذاشت، اما تاثیر قابل ملاحظه‌ای را هم در حیطه عملی روان تحلیلگری و هم در حوزه تفکر در سایر مسائل مثل درک ما از هویت، اخلاقیات و زندگی اجتماعی داشته‌است. علاوه بر اثر مکتوبی که وی هرچند کوتاه و کوچک داشت و بیشترش در دو جلد جمع‌آوری شد، لاکان مرتبا سخنرانی‌هایی برگزار می‌کرد (اطلاق‌شده به‌عنوان سمینارها) که در قالب آثار مکتوب برگردانده شده و از سال ۱۹۷۵ شروع به انتشار آن‌ها به زبان فرانسوی کرد و بعدها به دیگر زبان‌ها مثل انگلیسی ترجمه گردید. هردو آثار مکتوب و ارائه آن‌ها در قالب شفاهی فشرده هستند و خواندن آن‌ها بسیار دشوار است. به خصوص اثر مکتوب آنچنان دشوار است که بعضی اشاره به این کردند که گویی لاکان در نوشتار چندان مهارتی نداشته است. دیگران فکر کردند که او عمدا غیرصریح و مبهم بود. سمینارهایش نسبت به آثارش کمتر پیچیده بودند اما به‌دلیل عدم وجود فهرست راهنما به همان اندازه دنبال کردنشان دشوار بود. لاکان اغلب به مخاطبین خود در شروع سمینار موضوع سمینار را اعلام می‌کند اما بعد به نظر می‌رسد که آزادانه از موضوع اصلی سرگردان می‌شود و به جایی می‌رسد که دیگر به‌سختی می‌توان قسمت بعد و قبل را به‌هم مرتبط کرد و حدس زد که راجب چی می‌خواهد حرف بزند. اما این حقیقت که هنوز هم بسیاری شیفته آثار لاکان هستند و اینکه تاثیرش در قرن ۲۰ و حالا ۲۱ نیز به‌طور قابل توجهی باقی مانده است، اشاره به این دارد که به هر دلیلی که آثارش پیچیده هستند به این معنی نیست که چیز مهمی در آن‌ها گفته نمی‌شود.