کتاب چالش های بودجه ریزی در ایران

کتاب الکترونیکی چالش های بودجه ریزی در ایران نوشتۀ فرزانه نوبری و محمد جعفری و سجاد برخورداری است و انتشارات تدبیر اقتصاد آن را منتشر کرده است. کتاب چالش های بودجه ریزی در ایران، به بررسی مبحث بودجه و بودجه‌ریزی در شش دهۀ اخیر در ایران پرداخته است.

درباره کتاب چالش های بودجه ریزی در ایران

بودجه و بودجه‌ریزی از جمله ارکان کلان اقتصاد هر کشوری به شمار می‌آید. در تمام اقتصادها، دولت‌ها سالانه دخل‌وخرج خود را در قالب بودجه سالانه در اختیار مجلس نمایندگان قرار داده و نمایندگان بعد از بحث‌وبررسی دو بخش مهم و کلیدی بودجه شامل درآمدها و هزینه‌ها، دخل‌وخرج سالانه دولت را تصویب کرده و زمینه قانونی شدن آن را فراهم می‌کنند.

عمر بحث بودجه و بودجه‌ریزی در اقتصاد ایران به حدود ۶دهۀ اخیر برمی‌گردد. در طی این شش دهه، تغییر و تحولات گسترده‌های در امر بودجه و بودجه‌ریزی کشور اتفاق افتاده است که به شکل امروزی آن تدوین، تصویب و اجرا می‌شود. براین‌اساس، در صورت تدوین، تصویب و اجرای صحیح بودجه سالانه، دولت‌ها می‌توانند مسیر رشد و توسعه اقتصادی کشور را فراهم نمایند و در صورت عدم تناسب بودجه سالانه با اهداف میان‌مدت و بلندمدت توسعه کشور، بودجه و بودجه‌ریزی می‌تواند به‌عنوان مانع جدی در توسعه کشور شناخته شود.

در فصل اول کتاب چالش های بودجه ریزی در ایران، روند بودجه‌ریزی در کشور بر اساس قانون بودجه ۱۴۰۰ موردبحث و بررسی قرار گرفته است. بعد از بررسی روند بودجه‌ریزی در فصل اول، در فصل‌های بعدی تلاش شده است به ابعاد مختلف بودجه از جمله ضعف ساختار، فقدان الگوی جامع و بهینه تأمین مالی، غالب‌بودن نگاه منطقه‌ای، ارتباط بودجه و برنامه‌های توسعه، کسری بودجه و تبعات آن، واگذاری بنگاه‌های دولتی برای جبران کسری بودجه، کاستی‌های نظام مالیاتی در تأمین بودجه، وابستگی بودجه به درآمدهای حاصل از فروش نفت، یارانه در بودجه، بودجه شرکت‌های دولتی، ردیف‌های متفرقه و نبود نگاه سیستمی در بودجه موردبحث و بررسی قرار گیرد.

خواندن کتاب چالش های بودجه ریزی در ایران را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب برای علاقه‌مندان به مباحث اقتصادی مناسب است.

بخشی از کتاب چالش های بودجه ریزی در ایران

«بررسی عملکرد بودجه‌ای سنوات گذشته کشور، از وضعیت نامطلوب و ناکارآمد نظام بودجه‌ریزی کشور حکایت می‌کند. آنچه در بودجه‌های سنواتی تأمل‌برانگیز است، بی‌توجهی بودجه ریزان به ظرفیت‌های اقتصاد و توانایی خلق منابع پیش‌بینی‌شده در بودجه‌های سالانه است؛ به‌طوری‌که می‌توان بخش گسترده‌های از کسری بودجه‌های دائمی دولت را از نوع کسری بودجه پنهانی دانست. به بیان دیگر، دولت باتوجه‌به برآورد غیرواقع‌بینانه‌ای که از درآمدهای خود در اسناد بودجه سنواتی دارد، متعهد به مخارجی می‌شود که درنهایت، عدم تحقق این درآمدها، دولت را در تعهدات خود با کسری بودجه مواجه می‌کند. بروز برخی رویدادهای برون‌زا مانند تحریم، کاهش قیمت نفت یا شرایط رکودي نیز کسری بودجه دولت را تشدید کرده است. از زاویه‌های دیگر، بررسی بودجه‌های سنواتی از تحمیل حجم گسترده‌های از هزینه‌های جاری انعطاف‌ناپذیر و غالباً کارشناسی نشده به اقتصاد کشور حکایت می‌کند. ابعاد اهمیت توجه به این مسئله از آنجا دوچندان می‌شود که بدانیم، سهم بالای هزینه‌های جاری و چسبندگی این مخارج در کنار کمبود منابع تحقق‌یافته دولت، منجر به تخصیص منابع مالی مربوط به هزینه‌های عمرانی به هزینه‌های جاری شده است در عمل بودجه به‌جای ابزار تأمین‌کننده اهداف برنامه‌های و توسعه‌های دولت، به ابزاری برای رفع نیازها و هزینه‌های روزمره دولت تبدیل شده است...»