کتاب کلاس درس محیط پرورش تفکر

کتاب کلاس درس محیط پرورش تفکر به‌قلم بلال خالقیان را نشر مهاجر منتشر کرده است. این کتاب به تشریح و تبیین اهمیت تفکر انتقادی و روش‌های تدریس به‌منظور تربیت تفکر خلاقانهٔ دانش‌آموزان می‌پردازد.

درباره کتاب کلاس درس محیط پرورش تفکر 

کتاب حاضر در برگیرندهٔ هشت فصل با عناوین: اهمیت و ضرورت پرداختن به موضوع مورد بحث یعنی تفکر و اندیشیدن از دیدگاه‌های مختلف، تعریف و طبقه‌بندی تفکر، سفسطه، مغالطه و دلیل‌تراشی، تفکر منطقی، تفکر انتقادی، تفکر خلّاق، مفاهیم مرتبط با تفکر و پرورش تفکر در کلاس درس می‌باشد و هر فصل دارای مقدمه‌ای برای ورود به بحث، سپس توضیح، تعریف، تفسیر، تجزیه‌و‌تحلیل موضوعات و درنهایت پرسش‌هایی برای تفکر، تحقیق و بازنگری می‌باشد و تلاش کرده است تا نکات لازم برای تدریس معلمان با هدف ترغیب دانش‌آموزان به تفکر انتقادی را به‌تفصیل شرح دهد.

خواندن کتاب کلاس درس محیط پرورش تفکر را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

معلمان و همهٔ کسانی که دغدغهٔ آموزش و تدریس و تربیت قوای فکری خلاقانهٔ دانش‌آموزان را دارند، از خواندن این کتاب سود خواهند برد.

بخشی از کتاب کلاس درس محیط پرورش تفکر

«ای برادر تو همه اندیشه‌ای 

ما بقی تو استخوان و ریشه‌ای 

گر گل بود اندیشه‌ات تو گلشنی 

ور بود اندیشه‌ات خار تو هیمه گلخنی

با توجه به بیان ارزشمند جامع کامل و زیبای مولانا دربارهٔ تفکر که از آن می‌توان به اصل ماهیت اهمیت و شأن انسان پی برد باید گفت از این نظر وجود انسان به معنای واقعی وابسته به «اندیشه» و توانایی «اندیشیدن» او می‌باشد. به‌عبارت‌دیگر انسانیت انسان که وجه تمایز او با حیوان است در همین نکته نهفته است. به‌طوری که اندیشمندان و فیلسوفان انسان را به‌خاطر برخورداری از قوهٔ عاقله و ناطقه «حیوان ناطق» می‌نامند. از سوی دیگر مولانا اندیشه را به دو نوع گل که منظور، اندیشهٔ درست انسانی، اخلاقی، معنوی، روحانی و الهی است و موجب کمال انسان و رسیدن به حقیقت و رستگاری می‌شود و «خار» که در مقابل گل قرار می‌گیرد، تقسیم می‌کند. در اینجا سؤالی که مطرح می‌شود این است که با وجود این اهمیت و ارزش برای اندیشه و به‌ویژه اندیشه‌ای که موجب گلشنی، روشنایی و رستگاری انسان می‌شود؛ چرا برخی از افراد اهل تفکر و اندیشیدن نیستند و یا این که چرا و چگونه برخی از افراد دارای اندیشهٔ خار که در شأن و مقام انسان نیست می‌باشند؟ در پاسخ باید گفت به نظر می‌رسد دلیل اساسی آن را در دو امر زیر باید جستجو کرد. 

۱) نهاد سازمان و سیستمی که عهده‌دار شکل‌گیری رشد و پرورش تفکر است. 

۲) جایگاه تفکر در فرایند فعالیت‌های نهاد سازمان و سیستم مربوطه 

بدیهی است نهاد و نظام مربوطه در جهان که عهده‌دار این امر است نهاد تعلیم و تربیت مدارس و دانشگاه‌ها می‌باشند. به‌عبارت‌دیگر از کارکردهای اساسی و رسمی آموزش و پرورش ایجاد زمینه برای رشد فکری و عقلی فراگیران می‌باشد. ازسوی‌دیگر باید دید آیا این نهاد و سازمان‌های وابسته به آن برای این امر اهمیت، ارزش و جایگاهی قائل می‌باشند یا خیر. به‌عبارت‌دیگر در تعلیم و تربیت رسمی رایج و معمول آیا به محفوظات و سپردن اطلاعات و معلومات موجود به حافظهٔ دانش‌آموزان و دانشجویان تأکید می‌شود یا به رشد توسعه و پرورش عقل و خرد و توانایی تفکر و اندیشیدن آنان اهمیت داده می‌شود. در اینجا لازم است به‌طور خلاصه به برخی از تعاریف و اهداف تعلیم و تربیت که از سوی صاحب‌نظران ارائه شده است اشاره کرد. افلاطون، عقیده داشت که تعلیم و تربیت خوب آن است که روح و بدن را از همهٔ زیبایی‌ها و کمالاتی که قابلیت پذیرش آن‌ها را دارند، برخوردار سازد. هربرت اسپنسر معتقد بود که هدف تعلیم و تربیت تکوین منش و شخصیت انسان است. هوراس مان، عقیده دارد که تنها تعلیم و تربیت است که می‌تواند انسان را به سوی لذتی راهنمایی کند که از لحاظ کیفیت، بی‌نظیر و از لحاظ کمیت بی‌انتها باشد. توماس هنری هاکسلی می‌گوید تربیت عبارت است از آموزش «مغز» آدمی به موجب قانون‌های طبیعت از سوی دیگر در زمینهٔ «مغز» و «ذهن» انسان و توانایی آن در پردازش و تجزیه‌وتحلیل اطلاعات و درنتیجه توانایی تفکر و اندیشیدن، پژوهش‌ها و بررسی‌های متعددی شده است که هر کدام به نتایج ارزنده‌ای دست یافته‌اند. ازجمله مورتون هانت معتقد است که پیشرفت‌های اخیر در علم شناخت که به‌سرعت در حال تحول است خلاصه می‌شود و در این زمینه بر استعداد فطری مغزی بشر چنین تأکید می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد که مغز بشر از سلسله‌اعصاب مرتب و کارا تشکیل شده است. این سلسله‌اعصاب ما را یاری می‌دهند تا از تجربیات خود در فعالیت‌های بشری که ما آن را «تفکر» می‌نامیم استفاده کنیم. همچنین برخی از دانشمندان معتقدند که مغز انسان ظرفیت ذخیرهٔ صدهزار میلیارد فقره اطلاعات را دارد که بیش از پانصد برابر مقدار اطلاعاتی است که در یک دورهٔ کامل دایرةالمعارف بریتانیکا وجود دارد.»