کتاب البلغة فی الحکمة

کتاب البلغة فی الحکمة نوشتهٔ قطب الدین ابوالفضائل عبدالقادر بن حمزة بن یاقوت الأهری و ترجمهٔ سیدمحمود یوسف ثانی است. انتشارات موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران این کتاب را منتشر کرده است.

درباره کتاب البلغة فی الحکمة

کتاب البلغة فی الحکمة کتابی است است در حوزۀ حکمت اسلامی- ایرانی و مشتمل بر امهات مسائل حکمی؛ که در آن هم از روش تعقلی و استدلالی استفاده شده است و هم در جای‌جایِ مباحث به آیات بیّنات قرآنی و احادیث نبوی و مرویات صحابه و تابعان استناد شده است و هم به مواجید و دریافت‌های عرفانیِ عرفا و اهل شهود ارجاع داده شده است. به تعبیری، می‌توان گفت که در این کتاب، سه ساحتِ عقل و شهود و نقل با یکدیگر تلاقی می‌کنند و مباحث کتاب براساسِ این تلاقی و تلقی شکل می‌گیرند.

این کتاب از منابع و مراجع ملاصدرا در تبیین برخی مباحث فلسفی و تفسیری است و در موارد متعددی از آن مطالبی مستقیماً اخذ یا نقل به مضمون شده است ولی در هیچ‌یک از آثارِ وی نامی از این اثر و نویسندۀ آن نیامده است. بیشترین منقولاتِ ملاصدرا از این کتاب در مفاتیح‌الغیب است.

کتاب حاوی دو فن است

• فنِ نخست به بحث دربارۀ ماهیت عالم و اقسام و اعراضِ آن می‌پردازد؛
• فنِ دوم به بحث دربارۀ سببِ وجود عالم و صفات ذات و فعل او؛

هر فن نیز خود به دو قطبِ جنوبی و شمالی تقسیم می شود. قطبِ شمالیِ فنِ اول، خود دو باب دارد که بابِ نخست دربارۀ عنصریات است و بابِ دوم دربارۀ فلکیات. قطبِ جنوبیِ فنِ اول هم دربارۀ امور روحانی یا عالم غیب و ملکوت که آن نیز خود دو باب دارد: بابِ نخست دربارۀ نفوس سفلی و بابِ دوم دربارۀ نفوس عالیه است. فنِ دوم هم مشتمل بر دو قطب است که قطب اولِ آن دربارۀ مبدأ مطلق و مشتمل بر چهار اصل درباۀ ذات و صفات و افعال و اسماء الهی است و قطب دوم دربارۀ معاد. در این قطب، دربارۀ دو معادِ روحانی و جسمانی و مسائل مربوط به نفس و قدرت‌ها و قوای خارق‌العادۀ آن، و از وحی و نبوت و معجزه و کرامت و حقیقتِ بهشت و جهنم بحث می‌شود و از جهت اشتمال بر مسائلی دربابِ نفس‌شناسی و وحی‌شناسی و مباحث مرتبط با آنها اهمیت دارد. کتاب با ذیلی دربابِ انواع معقولات و روش‌های عامِ کسب مجهولات از معلومات و نیز بحثی دربارۀ ریاضت و مجاهدت پایان می‌یابد.

خواندن کتاب البلغة فی الحکمة را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران فلسفه پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب البلغة فی الحکمة

«گرچه از اهری جز همین کتاب اثر باقی نمانده است ولی همین یک اثر خود برای دلالت بر مرابت فضل و دانش و کمالات علمی او گواه کافی و صادقی است. اطلاعات و ذوق ادبی سرشار تسلط بر آیات و اخبار و روایات اطلاعات فلسفی و کلامی قابل توجه و نیز انس و الفت با سخنان مشایخ و بزرگان صوفیه ویژگی خاصی در اندیشه و زبان او داده‌اند»