کتاب اندیشه عدالت

کتاب اندیشه عدالت نوشتهٔ آمارتیا سن و ترجمهٔ احمد عزیزی است. نشر نی این کتاب را منتشر کرده است؛ کتابی حاوی متنی فلسفی درمورد اندیشهٔ عدالت.

درباره کتاب اندیشه عدالت

کتاب اندیشه عدالت (A Theory of Justice) توضیح داده است که نظریهٔ عدالت، دستپخت نهادباوریِ استعلایی بسیاری از مطرح‌ترین مسائل حوزهٔ عدالت را به‌حد نوعی لفاظی کم‌مایه کاهش می‌دهد. آمارتیا سن معتقد است که خیزش مردمان در سرتاسر جهان برای تحقق عدالتِ بیشتر جهانی، هیاهو بر سر نیازهای کمینهٔ زیست انسانی نیست. کتاب حاضر از نیاز به گذاری جوهری از نظریه‌های رایج عدالت سخن گفته است. این کتاب جنبه‌های پویا و مختلف عدالت را بررسی کرده است. آیا عدالت اجتماعی آرمانی است فرای دستیابی یا یکی از موارد شدنی و عملی است؟ اثر حاضر نقدی قدرتمند از نظریهٔ عدالت اجتماعی ارائه می‌دهد که مدت‌ها است واقعیت‌های عملی را در چنگال تفکر اجتماعی و سیاسی خود رها کرده است. نظریهٔ استعلایی عدالت که موضوع تحلیل آمارتیا سن است، در عصر روشنگری شکوفا شد و برجسته‌ترین فیلسوفان عصر ما طرفدار آن بوده‌اند. این مسئله با شناسایی مناسبات کاملاً عادلانهٔ اجتماعی، به تعریف ماهیت جامعهٔ کاملاً عادلانه می‌پردازد. رویکرد مورد علاقهٔ آمارتیا سن، بر قضاوت‌های قیاس بنیانی متمرکز است که به آنچه بیشتر یا کمتر عادلانه است، توجه نشان داده و بر شایستگی‌های مقایسه‌ای جوامع مختلف پرداخته است. آنچه هستهٔ مرکزی مباحثات آمارتیا سن در کتاب اندیشه عدالت را تشکیل می‌دهد، احترام‌گذاشتن به اختلافات منطقی در درک ما از مفهوم واقعی جامعهٔ عادلانه است.

خواندن کتاب اندیشه عدالت را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران متن‌های فلسفی پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب اندیشه عدالت

«نابسندگی درآمد یا ثروت به‌مثابه محملی برای داوری بر سر منفعت، باوضوح کامل در اخلاق نیکوماخوس ارسطو مورد بحث قرار گرفته است: «آشکار است که ثروت همان نیکویی مطلوب ما نیست؛ چرا که صرفاً منفعتی است معطوف به چیزی دیگر.»(۱) ثروت نه چیزی فی‌نفسه ارزشمند است و نه درهرحال نشانگری شایسته برای گونه‌ای از زندگی استوار بر این پایه. نمی‌توان گفت فردی دچار معلولیتی جدی، صرفاً به‌دلیل درآمد یا ثروت بیش‌تر، بیش از همسایه سالم خود ثروتمند است. درواقع فردی ثروتمندتر، اما دچار معلولیت، احتمالا محدودیت‌هایی بسیار فراتر از فردی فقیرتر، اما بدون نقص جسمانی، خواهد داشت. ما برای داوری بر سر مزایایی که افراد در قیاس با یکدیگر از آن برخوردارند، می‌بایست توانایی‌های کلی آن‌ها را درنظر بگیریم، که این خود دلیلی شاخص برای تمسک به رویکرد قابلیت است ــ در برابر تمرکزی منبع ـمدار بر درآمد و ثروت به‌مثابه مبنای ارزش‌گذاری.

به‌دلیل پیوند موجود میان قابلیت و آزادی ذاتی، توان عملی فرد برای انجام آن‌چه به آن بها می‌دهد، نقشی اساسی در آن دارد. رویکرد قابلیت چشم به حیات انسانی می‌دوزد، و نه صرفاً به منابع و وسایل رفاهی دردست مردم ــ چه ازطریق تملک یا امکان بهره‌برداری از آن‌ها. درحالی که درآمد و ثروت غالباً معیارهای اصلی پیشرفت انسانی تلقی می‌شوند، رویکرد قابلیت، با پیشنهاد یک جابه‌جایی اساسی ــ تمرکز بر فرصت‌های عملی در اختیار فرد به‌جای وسایل زندگی ــ در پی ایجاد تحولی ریشه‌ای در رویکردهای ارزش‌گذاری به‌شدت رایج در اقتصاد و مطالعات اجتماعی است.»