کتاب عقلانیت و آزادی

کتاب «عقلانیت و آزادی» نوشتۀ آمارتیا سن و ترجمۀ وحید محمودی و سیدعلیرضا بهشتی است و نشر نی آن را منتشر کرده است. کتاب عقلانیت و آزادی جلد اول از ۲ جلد مقاله‌های مربوط به «عقلانیت،‌ آزادی و عدالت» است.

درباره کتاب عقلانیت و آزادی

مفاهیم عقلانیت و آزادی که عنوان کتاب هم از آن‌ها گرفته شده است، مفاهیم بنیادین فکری در اقتصاد، فلسفه و علوم اجتماعی به شمار می‌روند. بسیاری از موضوعاتی که در این چند حوزۀ نام‌برده مطرح می‌شود، به این دو مفهوم بستگی دارند و درواقع نوعی پیش‌نیاز فهم موضوعات به‌حساب می‌آیند. اما کمتر به سراغ واکاوی مفاهیم عقلانیت و آزادی رفته‌اند. آمارتیا سن، اقتصاددان و اندیشمند برجستۀ توسعه، در کتاب عقلانیت و آزادی تلاش کرده است تا بتواند این کمبود را جبران کند. آمارتیا سن عقیده دارد درک او از عقلانیت شدیداً متأثر از مباحثاتش با کنت اَرو بوده و ۳ فصل آخر کتاب هم درواقع درس‌گفتارهایش دربارۀ کمن اَرو است که در سال ۱۹۹۱ ارائه شد و به ارتباط بین دو مفهوم بنیادی عقلانیت و آزادی پرداخته که برای تحلیل آزادی و انتخاب اجتماعی ضروری است.

در کتاب عقلانیت و آزادی تمرکز بر زمینه‌های بنیادی عقلانیت و آزادی؛ دلالت‌های آن‌ها بر انتخاب‌های فردی و جمعی بوده است و به کاربرد این مفاهیم در حوزۀ اقتصاد و نظریۀ انتخاب جمعی می‌پردازد. در اقتصاد، فرض بر این است که افراد در انتخاب‌ها و تصمیم‌گیری‌هایشان عقلانی رفتار می‌کنند. این کتاب با تمرکز بر نظریۀ انتخاب عقلانی، به مقتضیات انتخاب اجتماعی عقلانی می‌پردازد و به آزادی به‌عنوان عقلانیتی اجتماعی می‌نگرد. بررسی پیش‌نیازهای عقلانیت که در بعضی از فصل‌های کتاب گنجانده‌ شده بر اساس درس‌گفتارهای آمارتیا سن در سال ۱۹۸۷ در هلسینکی است. آمارتیا سن در جلد دوم که «اندیشۀ عدالت» نام دارد به دلایل عملی به‌طورکلی و به موضوع عدالت، به صورت خاص توجه دارد و بیشتر به فلسفه و سیاست می‌پردازد.

خواندن کتاب عقلانیت و آزادی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

خواندن این کتاب را به علاقه‌مندان به جامعه شناسی، علوم سیاسی و روابط بین‌الملل پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب عقلانیت و آزادی

«آزادی می‌تواند به‌خاطر فرصتی بنیادی که برای پیگیری مقاصد و هدف‌های ما عرضه می‌کند، ارزشمند شمرده شود. در ارزیابی فرصت‌ها، باید به قابلیت عملی فرد برای دستیابی به چیزهایی که دلیلی برای ارزشمند شمردن آن‌ها دارد توجه کرد. در این زمینۀ خاص، تمرکز به طور مستقیم نه بر چگونگی فرایند مربوط، بلکه بر فرصت‌های بالفعل است که برای دستیابی به هدف‌ها در اختیار شخص قرار می‌گیرد. این «جنبۀ فرصتی» آزادی را می‌توان در مقال دیدگاهی دیگر قرارداد که به‌خصوص بر آزادی در ارتباط با فرایند تمرکز دارد.»