کتاب زیرآب زنی

کتاب زیرآب زنی نوشتهٔ فرامرز عیب پوش است و انتشارات برآیند آن را منتشر کرده است. موضوع این کتاب رقابت منفی و روش‌های مقابله با آن است.

درباره کتاب زیرآب زنی

اغلب ما آن روزها را یادمان نمی‌آید. کدام روزها؟ روزهایی که آب لوله‌کشی نبود و خانه‌ها آب‌انبار داشتند. انتهای حوض‌ها یک زیرآب قرار داشت که آب کثیف و لجن از آنجا تخلیه می‌شد. اگر کسی با شخص دیگری دشمن بود، کاری می‌کردند که آب کثیف و لجن وارد آب تمیز شود. آن فرد بیچاره هم برای همه تعریف می‌کرد که: «زیرآبم را زده‌اند و بیچاره شده‌ام!» دیگر در خانهٔ کسی آب‌انبار و زیرآب نداریم، اما واژهٔ «زیرآب‌زنی» همچنان باقی مانده است.

اکنون زیرآب‌زنی را در موقعیت‌هایی به کار می‌بریم که افراد قصد دارند شخصی را تخریب کنند یا او را از جایگاهش تنزل دهند. آسیب‌شناسی این پدیدهٔ مذموم نشان می‌دهد که افراد چون خودشان شایستگی لازم را ندارند و نمی‌توانند به جایگاهی برسند که می‌خواهند، زیرآب فرد مقابل را می‌زنند و او را تخریب می‌کنند. زیرآب‌زنی رابطهٔ مستقیم با حس حسادت و کمبود عزت‌نفس دارد. در زیرآب‌زنی، فرد عامدانه می‌کوشد جایگاه شخص مقابل را متزلزل کند.

وجود پدیدهٔ زیرآب‌زنی در محیط‌های کاری بسیار آسیب‌زاست. در کشورهایی که با بحران‌های اقتصادی مواجه‌اند و یافتن شغل مناسب با درآمد مکفی بسیار دشوار است، این پدیده نیز بیشتر دیده می‌شود. مدیران و صاحبان کسب‌وکار و ساختارهای ناکارآمد نیز در بروز این پدیدهٔ شوم اثرگذارند. مدیرانی که نمی‌توانند از پس وظایف خود به‌خوبی برآیند، زیرآب مدیران دیگر و کارکنان را می‌زنند تا کم‌کاری و ناکارآمدی خود را جبران کنند. اگر خیلی زود جلوی گسترش آن را نگیریم، زیرآب‌زنی مانند ویروس شیوع پیدا می‌کند و چندی بعد کل سازمان را آلوده خواهد کرد.

متأسفانه منابع اندکی در این زمینه منتشر شده است. ازاین‌رو انتشارات برآیند تصمیم گرفت کتاب زیرآب‌زنی؛ رقابت منفی و روش‌های مقابله با آن را منتشر کند. در این کتاب، نویسنده می‌کوشد ابتدا دربارهٔ مفهوم زیرآب‌زنی و انواع آن صحبت کند و سپس راه‌های مقابله با آن را شرح دهد. فرقی نمی‌کند زیرآب‌زنید یا زیرآبتان را زنده‌اند؛ توصیه می‌کنیم این کتاب را مطالعه کنید.

خواندن کتاب زیرآب زنی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

اگر کسی زیر آب شما را زده یا اینکه در شرکتی کار می‌کنید که فکر می‌کنید کارمندها زیرآب هم را می‌زنند این کتاب را حتما بخوانید.

بخشی از کتاب زیرآب زنی

«پیش از اینکه انسان خود و محیط اطرافش را درک کند، رقابت را به‌صورت فطری و غریزی دریافته است. حتی نوزادان برای شیرخوردن با هم رقابت می‌کنند و هیچ درکی از این ندارند کاری که انجام می‌دهند، نوعی رقابت است. در واقع بدن آن‌ها فقط تلاش می‌کند تا سیر شود و زنده بماند. اما به‌مرور زمان و با بزرگ‌شدن، درک بیشتری از محیط و به‌ویژه رقابت پیدا می‌کند.

رقابت کوششی برای دورکردن دیگری از وصول به هدفی است که موردنظر هر دو طرف است. رقابت یکی از مهم‌ترین انگیزه‌های حرکت و کنش در انسان است. همان‌گونه که در فصل قبل اشاره شد، عموماً انسان برای حرکت و نیل به هدف به دو نوع انگیزه نیاز دارد. این انگیزه‌ها به دو بخش بیرونی و درونی تقسیم می‌شوند. زمانی که حرکت برای دسترسی به هدفی محدود به فرد یا گروهی خاص باشد، رقابت به وجود خواهد آمد. در واقع یکی از دلایل اصلی ایجاد رقابت، «محدودیت منابع» است.

در آموزه‌های دینی، اخلاقی و روان‌شناسی اجتماعی و حتی اخلاق سیاسی و اقتصادی، از رقابت سالم و ناسالم سخن به میان آمده است. در جامعه‌شناسی، از رقابت منفی یا ناسالم به‌عنوان نابهنجاری سخن به میان می‌آید و راه‌هایی برای درمان آن ارائه می‌شود؛ زیرا این نابهنجاری رفتاری، نشان می‌دهد شخص از نظر روانی، سلامت نیست و باید درمان شود. اغلب، دیدگاه ما دربارهٔ رقابت، آن را تعریف می‌کند. از دیدگاه رقابت مثبت و همکاری، رقابت به‌معنای تخریب یا حذف رقیب نیست، بلکه گامی مؤثر برای اصلاح، تغییر مثبت یا بهترشدن است. رقابت یکی از مؤلفه‌های مهم برای پیشرفت و موفقیت فردی و اجتماعی محسوب می‌شود.

بنابراین نمی‌توان قاطعانه اعلام کرد که رقابت، امری منفی یا مثبت است، بلکه «محیط»، «شرایط» و «افراد»، تعیین‌کنندهٔ نوع آن هستند. برای مثال، در دوران باستان، رقابت بر سر تصاحب زمین‌های حاصلخیز بود، اما امروزه بسیاری از کشورهای خشک و کم‌آب، به‌واسطهٔ کاربرد فنّاوری‌های به‌روز، محصولات زیادی را کشت می‌کنند و دیگر نیاز نیستند کشورهای یکدیگر را تصاحب کنند.»