کتاب دست نامرئی

کتاب دست نامرئی نوشتهٔ ایاد اختر و ترجمهٔ مونا حسینی است. نشر قطره این نمایشنامهٔ آمریکایی - پاکستانی را روانهٔ بازار کرده است.

درباره کتاب دست نامرئی

کتاب دست نامرئی (Invisible hand) حاوی یک نمایشنامهٔ آمریکایی است. این نمایشنامه که در دو پرده نوشته شده، چهار شخصیت دارد که عبارتند از «دار»، «نیک برایت»، «بشیر» و «امام سالم». داستان نمایشنامه در پاکستان می‌گذرد و زمان آنْ آیندهٔ نزدیک است؛ همچنین نمایش باید با وقفه‌ای میان پردهٔ اول و دوم اجرا شود. داستان چیست؟ نیک برایت، کارگزار بسیار موفق بورس وال استریت است. او در نقطهٔ نامعلومی از پاکستان در اسارت یک گروه افراطی و خشونت‌طلب و مذهبی است. نیک برایت در جست‌وجوی کورسوی امیدی برای رهایی، تصمیم می‌گیرد تمام مهارت و دانش و تجربه‌اش را به کار ببندد تا گروگان‌گیرهایش را در بازارهای اقتصادی به سودی هنگف برساند؛ چون وعدهٔ آن‌ها برای آزادی نیک برایت، تأمین خون‌بهای گزاف او است.

می‌دانیم که نمایشنامه متنی است که برای اجرا بر روی صحنه و یا هر مکان دیگری نوشته می‌شود. هر چند این قالب ادبی شباهت‌هایی به فیلم‌نامه، رمان و داستان دارد، شکل و فرم و رسانه‌ای جداگانه و مستقل محسوب می‌شود. نخستین نمایشنامه‌های موجود از دوران باستان و یونان باقی مانده‌اند. نمایشنامه‌ها در ساختارها و شکل‌های گوناگون نوشته می‌شوند، اما وجه اشتراک همهٔ آن‌ها ارائهٔ نقشهٔ راهی به کارگردان و بازیگران برای اجرا است. بعضی از نمایشنامه‌ها تنها برای خواندن نوشته می‌شوند؛ این دسته از متن‌های نمایشی را کلوزِت (Closet) نامیده‌اند. از مشهورترین نمایشنامه‌نویس‌های غیرایرانی می‌توان به «آیسخولوس»، «سوفوکل»، «اوریپید» (یونان باستان)، «شکسپیر»، «هارولد پینتر» (انگلستان)، «مولیر» (فرانسه)، «هنریک ایبسن» (نروژ)، «آگوست استریندبرگ» (سوئد)، «برتولت برشت» (آلمان)، «ساموئل بکت» (ایرلند) و «یوجین اونیل» (آمریکا) اشاره کرد. نام برخی از نمایشنامه‌نویس‌های ایرانی نیز «بهرام بیضائی»، «عباس نعلبندیان»، «اکبر رادی»، «غلامحسین ساعدی»، «بهمن فُرسی»، «محسن یلفانی»، «نغمه ثمینی»، «محمد رضایی راد»، «محمد یعقوبی»، «محمد رحمانیان»، «علیرضا نادری» و «محمد چرمشیر» بوده است.

خواندن کتاب دست نامرئی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران ادبیات نمایشی قرن ۲۱ آمریکا و قالب نمایشنامه پیشنهاد می‌کنیم.

درباره ایاد اختر

ایاد اختر در سال ۱۹۷۰ در نیویورک به دنیا آمد. او نویسندهٔ پاکستانی‌الاصلی است که در رشتهٔ تئاتر و الهیات و نیز کارگردانی سینما درس خوانده است. این نویسنده برای پرورش استعداد کارگردانی و بازیگری خود دورانی را در ایتالیا زیر نظر کارگردان شهیر لهستانی یرژی گروتوفسکی گذرانده است. نخستین رمان او «درویش آمریکایی» (۲۰۱۲) نام دارد. این نویسنده با نگارش نمایشنامهٔ «انزجار» به اوج شهرت رسید. این نمایشنامه کلیشه‌های مذهبی فرهنگی رایج در غرب و شرق در مسیحیت، یهودیت و اسلام را نمایان کرده است. از آثار دیگر این نویسنده می‌توان به رمان «مرثیهٔ مادری» (۲۰۲۰) و نمایشنامه‌های «چه کسی و چه چیزی» (۲۰۱۴)، «دست نامرئی» (۲۰۱۵) و «آشغال: عصر طلایی قرض» (۲۰۱۶) اشاره کرد. نمایشنامهٔ اخیر به موضوعاتی همچون مسئلهٔ مهاجرت مسلمانان، بحران هویت، مذهب و سیاست و نژادپرستی در آمریکا پرداخته است. مشخصه‌ای که آثار اختر را از دیگر نویسندگان جدا می‌کند، پیچیدگی‌های عمیق روان‌شناختی، اجتماعی و سیاسی است که به‌صورتِ کهن‌الگوهای تاریخی به شخصیت‌های مدرن نمایشنامه‌های او شکل و رنگ دیگری می‌دهند.

بخشی از کتاب دست نامرئی

«آن شب. اتاق تاریک است. فقط باریکهٔ نور شفاف و نقره‌ای ماه از تک پنجرهٔ مسدود به درون می‌تابد...

نیک، بی‌حرکت روی تخت دراز کشیده است.

ویززززززززززز

بلند می‌شود و روی تخت می‌نشیند.

نیک، به کندی به طرف در سمت راست صحنه می‌رود، زانو می‌زند، گوشش را به سوراخ در می‌چسباند.

مدت طولانی‌ای گوش می‌دهد.

(شاید ما صدای ضعیف خرناسی که از راهروی پشتی می‌آید را بشنویم یا نشنویم.)

نیک بلند می‌شود، چهره‌اش راضی به نظر می‌رسد. حالا به طرف پنجره‌ای که بالا و در مرکز صحنه است می‌رود. در طول مسیر، با احتیاط و خیلی با ملایمت، یک صندلی را از پشت میز وسط صحنه برمی‌دارد.

صندلی را مقابل دیوار آخر صحنه می‌گذارد، روی صندلی می‌رود و با هر زحمتی که هست از شکاف پنجره بیرون را نگاه می‌کند. بیرون خبری نیست. فقط صدای ضعیف حشره‌ها در شب شنیده می‌شود.

حالا نیک به سمت تختش می‌رود. با احتیاط تخت را کنار می‌کشد. دیوار پشت تخت نمایان می‌شود. چیدمان اتاق طوری است که بتواند کارش را پیش ببرد.

... ناخن‌گیر را درمی‌آورد...

... زانو می‌زند و شروع می‌کند به کندن ملات میان آجرهای دیوار پشت تخت. صدای خفیف خراشیدن را می‌شنویم و کاری را که انجام می‌دهد می‌بینیم.

چراغ‌ها خاموش می‌شوند.»