کتاب پایداری هویت ایرانی زیر سیطره مغول

کتاب پایداری هویت ایرانی زیر سیطره مغول نوشتهٔ مهشید گوهری کاخکی است. انتشارات سخن این کتاب تاریخی را روانهٔ بازار کرده است.

درباره کتاب پایداری هویت ایرانی زیر سیطره مغول

نگارش کتاب پایداری هویت ایرانی زیر سیطره مغول را مهشید گوهری کاخکی درمورد عصر ایلخانان و با استفاده از منابع ادبی و تاریخیِ همان روزگار که گویاترین مدارک و اسناد صادق کار به حساب می‌آیند، انجام داده است. ۴ اثر تاریخی منظوم این عصر یعنی همایون‌نامۀ زجاجی، ظفرنامۀ مستوفی و تاریخ شمس‌الدین کاشانی که با عنوان شهنامۀ چنگیزی به چاپ رسیده و بالأخره شهنشاه‌نامۀ احمد تبریزی میدان کار ایین نویسنده و پژوهشگر بوده است. نویسنده توانسته با جست‌وجوی دقیق در لا‌به‌لای صفحات و سطور این کتاب‌ها، رگه‌های هویت ایرانی و چگونگی رسوخ آن در بدنۀ تاریخ و تفکر عصر ایلخانی را بررسی و استحالۀ فرهنگ مغولی در برابر فرهنگ هویت‌ساز ایرانی را به خوبی نشان دهد. دستاورد مهم این پژوهش روشن‌شدن زوایایی از تاریخ سیاسی و چگونگی گرایش‌های ایران‌مآبی دوره‌ای مهم از تاریخ ایران است که تابه‌حال جزئیات آن روشن نبوده است. مطالعاتی از این قبیل در تکمیل سیر اندیشۀ سیاسی ایران و یک‌پارچگی فرهنگی و پیوستگی تاریخی این سرزمین و همچنین ظرفیت‌های مددرسانی ادبیات به تاریخ اندیشه می‌تواند مؤثر باشد.

خواندن کتاب پایداری هویت ایرانی زیر سیطره مغول را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

خواندن این کتاب را به دوستداران تاریخ کهن ایران پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب پایداری هویت ایرانی زیر سیطره مغول

«در همۀ دوره‌هایی که مرزهای ایران مورد تجاوز بیگانگان قرارگرفته، از قدیم تا امروز، حسّ ملّی ایرانی بیدار شده و از خود عموماً واکنشی فرهنگی نشان داده است: اسکندر که به ایران تاخت، با آن که زمینۀ تخریب و فروپاشی از روزگار لشکرکشی‌ها و جنگهای ایران و یونان فراهم شده بود، با این حال ایران نه تنها فرو نشکست بلکه فرهنگ و هنر خود را جمع و جور کرد، اوستای پراکنده را فراهم آورد و تعالیم دینی خود را چونان سپری در برابر بیگانگان به کار گرفت و چنان سرفراز سر برآورد که توانست دو امپراطوی چهار و صد و چند ده سالۀ اشکانیان و ساسانیان را با آن همه افتخارات تاریخی و فرهنگی و آثار مکتوب و کتاب و اندرزنامه و خردنامه و حکمت‌آموزی‌های پایدار راه بیندازد و قرنها زمامدار بخش مهمی از جهان باقی بماند.

تازیان که آمدند و بنا را بر این گذاشتند که همه چیز را دگرگون کنند، خیلی زود خود را محتاج این فرهنگ سرشار یافتند و سرانجام به ناگریز با آن کنار آمدند و با همیاری دانشمندان ایرانی فرهنگ ترکیبی درخشانی عرضه داشتند که هم برای اسلام سرفرازی به بار آورد و قرون طلایی اسلام نامیده شد و هم با رنسانس فرهنگی پارسی خون تازه‌ای به کالبد فرهنگ ایران دمیده شد.

مغولان که ویرانگرانه بر پیکر این تمدن پر عرض و طول یورش آوردند، خیلی زود در برابر سلاح نیرومند ادب و هنر و علم و تفکر ایرانی از پای درآمدند و انتساب به تاریخ ایران و فرهنگ خسروانی آن را برای خود افتخار به حساب آوردند.

همین طور که جلوتر می‌آییم، در عصر صفویان که ایران در منگنۀ یورش ازبک و فشار ترکان عثمانی قرار بود نابود شود، با تلفیق هویت ملی و دینی، سلاح فرهنگی تازه‌ای پدید آورد که هویت ایرانی عمده‌ترین شاخصۀ آن به حساب می‌آمد. تا برسیم به آستانۀ مشروطیت که گونه‌ای نوین از تهدید تاریخی به سراغ ما آمد، اما با مقاومت سرسخت ارزشهای منطقه‌ای مواجه شد.

بررسی علمی هریک از این مقاطع تاریخی و وارسی علل و اسباب استمرار فرهنگی ایران در هریک از زمینه‌های مرتبط و از آن جمله تاریخ و ادبیات، پژوهش‌های دور و دراز و دامنه‌داری را طلب می‌کند تا از خلال اسناد و مدارک و اشارات و امارات دلایل آنها بازنموده شود و در مجموع بر گوشه‌های تاریک آن روشنایی تازه‌ای بیفکند.»