کتاب شاه بیت

کتاب شاه بیت نوشتهٔ سمیه صادقی است. انتشارات نظری این کتاب را روانهٔ بازار کرده است. این اثر حاوی شعرهایی از این شاعر معاصر ایرانی است.

درباره کتاب شاه بیت

کتاب شاه بیت غزل‌ها، مثنوی‌ها و دوبیتی‌های سمیه صادقی را در بر گرفته است.

شعر فارسی عرصه‌های گوناگونی را درنوردیده است. در طول قرن‌ها هر کسی از ظن خود یار شعر شده است و بر گمان خود تعریفی از شعر به‌دست داده است. حضور شعر در همهٔ عرصه‌ها از رزم و بزم گرفته تا مدرسه و مسجد و خانقاه و دیر و مجلس وعظ، همه و همه گویای این مطلب است که شعر، بی‌محابا، زمان، مکان و جغرافیا را درنوردیده و در هفت‌اقلیم جان و جهان به دلبری پرداخته است. آمیختگی شعر با فرهنگ مردم و اندیشه‌های اجتماعی، این هنر را زبان گویای جوامع بشری ساخته است؛ بدان‌گونه که هیچ جامعه‌ای از این زبان بارز، برای انتقال اندیشه‌هایش بی‌نیاز نبوده است. گاهی شعری انقلابی به پا کرده است و گاه انقلابی، شعری پویا را سامان داده است.

غزل در ادبیات فارسی به قالبی از شعر سنتی فارسی گفته می‌شود. غزل‌ها معمولاً بین ۴ تا ۱۲ بیت دارند. مصراع اول بیت نخست با مصراع‌های زوج هم‌قافیه است. موضوع اصلی غزل بیان عواطف و احساسات، ذکر زیبایی و کمال معشوق و شکوه از روزگار است. بیت‌های غزل فارسی از لحاظ مضمون دارای استقلال هستند. در آخرین بیت غزل، شاعر نام شعری یا تخلص خود را می‌آورد و بهترین بیت آن را شاه‌بیت یا بیت‌الغزل می‌گویند.

دوبیتی نیز از قالب‌های ریشه‌دار شعر پارسی و شعری است ۱۱هجایی مرکب از ۴ مصراع که همه بر یک قافیه (جز مصرع سوم که آوردن قافیه در آن اختیاری است) هستند. دوبیتی وزن تکامل‌یافته و عروضی‌شدهٔ نوعی از ترانه‌های ۱۲هجایی قدیم ایران است. نامدارترین وزن دوبیتی «بحرِ هزج مسدّس محذوف» (مفاعیلن مفاعیلن مفاعی) و مشهورترین شاعر بر وزن نام برده «باباطاهر عریان» است. گفته شده است که باباطاهر و «فایز دشتی» بزرگ‌ترین دوبیتی‌سرایان ایرانی هستند. از دوبیتی‌سراهای دیگرمی‌توان به «مفتون بردخونی دشتی»، «ملاحسن کبگانی»، «ملا محمد نادم» و «شفیق شهریاری» اشاره کرد.

خواندن کتاب شاه بیت را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

خواندن این کتاب را به دوستداران شعر معاصر ایران پیشنهاد می‌کنیم.

بخش‌هایی از کتاب شاه بیت

«دیدن روی تو یک عمر محال است عزیز

آرزویم همه اما به خیال است عزیز

نبود مثل تو در عالم و آدم بی‌شک

بس که تو پاکی و عشق تو زلال است عزیز

بی‌قرار است دل و رنج و ملالم بسیار

و نیاز من بیچاره دو بال است عزیز

آرزوهای من و سیب درختان همه کال

فکر و ذکر من عاشق که وصال است عزیز

در رسیدن به تومن دست به دامان مجال

و تو را داشتن ای عشق حلال است عزیز»

*

«با رفتنت من شَبروان را خوب می‌فهمم

کابوس شوم کهکشان را خوب می‌فهمم

با رفتنت خشکی، کویر زندگی را

داغ دل آتشفشان را خوب می‌فهمم

با رفتنت پروانگان را شعله بر تَن

من سوختن، من نیمه جان را خوب می‌فهمم

با رفتنت حسرت کشیدم زود رفتی

خطِّ شَهابِ آسمان را خوب می‌فهمم»

*

«وجودم همچو گیسویم پریشان

زبانم گرم گفتار است و هذیان

دل ازدست زمانه غرق اندوه

و مشق چشم من اَبر است و باران

****

دراین بی‌آرزویی، آرزوهاست

هنوز این سینه لبریز از تمناست

دلم یک لحظه در شب جا نمانده

دمادم چشم دل، دنبال فرداست

سری بر بالشم ننهادی ای دل، (عشق)

چنان در موج غم افتادی ای دل!

میان خط خطیِ خاطراتم

چرا من را به کُشتن دادی ای دل!

****

برای تو دلم بسیار تنگ است

دو پایم چند وقتی زیر سنگ است

دلم از دوری‌ات در آه و زاری

دمادم بین عقل و عشق، جنگ است

بیا با عشق، دل را شعله‌ور کن

تو دنیای مرا زیر و زِبَر کن

برای این غرور مانده در من

عزیز من، بیا فکر تبر کن»