کتاب پتروگرافی بتن

کتاب پتروگرافی بتن اثری از انجمن بتن انگلستان است که با ترجمهٔ آرش صداقت دوست و محمد بیاتی در انتشارات کنکاش به چاپ رسیده است. امروزه استفاده از بتن در کشور عزیزمان ایران رو به گسترش است. از همین‌رو کنترل کیفیت بتن‌های ساخته شده امری اجتناب‌ناپذیر است. با‌ توجه به گستردگی آزمایش‌های مربوط به بتن نیاز است که جامعه مهندسین و تکنسین‌های عمران به‌طور کامل به چگونگی انجام آزمایشات آشنا باشند. از همین رو در این کتاب سعی شده است آزمایش پتروگرافی بتن از مرحله نمونه‌گیری تا تحلیل نتایج و همچنین ارائه مثال‌هایی جامع توضیح داده شود. امید است با استفاده از این کتاب در مراکز دانشگاهی و مراکز فنی کشور توسط اساتید، دانشجویان و محققان گامی در جهت ارتقا دانش تکنولوژی بتن برداشته شود.

درباره کتاب پتروگرافی بتن

پتروگرافی بتن یک روش موثر برای بررسی کیفیت، کارایی، دوام و نقص بتن است که شامل بررسی میکروسکوپی و تشریح بتن سخت شده در آزمایشگاه با استفاده از تکنیک‌های تخصصی سنگ‌شناسی که برای مطالعه سنگ‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، است. یکی از مزایای استفاده از آزمایش پتروگرافی این است که این روش با بررسی دقیق چند نمونه انتخاب شده و نمونه شاهد، نیاز به استفاده از سایر آزمایش‌های گران‌تر را کاهش می‌دهد یا حذف می‌کند. بسیاری از انواع مواد، از قبیل موادی که حاصل هیدراتاسیون سیمان یا واکنش‌های زیان‌آور و ویژگی‌های داخلی هستند را می‌توان توسط پتروگرافی تشخیص داد. به کمک این روش می‌توان نسبت مواد تشکیل‌دهندهٔ اصلی بتن را با دقت بالایی به‌ دست آورد. همچنین این روش را می‌توان برای ارزیابی اثر بخشی برخی از شیوه‌های ترمیم بتن به کار برد؛ به‌عنوان مثال، بررسی میزان پر شدن ترک‌های موجود در بتن توسط تزریق رزین.

محققان بسیاری در تحقیقات خود از پتروگرافی بتن استفاه می‌کنند که معمولا اکثر آن‌ها در مورد فرآیند این روش اطلاعات کمی دارند و همین موضوع اغلب گزارشات آن‌ها را برای تفسیر دشوار می‌کند. منابع علمی منتشر شده در رابطه با پتروگرافی بتن نشان می‌دهد که درک عملی و کامل پتروگرافی توسط پتروگرافر از طریق مطالعه منابع موجود دشوار است. در این راستا، انجمن بتن با تشکیل یک کارگروه به دنبال فراهم آوردن یک راهنمای مقدماتی در رابطه با پتروگرافی بتن برای افراد غیرمتخصص است. اگر قصد شروع، انجام یا تفسیر آزمایش‌های پتروگرافی بتن را دارید، این کتاب یک گزارش روشن و مختصر از وضعیت عملی این فرایند را ارائه می‌کند.

 این کتاب توسط اعضای کارگروه بتن، شامل متخصصان پتروگرافی بتن و مهندسان با تجربه در بررسی سازه‌های بتنی نوشته شده است. این کتاب بر طیف گسترده‌ای از نمونه‌های مورد مطالعه تکیه می‌کند و به تشریح جدیدترین تکنیک‌ها و دستورالعمل‌ها در این زمینه می‌پردازد. همچنین در قسمت‌های مختلف تصاویر رنگی از ویژگی‌های میکروسکوپی بتن آورده شده است که نشان‌‌‌‌دهندهٔ ترکیبات بتن معمولی، عناصر غیرمعمول، نقص‌های کاری و طیف وسیعی از انواع آسیب‌ها و واکنش‌های مخرب بتن است. واژه‌نامه اصطلاحات نیز برای درک بهتر مفاهیم در قسمت ضمیمه قرار داده شده است.

کتاب پتروگرافی بتن را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب به افرادی که مایل هستند در زمینهٔ تکنولوژی بتن اطلاعات بیشتری کسب کنند، پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب پتروگرافی بتن

یک مقطع نازک، یک لایه مخصوص از بتن است که به اندازه کافی نازک است تا برای بررسی زیر نور عبوری بوسیله میکروسکوپ پتروگرافی مورد استفاده قرار گیرد. مقاطع نازک بر روی صفحه‌ای شیشه‌ای قرار داده شده و بوسیله صفحات شیشه¬ای پوشانده می‌شوند تا از کربناته شدن قطعه بتنی جلوگیری شود. عموما ضخامت استاندارد یک مقطع نازک بتنی بین ۲۵ تا ۳۰ میکرون است. این مقاطع باید مساحت بیشتری از صفحات کوچکی که معمولا برای مقطع نازک سنگ استفاده شوند (۲۵×۷۵ میلی‌متر)، داشته باشند و معمولا به طور متوسط (۵۰×۷۵ میلی‌متر) یا در مقیاس بزرگ (۷۵×۱۰۰ میلی‌متر) آماده می‌شوند. معمولا دو یا چند مقطع نازک از یک نمونه بتنی آماده می‌شود تا اطمینان حاصل شود که این نمونه‌ها به اندازه کافی نمایانگر خصوصیات بتن اصلی هستند.

آماده‌سازی مقاطع نازک از نمونه‌های سنگی به طور مرتب توسط بسیاری از گروه‌های زمین‌شناسی دانشگاه در انگلستان و سایر کشور‌ها انجام می‌شود. با این حال توجه به این نکته حایز اهمیت است که در مقایسه با بسیاری از سنگ‌ها، بتن به آب و گرما حساس است. در نتیجه برای دستیابی به اطلاعات ارزشمند احتیاط‌های ویژه‌ای در تهیه مقاطع نازک بتن لازم است.

ضروری است که اقدامات احتیاطی زیر به طور مخصوص انجام شود:

• باید از گرمای بیش از حد (درجه حرارت بیشتر از ۴۵ درجه سانتی‌گراد) اجتناب شود.

• قرار گرفتن در معرض هوا باید به حداقل برسد زیرا در سطوح بتنی تازه و صیقلی به سرعت کربناته می‌شوند و در نتیجه این موضوع باعث از بین رفتن اطلاعات بسیار ارزشمند شود.

• برای جلوگیری از هیدراسیون ثانویه و از دست دادن ترکیبات محلول در آب از ملات سیمان، حدالامکان نمونه¬ها نباید در معرض آب قرار گیرند.

تکنیک‌ها و تجهیزات مورد نیاز برای تهیه مقاطع نازک بتن در منابع دیگر با جزییات بیشتری شرح داده شده است. فرآیند معمول تهیه مقاطع نازک در جدول ۱ نشان داده شده است و برخی از مراحل در شکل ۱۱ نشان داده شده است.