کتاب خرد در سه حوزه

کتاب خرد در سه حوزه؛ سه مقاله و یک مصاحبه از آمارتیا سن و جان رالز با گزینش و ترجمه حسن فشارکی به همت انتشارات نگاه چاپ شده است. مضمون مشترک همهٔ مطالب این کتاب خرد و کاربرد آن در زندگی فردی، اجتماعی و سیاسی است. پیام کتاب این است که این خرد باید در چهار چوب آزادی تحقق یابد و سپس به رشد و گسترش آزادی کمک کند و از طرفی آزادی نیز در چهارچوب خرد رهابخش است و در عین داشتن محدودیت منطقی، رشد و بالندگی آن هم تضمین شده است. در شرایطی که جهان بیش از هر زمان دیگری نیازمند خردگرایی است، این کتاب ارزش و اهمیتی دوچندان پیدا کرده است.

درباره کتاب خرد در سه حوزه

کتاب خرد در سه حوزه از سه مقاله و یک مصاحبه تشکیل شده است. دو مقاله اول و دوم برگرفته از مقدمهٔ کتاب«عقلانیت و آزادی» آمارتیا سن، فیلسوف و اقتصاددان هندی تبار بریتانیایی است  که صدها مقاله و کتاب دربارهٔ مسائلی از قبیل توسعه، فقر، آزادی، برابری… نگاشته و برخی از آنها را مترجم کتاب پیش رو به فارسی برگردانده است. مقالهٔ اول به کاربرد عقلانیت در حوزهٔ شخصی مربوط می شود و رابطهٔ عقلانیت و آزادی در آن مورد تحلیل قرار می گیرد. مقالهٔ دوم امکان گزینش اجتماعی است که به کنکاش درمورد عقلانیت در حوزهٔ جامعه می‌پردازد. مقالهٔ سوم که فیلسوف و اقتصاددان شهیر آمریکایی جان رالز آن به رشتهٔ تحریر درآورده است، به خرد در حوزهٔ سیاسی می‌پردازد. مصاحبهٔ موجود در کتاب نیز یکی از مصاحبه‌های اوست که در سال‌های آخر عمرش انجام شده است.

درباره آمارتیا کومار سن

آمارتیا کومار سن برنده نوبل اقتصاد در سوم نوامبر سال ۱۹۳۳ چشم به جهان گشود. او اصالتاً هندی است. شهرت آمارتیا سن به سبب مشارکت‌هایش در نظریه‌های توسعه انسانی و اقتصاد رفاه است و از مهم‌ترین آثار وی کتاب توسعه به مثابه آزادی است. وی استاد فلسفه و اقتصاد در دانشگاه هاروارد است.

کتاب خرد در سه حوزه را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب به کسانی که تمایل دارند در مباحث مربوط به آزادی و خردگرایی و نقش آن‌ها در اجتماع و سیاست و اقتصاد بیشتر مطالعه کنند، پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب خرد در سه حوزه

احتمالاً همه‌ی ما قبول داریم که آزادی، اگر درست فهمیده شود، والاترین موهبت‌هاست؛ و دستیابی به آن پایان تمام تلاش‌های ما شهروندان را رقم می‌زند چه «همه‌ی» ما با چنین ادعای سنگینی موافق باشیم چه نباشیم، انکار این قضیه که انگاره آزادی ما را عمیقاً تحت تأثیر قرار می‌دهند، کار دشواری است. ما برای ارزشی که برای آزادی خود قائل‌ایم دلیل داریم، و مشکل می‌توان به عظمت یا محدودیت‌های یک جامعه، یا به درستی یا نادرستی ساماندهی‌های اجتماعی، اندیشید بدون اینکه _ به نحوی از انحاء _ انواع گوناگون آزادی‌های جوامع تحت بررسی و تحقق یا سرکوب آنها را مد نظر قرار داد.

... یکی از پرسش‌های اساسی که باید در این‌جا به آن پرداخت این است که آیا این ملاک‌های _ هرچند خام _ عملکردی را باید از لحاظ نظری بر مبنای نوعی دریافت نهفته در خوش‌زیستی استوار کرد یا بر انگاره‌‌ای از آزادی که پیشتاز مباحثی در مورد «تحقق نیازها» و «سطوح زندگی» بود، آن شالوده‌ی زیربنایی را در نهایت مبتنی بر فایده می‌دید. هنوز هم حسی نیرومند، که درک و قدردانی از آن چندان مشکل نیست، وجود دارد مبنی بر اینکه «فضایی» را که باید در آن در مورد انصاف و کارآیی داوری کرد باید _ مستقیم یا غیرمستقیم _ بر مبنای مفهوم خوش‌زیستی اشخاص درگیر بنیاد کرد. ولی به هر حال امکان این هست که آزادی را _ به جای خوش‌زیستی _ بازیگر این نقش بنیادی بدانیم، و چندین مقاله نیز در کتاب‌های عقلانیت و آزادی و آزادی و عدالت وجوه مختلف این امکان را کاویده‌اند.

همچنین باید به رابطه‌ی بین خوش‌زیستی و آزادی هم توجه کرد. در واقع، باید پرسید که آیا انگاره‌ی آزادی می‌تواند با ملاحظاتی که خوش‌زیستی را مبنایی ظاهراً معتبر برای ارزیابی و ارزش‌گذاری اجتماعی می‌داند سازگار شود، و این امر مستلزم بررسی دقیق وسعت هم‌نهشتی نسبی _ یا هم پوشی _ میان این دو انگاره است. علاوه بر آن، بررسی این موضوع نیز لازم است که آیا انگاره‌ی آزادی چنان دامنه‌ی وسیعی دارد که این تحلیل را به نحوی مؤثر به ورای تمرکز تنها بر خوش زیستی گسترش دهد یا نه.