کتاب نقش کوفه در گسترش تشیع تا قرن چهارم هجری

کتاب نقش کوفه در گسترش تشیع تا قرن چهارم هجری نوشته فرهاد نعمتی است. کتاب نقش کوفه در گسترش تشیع تا قرن چهارم هجری را انتشارات معارف برای تمام علاقه‌مندان به تاریخ اسلام منتشر کرده است.

درباره کتاب نقش کوفه در گسترش تشیع تا قرن چهارم هجری

کوفه از جمله شهرهای نوبنیان در دوران پیدایش تمدن اسلامی است که پس از حضور امیرمؤمنان حوزه شیعی در آن رونق یافت.این تحقیق در پی نشان دادن نقش شهر کوفه به‌عنوان یکی از مراکز علمی جهان اسلام به‌ویژه تشیع در سده‌های اول تا چهارم هجری ـ دوران تثبیت آموزه‌های شیعی ـ است. در این تحقیق مسئله فرهنگی و بُعد سیاسی، تبعی است؛ بنابراین، صرفاً ابعاد فرهنگی کوفه به‌عنوان یک شهر تأثیرگذار در تشیع مطالعه شده است.

با توجه به بافت جمعیتی ناهمگون کوفه، نحله‌های فکری گوناگون و فرقه‌های مختلف کلامی و فقهی در آن فعالیت می‌کردند که در نوشتار پیش‌رو، تعامل شیعیان امامیه با فرقه‌های دیگر منشعب از شیعه و فرقه‌های اهل سنت بررسی شده است. بررسی تأثیر عمیق مکتب علمی کوفه بر دیگر مکاتب حدیثی شیعه در قم، بغداد و دیگر شهرها، از دیگر مباحث مهم این پژوهش است؛ به‌طوری‌که می‌توان گفت، مکاتب حدیثی این شهرها همه محصول مکتب کوفه‌اند.

این کتاب حاصل تلاش علمی نویسنده اندیشمند فرهاد نعمتی است که تلاش کرده تا نشان دهد شهر کوفه در سده‌های اول تا چهارم هجری نقش فعالی در تثبیت آموزه‌های اسلامی داشته است. در این کتاب، توجه به بُعد فرهنگی بر دیگر ابعاد اولویت دارد. 

خواندن کتاب نقش کوفه در گسترش تشیع تا قرن چهارم هجری را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام علاقه‌مندان به تاریخ اسلام پیشنهاد می‌کنیم

بخشی از کتاب نقش کوفه در گسترش تشیع تا قرن چهارم هجری

شهر کوفه یکی از شهرهای مستحدثه اسلامی است که تحولات تاریخی و سیاسی مهمی در آن روی داده و از همان قرون نخستین، توجه مورخان و دانشمندان اسلامی را به خود جلب کرده است. افزون بر ثبت اخبار و حوادث مربوط به این شهر در منابع کهن اسلامی و تألیف کتاب‌هایی توسط دانشمندان متقدم درباره آن، در قرون متأخر نیز محققان و پژوهشگران از زوایای مختلف به بررسی تحولات مهم تاریخی، سیاسی، اجتماعی و شخصیت‌های مهم این شهر پرداخته‌اند که می‌توان به این آثار اشاره کرد:

۱. الاتجاهات السیاسیه للقبائل العربیه فی الکوفه فی القرن الاول الهجری، نوشته قصی برهان مصطفی الاطرقچی که در چهار فصل نوشته شده است. این کتاب به بررسی بنای کوفه و موقعیت جغرافیایی و اهمیت آن و حاکمان آن در عصر خلفای راشدین و بنی‌امیه در قرن اول هجری پرداخته است. همچنین ترکیب اجتماعی و قبایل ساکن در کوفه اعم از عرب (قبایل قحطانی و عدنانی و قبایل ساکن از این دو تیره) و غیر عرب (موالی و اهل ذمه) را توضیح داده است. فصول بعدی کتاب شامل تحرکات سیاسی و فکری مردم کوفه در عصر خلفای راشدین مانند فتنه عثمان، جنگ جمل، صفین، حکمیت، ظهور خوارج و صلح امام حسن با معاویه و همچنین مسائل سیاسی و فکری مردم کوفه در عصر اموی تا پایان قرن اول، ازجمله حرکت حجر بن عدی، نهضت امام حسین، قیام توابین، مختار و شورش عبدالرحمن بن محمد بن اشعث است.

۲. الحیاه الإجتماعیه و الإقتصادیه فی الکوفه فی القرن الاول الهجری، نوشته محمدحسین زبیدی. این کتاب در باب اول به فتح عراق توسط مسلمانان و بنای کوفه و طراحی و تقسیم‌بندی محلات کوفه اشاره کرده است. حیات اجتماعی شهر کوفه، قبائل ساکن در آن و آداب و رسوم مردم، از مباحث باب دوم است. حیات اقتصادی شهر کوفه مانند بررسی اراضی کشاورزی، حیات تجاری، انواع معاملات، صنایع رایج در آن مانند نساجی، آهنگری، رنگرزی و غیره، موارد مالیاتی مانند خراج، جزیه، غنائم و ضرائب بر تجار از موضوعات دیگر این کتاب است. نویسنده همچنین به نقش سیاسی کوفه و حوادثی مانند قتل عثمان، نقش آنها در زمان امام علی، خوارج و غیره پرداخته و بابی را نیز به حیات ادبی کوفه در موضوعاتی مانند قرآن، حدیث، فقه و علوم لغت اختصاص داده است.

۳. الکوفه بین الولاء والغدر، نوشته آمنه محمد که بیشتر رویکرد سیاسی مردم کوفه را بررسی کرده است. در این کتاب مباحثی ازجمله بنیان شهر کوفه، کوفه در زمان خلیفه دوم و سوم، نقش کوفه در زمان امام علی در جمل و رویارویی آن حضرت با معاویه و برخی حوداث تا زمان مختار بررسی، و به زندگی برخی از بزرگان کوفه مانند حجر بن عدی، رشید هجری، مالک اشتر و دیگران نیز به اختصار اشاره شده است.