والتر بنیامین
زندگینامه و معرفی کتابهای والتر بنیامین
والتر بنیامین با نام کامل والتر بندیکس شونفلایز بنیامین (Walter Bendix Schoenflies Benjamin) نویسنده، منتقد، فیلسوف و جزو مهمترین منتقدان ادبی آلمانی در اوایل قرن به شمار میرود. اهمیت والتر بنیامین بهعنوان یک فیلسوف و نظریهپرداز انتقادی را میتوان با تنوع تأثیر فکری و بهرهوری مداوم از اندیشههایش ارزیابی کرد. اساس فلسفی نوشتههای بنیامین که در درجهی اول بهعنوان یک منتقد ادبی و جستارنویس شناخته میشود، به طور فزایندهای مورد تأیید قرار گرفته است. نظرات او تأثیر تعیینکنندهای بر برداشت تئودور آدورنو از فعلیت یا کفایت فلسفه در زمان حال داشت. در دههی ۱۹۳۰، تلاشهای بنیامین برای توسعهی نظریهی زیباییشناسی ماتریالیستی با جهتگیری سیاسی، محرک مهمی برای مکتب نظریهی انتقادی فرانکفورت و برتولت برشت، شاعر و نمایشنامهنویس مارکسیست بود.
بیوگرافی والتر بنیامین
والتر بنیامین ۱۵ ژوئیهی ۱۸۹۲، بهعنوان بزرگترین فرزند از سه فرزند یک خانوادهی مرفه برلینی با پیشینهی یهودی در آلمان به دنیا آمد. او در سن ۱۳ سالگی، پس از یک دورهی طولانی بیماری، به یک مدرسهی شبانهروزی پیشرفته در هاوبیندای تورینگن فرستاده شد، جایی که با گوستاو وینکن، اصلاح طلب آموزشی لیبرال، ارتباط فکری مهمی ایجاد کرد.
پس از بازگشت به برلین، بنیامین شروع به همکاری با مجلهی «آغاز» کرد، مجلهای که به اصول وینکن در مورد خلوص معنوی جوانان اختصاص داشت. او در این مجله، مقالاتی منتشر کرد، مقالاتی که حاوی ایدههای مهم او در مورد تجربه و تاریخ هستند که همچنان میتوان آنها را در آثار زمان پختگی فکریاش نیز پیدا کرد.
بنیامین بهعنوان دانشجو در دانشگاههای فرایبورگ و برلین، در سخنرانیهای فیلسوف نئوکانتی، هاینریش ریکرت و جامعهشناس گئورگ زیمل شرکت کرد و درعینحال به مشارکت فعالانه در جنبش روبهرشد جوانان ادامه داد. بااینحال، در سال ۱۹۱۴، بنیامین معلم خود را محکوم کرد. استاد او وینکن در یک سخنرانی عمومی از تجربهی اخلاقیای که وقوع جنگ برای جوانان به ارمغان میآورد تمجید کرد و بنیامین هم به دلیل انتقاد از این سخنرانی از جنبش کنارهگیری کرد.
در سال ۱۹۱۵، دوستی بین بنجامین و گرهارد (بعدها گرشوم) شولم، یکی از دانشجویان برلین آغاز شد. این رابطه تأثیری مادامالعمر بر رابطهی بنیامین با یهودیت و کابالیسم، بهویژه در تفاسیر او از کافکا در اوایل دههی ۱۹۳۰ و در تفسیر مسیحایی از نقاشی پل کلی، آنجلوس نوووس (فرشتهی نو) در پایاننامههای بعدیاش «دربارهی مفهوم تاریخ» داشت. شولم در ایجاد و تا حدی شکلدادن به میراث آثار بنیامین پس از مرگ او نیز نقش به سزایی داشت.
رسالهی دکترای بنیامین، «مفهوم نقد هنری در رمانتیسیسم آلمانی» در سال ۱۹۱۹ توسط دانشگاه برن، سوئیس عنوان بهترین رسالهی سال را به خود اختصاص داد. رسالهی دوم بنیامین «خاستگاه نمایش سوگناک آلمانی» نام دارد، رسالهای که او برای اخذ کرسی در دانشگاه به نوشتن آن مبادرت ورزید، هرچند که بعدها اذعان کرد که الهیدان پروتستان، فلورنس کریستین زنگ که دوست او بوده است، بهترین مخاطب این کار بوده است حالآنکه این الهیدان قبل از انتشار این اثر، دار فانی را وداع گفته است.
در سال ۱۹۲۵، او مجبور شد که مدارک خود را از دانشگاه فرانکفورت و به همراه آن احتمال یک موقعیت آکادمیک در آینده را پس بگیرد. بااینحال، باوجود این شکست تحصیلی، گزیدهای از این اثر دو سال بعد در یک مجلهی ادبی منتشر شد و کتاب در سال بعد (۱۹۲۸) منتشر شد و بهسرعت در تعدادی از روزنامهها و نشریات معتبر در آلمان و مناطق دیگر موردتوجه قرار گرفت. در یک چرخش طعنهآمیز، مطالعهی شکستخوردهی بنیامین در زمینهی سوگواری، موضوع یک دورهی سمیناری در دانشگاه فرانکفورت در سال ۱۹۳۲ بود که توسط تئودور آدورنو تدریس شد.
بنیامین قسمت زیادی از متن رسالهاش را در جزیرهای در کشور ایتالیا، به نام کاپری، و در سال ۱۹۲۴ تکمیل کرد. بنیامین به دلایل مالی در این جزیره سکنی گزیده بود. در همین جزیره بود که بنیامین برای اولینبار آسیا لاسیس، تهیهکنندهی تئاتر بلشوویک لاتویایی را ملاقات کرد، زنی که بنیامین با او رابطهی ناموفق عاطفی و فکری ایجاد کرد. او در ۱۹۲۵ «ناپل» را همراه با لاسیس نوشت.
گرایش بنیامین به مارکسیست در همین دوره و بهخاطر دو اتفاق رقم خورد؛ اولی مطالعهی «تاریخ و آگاهی طبقاتی» نوشتهی لوکاچ توسط بنیامین بود و دومین دلیل آن سفر او به موسکوی شوروی در زمستان سال ۷-۱۹۲۶ برای ملاقات با لاسیس بود. در اوایل دههی ۱۹۳۰، بنیامین از نزدیک در برنامهریزی نشریهای چپگرا با عنوان «بحران و نقد» با همکاری ارنست بلوخ، زیگفرید کراکائر و از جمله شاعر مارکسیست، نمایشنامهنویس و کارگردان تئاتر برتولت برشت مشارکت داشت. بنیامین در سال ۱۹۲۹ توسط لاسیس با برشت آشنا شد و در طول دههی بعد دوستی شخصی نزدیکی با او پیدا کرد که در آن وابستگیهای ادبی و سیاسی آنها در شرایط دشوار تبعید سیاسی تثبیت شده بود.
بنیامین مجموعهای از مطالعات «تئاتر حماسی» برشت را انجام داد و برنامههای رادیویی را که در این دوره مینوشت و ارائه میکرد، بر اساس ایدههای برشت در تعلیمات تئاتری الگوبرداری میکرد. در سال ۱۹۳۳، بنیامین برای آخرین بار آلمان نازی را بعد از آدورنو، برشت و بسیاری از دوستان یهودی دیگرش ترک کرد و تا آخر عمر را در تبعید به سر برد. در این دوران او به پاریس، ایبزا، سنرمو و خانهی برشت در دانمارک سفر کرد.
در طول دههی ۱۹۳۰، مؤسسهی تحقیقات اجتماعی فرانکفورت که هورکهایمر رئیس آن بود و خود او نیز در تبعید از پایگاه خود در دانشگاه فرانکفورت به سر میبرد، فرصتهای مهمی را برای بنیامین برای انتشار و همچنین کمکهزینههای مالی ضروریتر فراهم کرد. تئودور آدورنو که یک دهه قبل توسط یک دوست مشترک، زیگفرید کراکائر، به بنیامین معرفی شده بود، در تأمین این حمایت نقشی اساسی داشت. بااینحال، یک پیامد مهم این وابستگی، تجدیدنظرهای ویراستاری در آن مقالات کلیدی بود که بنیامین نظریهی ماتریالیستی خود در مورد هنر را توسعه داد؛ آثاری مانند «اثر هنری در عصر بازتولید مکانیکی» و مقالاتی دربارهی بودلر و پاریس، آثاری که از «پروژهی پاساژها» الهام گرفته بود.
با شروع جنگ در سال ۱۹۳۹، بنیامین به طور موقت در «اردوگاههای کار اجباری» فرانسوی که برای شهروندان آلمانی ایجاد شده بود، بازداشت شد. پس از آزادی، چند ماه بعد به پاریس بازگشت و در آنجا به کار خود در پروژهی پاساژها ادامه داد.
یادداشتهای تحقیقات ناتمام او در امان کتابدار و دوستش، نویسنده ژرژ باتای باقی ماند، زیرا بنیامین قبل از پیشروی ارتش آلمان در تابستان ۱۹۴۰ از پاریس فرار کرد. او که ویزای خروج لازم از فرانسه را نداشت، به یک حزب راهنمایی پیوست که از پیرنه عبور کرد تا بهعنوان پناهجوی غیرقانونی وارد اسپانیا شود. بنجامین که توسط مأموران گمرک دستگیر شده بود، در شهر کوچک و مرزی اسپانیا، پورت بو، در سال ۱۹۴۰ خودکشی کرد و به زندگی خود پایان داد.
مروی بر کتابها و آثار والتر بنیامین
آثار بنیامین شامل حوزههای بسیار زیادی از مطالعات میشوند که همین خود نشانی است بر ذهن خلاق این فیلسوف. آثار اولیهی بنیامین که هنوز هم در حال جمعآوری و چاپاند شامل بحثهایی مهم دربارهی مطالعات او دربارهی کانت هستند. یکی از مراکز اندیشهی بنیامین مفهوم «تجربه» است، مفهومی که توسط کانت بهتفصیل در سه نقدش به بحث گذاشته شده است. مطالعات بنیامین دربارهی کانت نشان از تأثیر این فیلسوف بر اندیشههای بنیامین در باب تجربه دارند.
آثار بعدی بنیامین که از تفکر در باب رمانتیسیسم آلمانی آغاز میشود، شامل خوانشهای مهمی از آثار گوته و آثار دوران باروک است. بنیامین در دورههای بعدی مخصوصاً در «پروژهی پاساژها» و «اثر هنری در سدهی بازتولید مکانیکی» سعی کرده است که اندیشههای خود دربارهی نقد ادبی و هنری را با دیگر حوزهها، مخصوصاً تکنولوژی ادغام کند. نوشتهها و آثار او بر بسیاری از متفکران و فیلسوفان بعدی اثر گذاشته است که از مهمترین آنان میتوان به ژان بودریار، فیلسوف فرانسوی اشاره کرد که از نظریات بنیامین در کتابها و آثارش سود جسته است.
خیابان یک طرفه
کتاب خیابان یکطرفه، اثر والتر بنیامین، مجموعهای از متنهای کوتاه و متنوع است که جنبههای مختلف زندگی روزمره و جامعهی انسانی را با رویکردی فلسفی و شاعرانه بررسی میکند. این اثر با ساختاری غیرخطی شامل پندها، خاطرات، تحلیلهای عمیق و شوخطبعیها، مفاهیمی چون روح اشیا را به تصویر میکشد. بنیامین در این کتاب، محدودیتهای تفکر سنتی را کنار میزند و مخاطب را به اندیشهای عمیقتر و شهودیتر دربارهی جهان پیرامون دعوت میکند. او این اثر را بین سالهای ۱۹۲۳ تا ۱۹۲۶ در جزیرهی کاپری نوشت و آن را به لاسیا تقدیم کرد.
قصهگو: داستانهای کوتاه
قصهگو از والتر بنیامین مجموعهای از داستانهای کوتاه است که دنیای خیالی خاص خود را ایجاد میکند. این قصهها در سه دستهبندی عوالم خیال، سفر و بازی و آموزش طبقهبندی شدهاند. تصاویر پاول کله در این مجموعه، عمق خیالی داستانها را بیشتر میکند و آنها را به مرزهای جدیدی از تخیل و معنای زبان میبرد.
برگزیدهی مقالات والتر بنیامین
کتاب برگزیدهی مقالات والتر بنیامین شامل مهمترین نوشتههای این فیلسوف است که تأثیر زیادی بر نقد ادبی، زیباییشناسی و ماتریالیسم تاریخی داشته است. مقالات مهم این کتاب شامل بررسی تأثیر بازتولید مکانیکی بر هنر و مفهوم تاریخ بنیامین میشود. بنیامین با معرفی «تصویر دیالکتیکی» به تاریخ بهعنوان حرکتی چرخشی نگاه میکند و نظریاتی نیز در ارتباط با مدرنیته و ادراکات انسان در کلانشهرها ارائه میدهد.
دهلیزهای رستگاری
دهلیزهای رستگاری مجموعهای از مقالات والتر بنیامین است که در حوزه معرفتشناسی نوشته شده است. این کتاب به بررسی تفکر بنیامین در زمینههای مختلف مانند فلسفه، الهیات، تاریخنگاری و نقد ادبی پرداخته و به چگونگی ارتباط مفاهیم این حوزهها با سنتهای متفاوت میپردازد. این آثار کمک میکند تا مخاطبان با عمق تفکرات بنیامین و رویکردهای مختلفش آشنا شوند. فصول کتاب شامل موضوعاتی همچون میمتیک و برنامهی فلسفهی آینده است.
زیباییشناسی انتقادی
زیباییشناسی انتقادی مجموعهای است از نوشتههای سه فیلسوف مهم: والتر بنیامین، هربرت مارکوزه و تئودور آدورنو که در آن به بررسی زیباییشناسی از رمانتیسم تا پستمدرنیسم پرداخته شده است. این اثر، هنر را در ارتباط دیالکتیکی با جامعه و تاریخ تحلیل میکند، با تأکید بر پیوند هنر مدرن با تحولات اجتماعی و ذهنی و نقد زیباییشناختی که از مارکسیسم سنتی فراتر میرود. این کتاب به بررسی نقد اجتماعی هنر و فرهنگ از منظر زیباییشناسی انتقادی مارکسیستی میپردازد.
دربارهی عکاسی
دربارهی عکاسی شامل مقالهای از والتر بنیامین با عنوان «تاریخچه کوتاهی از عکاسی» است که نقطهی عطفی در نقد رسانههای تصویری محسوب میشود. این کتاب به تحلیل پیشرفتهای عکاسی از جمله دستاوردهای زیباییشناسی و فنی دیوید اکتاویوس هیل و نیکفور نیپس میپردازد. همچنین تعدادی از نوشتههای دیگر بنیامین در این کتاب گنجانده شده که برای اولینبار به زبان انگلیسی ارائه شده بودند، همراه با تحلیل و مقدمهای از استر لسلی.
اثر هنری در سدهی بازتولید مکانیکی
کتاب اثر هنری در سدهی بازتولید مکانیکی از والتر بنیامین به بررسی تأثیرات فناوریهای نوین مانند عکاسی و فیلم بر هنر میپردازد. بنیامین مفهوم «تجلی» را بررسی میکند و معتقد است که بازتولید مکانیکی باعث کاهش اصالت و منحصربهفرد بودن اثر هنری میشود. او همچنین استدلال میکند که تولید انبوه آثار هنری میتواند به ابزاری برای اهداف سیاسی تبدیل شود و از هنر بهعنوان وسیلهای برای ایجاد تغییر انقلابی استفاده شود. این مقاله تأثیر زیادی بر نظریههای هنری و رسانهای داشته است.
خردهشیشههای اندیشه
خردهشیشههای اندیشه اثر والتر بنیامین، یک مونتاژ ناتمام است که پس از مرگ او منتشر شد. این کتاب شامل متون کوتاه، تأملات، نقلقولها و تعلیقات است که به شیوهای مونتاژ گونه تاریخ فرانسه در قرن نوزدهم، بهویژه شهر پاریس را بررسی میکند. بنیامین در این اثر به تاریخ بهعنوان یک مجموعه از اسناد و «کاغذپارهها» نگاه میکند، نه تاریخنگاری سنتی مردان بزرگ و رخدادهای معروف.
نشانهای برای رهایی
کتاب نشانهای برای رهایی شامل ۶ مقاله از والتر بنیامین است که در آن به بررسی آثار و تأثیرات نویسندگان مختلف مانند مارسل پروست، فرانتس کافکا، فئودور داستایفسکی و دیگران میپردازد. بنیامین، فیلسوف و منتقد فرهنگی آلمانی، در این مجموعه به مسائل مهمی مانند وضعیت هنر در دوران بازتولید ماشینی و جنبش سوررئالیستها نیز اشاره دارد. این کتاب مروری است بر تفکرات بنیامین در ارتباط با هنر، فرهنگ و ادبیات در دوران مدرن.
فهم برشت
کتاب فهم برشت نوشتهی والتر بنیامین یکی از مهمترین آثار او در تحلیل آثار نمایشی و شاعرانهی برتولت برشت است. این اثر به بررسی تأثیرات و تفکرات برشت در زمینهی تئاتر و نمایش میپردازد و روابط فلسفی و فرهنگی بین بنیامین و برشت را به طور عمیقی کاوش میکند. بنیامین در این اثر با تأثیر از دیدگاههای مختلف فلسفی و هنری خود، به درک بهتری از روشهای برشت در هنرنمایشی میپردازد.
خاطرات مسکو
خاطرات مسکو اثر والتر بنیامین، شامل خاطرات عاشقانه و بخشهایی از زندگینامه او است. این کتاب به سفر بنیامین به مسکو و روابط عاطفی او با آسیا لاسیس، روزنامهنگار مقیم مسکو، میپردازد. در این اثر، علاوه بر داستان عاشقانهی بنیامین، به ناکامیهای انقلاب اکتبر و تلاشهای ناموفق نهادسازی در شوروی نیز اشاره شده است. کتاب شامل گزارشهایی شگفتانگیز از تجربههای شخصی او و تحلیلهای فکری در مواجهه با انقلاب است. بخش دوم آن به نامههای بنیامین اختصاص دارد.
میراث والتر بنیامین
تأخیر ظاهرشدن نوشتههای جمعآوریشدهی بنیامین، جزو دلایلی است که این اندیشمند، کمتر از باقی فیلسوفان اوایل قرن بیستم موردتوجه جهانیان قرار گرفته است. یک منتخب دوجلدی در سال ۱۹۵۵ به زبان آلمانی منتشر شد که نسخهی کامل آن تا سالهای ۱۹۷۲ تا ۱۹۸۹ منتشر نشد، و یک نسخهی انتقادی ۲۱ جلدی نیز از سال ۲۰۰۸ در دست تولید بوده است؛ گلچینهای انگلیسی برای اولینبار در سالهای ۱۹۶۸ و ۱۹۷۸ و در ۴ نسخه منتشر شدند.
آثار بنیامین در ابتدا در چارچوب نظریهی ادبی و زیباییشناسی دریافت شد و تنها در دهههای پایانی قرن بیستم است که عمق فلسفی و وسعت فرهنگی اندیشهی بنیامین به طور کامل موردتوجه قرار گرفته است. علیرغم حجم گستردهی ادبیات تحلیلیای که تولید کرده است، کار او همچنان منبع مستمر بهرهوری است. درک زمینهی فکری کار او به احیای فلسفی رمانتیسیسم اولیهی آلمان کمک کرده است. فلسفهی زبان او نقشی اساسی در نظریهی ترجمه ایفا کرده است. مقالهی او در مورد «اثر هنری در عصر بازتولید مکانیکی» یک متن نظری اصلی برای نظریهی فیلم است.
«خیابان یکطرفه» و آثار برخاسته از تحقیقات ناتمام او در قرن نوزدهم پاریس «پروژهی پاساژها»، محرکی نظری برای نظریهی فرهنگی و مفاهیم فلسفی مدرن است. درک مسیحایی بنیامین از تاریخ منبع دائمی شیفتگی و سرخوردگی نظری برای طیف متنوعی از متفکران فلسفی، از جمله ژاک دریدا، جورجو آگامبن و در زمینهای انتقادی، منبع الهام یورگن هابرماس بوده است.
«نقد خشونت» و «دربارهی مفهوم تاریخ» منابع مهمی برای بحث دریدا از مسیحیت هستند که همراه با بحث پل دومن از تمثیل، برای دریافت پساساختارگرایانهی نوشتههای بنیامین تأثیرگذار بوده است. جنبههایی از اندیشهی بنیامین نیز با احیای الهیات سیاسی همراه بوده است، اگرچه تردید وجود دارد که این دریافت با گرایشهای اندیشهی سیاسی خود بنیامین تناظر داشته باشد. اخیراً، علاقه به فلسفهی تعلیموتربیت بنیامین با ترجمههای اوایل نوشتههای او در سال ۲۰۱۱ و رونوشتهای برنامههای رادیویی او برای کودکان (رادیو بنیامین) در سال ۲۰۱۴ تقویت شده است.