نرگس آبیار
زندگینامه و معرفی کتابهای نرگس آبیار
نرگس آبیار (Narges Abyar) کارگردان و نویسنده‌ی جوانی است که سبک و سیاقِ خود را در داستان‌نویسی و سینما پیدا کرده. نفس و شیار ۱۴۳، از معروف‌ترین کتابهای او هستند که فیلم‌های آن‌ها هم به کارگردانی خود او ساخته شده‌اند.
بیوگرافی نرگس آبیار
احتمالا نام نرگس آبیار را اولین بار سر درِ سینماها دیده‌اید. او متولد ۱۳۵۰ در تهران و فارغ‌التحصیل رشته ادبیات است. داستان‌نویسی را با حوزه هنری و در سال ۱۳۷۶ آغاز کرد. آبیار ابتدا آثاری برای نوجوانان نوشت و بعد هم تعدادی داستان و رمان برای بزرگسالان تولید کرد. تاکنون حدود سی جلد کتاب از او منتشر شده که اولین رمانش «کوه روی شانه‌های درخت» نام دارد. بیشتر کتاب‌ها و داستان‌هایش، درون‌مایه‌ی جنگ دارد. کتاب «کوه روی شانه‌های درخت» در سال ۱۳۸۹ جایزه بهترین رمان دفاع مقدس را دریافت کرد.
اگر علاقه‌ای به خواندن کتابهای خاطرات شهدا دارید، نرگس آبیار کتابی خواندنی با عنوان «به کی میگن قهرمان» نوشته که روایتی داستانی است از زندگی شهید سیدعلی اندرزگو.
نرگس آبیار از ۱۴سالگی در نهضت سوادآموزگی تدریس می‌کرد. سال‌های بعد، به روستاها و شهرک‌های حاشیه‌نشین ساوه می‌رفت و در آنجا هم به تدریس مشغول بود. به‌گفته خودش در این شهرک‌ها از همه ایران حضور داشتند و اکنون بیشتر سوژه‌های داستان‌هایش را مدیون همان سال‌هاست.
آبیار سابقه خوبی در ساختن فیلم کوتاه و مستند دارد. «بن‌بست مهربان» اولین فیلم کوتاهش بود که جوایزی را هم از جشنواره «ستایش» خوزستان و هم از جشنواره‌های بین‌المللی از آن خود کرد. بااین‌حال تا قبل از اکران دو فیلمِ بلندش در سینماها نام نرگس آبیار چندان شناخته‌شده نبود. شیار ۱۴۳ و نفس دو فیلم پرطرفدار داستانی و بلند او بودند که باعث شهرتش شدند. هردوی این فیلم‌ها را براساس کتاب‌هایی ساخت که قبلش با همان نام‌ها نوشته بود.
معرفی فیلم‌ها و کتابهای نرگس آبیار
بهار، نقش محوری کتاب نفس، کودکِ هفت‌هشت‌ساله خیال‌پردازی است. او با پدر، ننه‌آقا، دو برادر و خواهر کوچکش در خانه‌ای در ولدآباد زندگی می‌کند. «توی دشتی که نه آب دارد، نه برق.» نفس، داستان روزمرگی‌ها و خیال‌پردازی‌های بهار و همچنین شرح زندگی سه کودک دیگر این خانواده است که هرکدام دنیای خیالی و کودکانه خود را دارند. زندگی آن‌ها در زمان وقایع مهم تاریخ معاصر ما، یعنی اواخر انقلاب و اوایل جنگ تحمیلی، می‌گذرد. همین گذار تاریخی ایران، رویاهای کودکانه این چند کودک را خیلی زود وارد دنیای تلخ و حقیقی می‌کند.
کتاب «نفس» را نشر نیماژ منتشر کرده است و در اردیبهشت سال ۹۶ در نمایشگاه کتاب رونمایی شد. اما پیش از آنکه رمان «نفس» رونمایی شود، فیلم «نفس» در جشنواره فیلم فجر در سال ۱۳۹۵ به نمایش درآمد و دو جایزه را هم از آن خود کرد.
فیلم «نفس» را نیز خود نرگس آبیار کارگردانی کرده است و بنا بر نظرِ بسیاری از مخاطبانِ این کتاب، فضای فیلم به فضای داستان بسیار نزدیک است. اهالی سینما مهم‌ترین نقطه قوت فیلم نفس را نقش‌آفرینی بازیگران و همچنین چهره‌پردازی آن می‌دانند. مهران احمدی در نفش پدر بهار، سادگی مردی روستایی را به‌خوبی به تصویر می‌کشد. در کنار او، پانته‌آ پناهی‌ها به‌عنوان ننه‌آقا نقش‌آفرینی می‌کند که گریم و بازی او نظر بسیاری از منتقدان جشنواره را به خود جلب کرده بود. شبنم مقدمی، سیامک صفری و گلاره عباسی هم از دیگر بازیگرانی هستند که در این فیلم حضور دارند.
اما یکی از نقاط قوت این فیلم بازی نقش بهار در این فیلم بود. ساره نور موسوی که متولد سال ۱۳۸۵ است، بسیاری از مخاطبان را در سالن‌های سینما شگفت‌زده کرده بود. او که در زمان اکران فیلم ده سال داشت، لوح تقدیر بهترین بازیگر زن را در جشنواره بین‌المللی مقاومت تهران دریافت کرد و نامزد چندین جایزه بین‌المللی دیگر هم بود. بازی بازیگران نقطه درخشان این فیلم بود اما منتقدان نقدهای بسیاری هم در نحوه روایت فیلم و فیلم‌نامه آن گفته‌اند.
«نفس» سومین فیلم بلند و داستانی این نویسنده و کارگردان محسوب می‌شود. این فیلم به‌عنوان نماینده سینمای ایران در اسکار ۲۰۱۸ هم معرفی شد. اولین فیلم نرگس آبیار «اشیاء از آنچه در آینه می‌بینید، به شما نزدیک‌ترند» بود که در گروه سینمای هنر و تجربه در سال ۱۳۹۵ اکران شد. دومین فیلم او هم شیار ۱۴۳ بود که در سال ۱۳۹۲ به اکران سینماهای عمومی درآمده بود.
تعداد انگشت‌شماری از کتاب‌ها و داستان‌هایی که پس از انقلاب منتشر شده‌اند، روایت سینمایی هم پیدا کرده‌اند. نرگس آبیار از نویسندگانی است که علاوه‌بر حوزه داستان و داستان‌نویسی چند سالی است که در سینمای ایران هم شهرتی پیدا کرده است. فیلم شیار ۱۴۳ فیلم پرطرفدار دیگری از اوست که در ژانر جنگ ساخته شده و برگرفته از کتابی با همین نام و به نوشته خود او است. بخش عمده این کتاب حول حوادث عملیات والفجر مقدماتی در جریان است و نویسنده در آن سعی کرده تا فضای بومی شهرستان بیجار را به تصویر بکشد.
نقد کتابهای نرگس آبیار
جنگ و انقلاب از مهم‌ترین موضوعاتی‌اند که نرگس آبیار در آثار ادبی خود به آن‌ها پرداخته است. اما یکی از متفاوت‌ترین آثار نرگس آبیار قصه‌های خواندنی هزار و یک شب است که از گنجینه‌های باستانی هند و خاورمیانه به شمار می‌رود. او به همراه شکوه قاسم‌نیا، شاعر اشعار کتابهای دوران ابتدایی، این اثر بی‌همتا را که جذاب‌ترین قصه‌های هزار و یک شب است، با زبان کودکان و نوجوانان امروزی بازگویی کرده است. این کتاب را که نشر پیدایش منتشر کرده، ۲۶ قصه از هزار و یک شب را در خود گنجانده است. قصه‌های مشهوری مثل سندباد، حکایت شاهزاده و زن دیوصورت، روباه و گرگ و خلیفه‌ی قلابی از جمله قصه‌های سرگرم‌کننده‌ی این اثر ارزشمند هستند.
اثر پرمخاطب دیگر نرگس آبیار داستان نفس است که فیلمی هم به کارگردانی خود او از این کتاب ساخته شده. مخاطبان بسیاری با داستان دختر روستایی و خیالبافی به نام بهار در بحبوحه‌ی انقلاب و بعد هم جنگ همذات‌پنداری کرده‌اند و آن را ساده، به‌یادماندنی و اشک‌بار توصیف کرده‌اند.
اثر درخشان دیگری که توانست اشک بسیاری را در سالن‌های سینما دربیاورد، شیار ۱۴۳ بود. داستان شیار ۱۴۳ داستان مادری است که فرزندش را در جنگ از دست داده، اما چون خبر دقیقی از او به دستش نرسیده هنوز دلخوش و امیدوار است. این داستان در یکی از روستاهای حوالی بیرجند می‌گذرد. سادگی و بی‌پیرایگی از جمله عواملی است که توانست ردّ این داستان را در قلب و جان مخاطبان به جا بیندازد و در ذهنشان رخنه کند.
سبک نگارش نرگس آبیار
قهرمان‌سازی و جنگیدن برای ارزش‌ها از جمله‌ی پراهمیت‌ترین نکات در آثار ادبی و سینمایی نرگس آبیار هستند. به طوری که داستان‌های او را بدون این دو عنصر نمی‌توان داستان او دانست.
از مهم‌ترین عناصر در آثار نرگس آبیار خیال‌پردازی، کودکی و سادگی در دنیایی پر از آشوب و بلوا است. او در تمامی آثارش این عوامل را حفظ کرده و به سبک نگارش و فضای آثار او تبدیل شده است.
عنصر پررنگ بعدی در داستان‌های نرگس آبیار زنان هستند که در دنیای پر از رنج و درد چطور تاب می‌آورند و داستان خود را در عین سادگی با قدرت جلو می‌برند. مادرانگی و المان‌هایی که احساس امنیت در دامان مادر و زن را نشان می‌دهند، در آثار آبیار مشهود هستند.
