متیو پری

متیو لانگفورد پری (Matthew Langford Perry) همان متیو پری است. او نام لانگفورد را از نام مادر و پری را از پدرش دارد. احتمالاً او را از سریال محبوب دوستان (Friends) و با شخصیت محبوب چندلر بینگ به‌خاطر دارید؛ شخصیتی که هنوز با به‌خاطرآوردن او لبخند غمگینی روی صورتمان نقش می‌بندد. هنوز وقتی درباره‌اش حرف می‌زنیم، کاممان تلخ می‌شود. نوشتن درباره‌ی زندگی او مرثیه‌ای است از زندگی دردناک متیو پری با نقاب همیشه خندان چندلر بینگ؛ اما ما همان‌طور که او می‌خواست، او را با شادی در یادمان نگه می‌داریم.

بیوگرافی متیو پری

این بازیگر دوست‌داشتنی آمریکایی‌کانادایی در ۱۹ اوت ۱۹۶۹ در ویلیامزتاونِ ایالت ماساچوست آمریکا به دنیا آمد؛ به گفته‌ی خودش، در شبی طوفانی که اگر غیر از این بود، عجیب بود. مادر او، سوزان ماری دبیر مطبوعاتی پیر ترودو، نُخست‌وزیر سابق کانادا بود. بعدها و در دوران ابتدایی متیو با پسر نخست‌وزیر یعنی جاستین ترودو هم‌کلاسی شد. جاستین از سیاست پدرش بیست‌وسومین نخست‌وزیری آمریکا و متیو از مادرش علاقه به نوشتن را وام گرفت؛ اما علاقه‌ی متیو به بازیگری از پدرش، جان بنت پری به او به ارث رسید. جان، مدل و بازیگر و خواننده‌ی آمریکایی است. ازدواج زنی درگیر سیاست و مردی هنرمند کمتر از آن دوام آورد که متیو یک‌ساله شود؛ به‌هرحال زندگی چیزی فراتر از ازدواج خواننده‌ای آمریکایی با ملکه‌ی شایسته‌ی دانشگاه‌های کاناداست. گرچه پدر و مادر متیو از هم جدا شدند، هنر آن‌ها هرگز او را ترک نکرد. او با دنبال‌کردن علاقه‌ی بازیگری فیلم‌ها و سریال‌های زیادی بازی کرد که دوستان یکی از خاطره‌انگیزترین آن‌هاست؛ سریالی که خیلی‌هایمان حداقل یک بار سعی کرده‌ایم با آن زبان انگلیسی یاد بگیریم. متیو در سال‌های پایانی زندگی خود، کتاب هم نوشت تا ادای دین به استعدادی باشد که از مادرش به ارث برد. او این کتاب را برای رهایی دیگران از دام اعتیاد نوشت؛ دامی که تا آخرین لحظه‌ی زندگی به پای او بند بود.

موفقیت‌های متیو پری

متیو پری نخستین‌بار در سن شانزده‌سالگی و با سریال «چارلزِ مسئول» جلوی دوربین رفت. این سریال، عشق به بازیگری را در دل ستاره‌ی تنیس مدرسه روشن کرد و او را به‌سمت مسیر جدیدی برد. او چهارده فیلم و هفده سریال را در کارنامه‌ی خودش دارد که دوستان و سیمپسون‌ها از نام‌آشناترین آن‌ها هستند. متیو موفق شد برای بازی در نقش چندلر بینگ جایزه‌ی انجمن بازیگران فیلم را به خانه ببرد. او در سال ۱۹۹۶ به‌خاطر سریال دوستان، نامزد جایزه‌ی بهترین کمدین آمریکایی شد. متیو چهار بار نامزد جایزه‌ی امی شد و دو بار هم این جایزه را گرفت. در سال ۲۰۰۶ هم به‌خاطر داستان ران کلارک جایزه‌ی گلدن گلوب را به دست آورد.

جوایز متیو به بازیگری ختم نمی‌شود. او بعد از بهبودی از اعتیاد، از مدافعان درمان معتادها و سخنگوی انجمن ملی متخصصان دادگاه درمان‌مدار شد. در سال ۲۰۱۳ او جایزه‌ی قهرمان بهبودی را از دفتر سیاست ملی کاخ سفید گرفت. در همه‌ی این مدت، او برای رهایی خودش و دیگران از چنگ اعتیاد بی‌وقفه جنگید؛ گرچه این مبارزه درباره‌ی خودش هرگز به پیروزی کاملی تبدیل نشد.

زندگی خصوصی متیو پری

متیو پری عاشقانه‌هایی را با یاسمین بلیث، لورن گراهام و جولیا رابرتس تجربه کرد. از سال ۲۰۰۶ به‌مدت شش سال با لیزی کاپلان رابطه داشت. از ۲۰۱۸ به مالی هرویتز دل بست و رابطه‌اش بسیار جدی شد. سال ۲۰۲۰ بود که از مالی خواستگاری کرد؛ اما این رابطه هرگز به ازدواج ختم نشد تا متیو طعم تلخ ناکامی را در جنبه‌ای دیگر از زندگی‌اش بچشد. شاید در بطن ماجرا هنوز سایه‌ی آن چیز وحشتناک، اعتیاد، بود که روابط روشن او را بی‌رحمانه می‌بلعید.

معرفی کتاب‌های متیو پری

متیو در اواخر زندگی‌اش کتابی را منتشر کرد که طرفدارانش را تکان داد. مرد خندان در اتوبیوگرافی خود نوشت که هرگز به آن اندازه که محکوم به آن بود، شاد زندگی نکرده است. نام این کتاب با اشاره‌ای به سریال دوستان، دوستان و عاشقان بود؛ البته نام کتاب در نسخه‌ی اصلی طولانی‌تر است: دوستان و عاشقان و آن چیز وحشتناک (Friends, Lovers, And the Big Terrible Thing).

آن چیز وحشتناک

ماجرای اعتیاد متیو پری همراه با به‌دنیاآمدنش شروع شد. او از همان اول به مشکلات معده دچار بود و مدام گریه می‌کرد. در واقع آن‌قدر جیغ می‌کشید که بی‌حال می‌شد. پدر و مادر جوان هم مثل هر پدر و مادری او را به دکتری نشان دادند؛ اما آن روزها همه‌چیز فرق می‌کرد؛ پس برای نوزاد کوچک داروی اعتیادآور و قوی تجویز شد که آن روزها در علم پزشکی رایج بود. پدر و مادر هم که می‌دیدند بچه بعد از خوردن دارو آروم می‌گیرد، خیالشان جمع بود که همه‌چیز سر جایش است؛ اما اعتیاد آرام و بی‌صدا ذره‌ذره داشت در وجود متیوی کوچک و بی‌گناه جان می‌گرفت؛ همان چیزی وحشتناکی که تا پایان عمر او را رها نکرد؛ با این حال متیو کسی را مقصر نمی‌دانست. واقعاً پدر و مادرش چطور می‌توانستند به درمانی که همه‌ی دکترها تأییدش می‌کردند، شک کنند؟ شاید به همین خاطر است که او با بخشش و بزرگواری درباره‌ی شروع اعتیادش جور دیگری صحبت کرده است.

به قول متیو، همه‌چیز از روزی شروع شد که او در چهارده‌سالگی تصمیم گرفت اولین لیوان آبجویش را بنوشد. بعد از آن مصرف ودکا و ویکودین را شروع کرد. او در ابتدا احتمالاً فقط به ویکودین اعتیاد داشت. در سال ۱۹۹۷ در دوره‌ای ۲۸روزه شرکت کرد تا این مخدر را کنار بگذارد. سال ۲۰۰۰ بود که عکس‌های جدید متیو به موضوع اصلی رسانه‌ها و مردم تبدیل شد. او به‌خاطر بیماری پانکراس حدود نُه کیلوگرم وزن کم کرده بود؛ اما حتی ترس از بیماری هم متیو را از دام اعتیاد نجات نداد. متیو در سال ۲۰۰۱ دوباره تصمیم گرفت اعتیاد به مخدر را ترک کند. او حالا دیگر به ویکودین، متادون، آمفتامین و الکل اعتیاد داشت.

سال ۲۰۱۶ بود که او در گفت‌وگویی با رادیو ۲ بی‌بی‌سی از راز وحشتناکی پرده برداشت. متیو به‌خاطر مصرف مخدر و الکل سه سال از دوران ساخت مجموعه‌‌ی دوستان را فراموش کرده بود. مرد خاطره‌ساز، سه‌سال از خاطرات خودش را به اعتیاد باخته بود؛ شاید بهترین خاطره‌هایش را؛ البته تنها بهای سنگینی که او داد، خاطراتش نبود. بعد از آن همه مصرف مواد، هشیارماندن برای متیو چیزی حدود نُه میلیون دلار خرج برداشت؛ اما صورت‌حساب حتی از این هم طولانی‌تر است. به بهای اعتیاد او، باید عمری که در مراکز درمانی گذراند هم اضافه کرد. او به‌خاطر اعتیاد شدیدش به لیست بلندبالایی از بیماری‌ها هم دچار بود: کولون ازهم‌پاشیده، بیشتر از دوازده بار عمل جراحی معده، ذات‌الریه، دو هفته کما، استفاده از کیسه‌ی کلستومی به‌مدت نُه ماه.

کتاب خاطرات متیو پری: فرندز (دوستان و عاشقان)

ایده‌ی اصلی کتاب همان چیز وحشتناک، یعنی اعتیاد متیو است. شاید هم تمام بی‌توجهی‌هایی که در همه‌ی عمر از آن‌ها رنج برد و رهایشان نکرد. همه‌ی آن روزهایی که از خود پرسید، چرا تنهاست؟ چرا پدر و مادرش مثل باقی پدر و مادرها نیستند. هرچند که با طبعی بلند در خط‌به‌خط دردهایش مدام اصرار می‌کند که آن‌ها را بخشیده است. به هر حال وقتی متیو بعد از دوره‌ای طولانی از بیمارستانی در لس آنجلس مرخص شد، ایده‌هایی در ذهن داشت؛ ایده‌هایی از بازگوکردن تمام دردهایش. روز بعد، نوشتن داستان زندگی‌اش را شروع کرد. صد و ده صفحه‌ای را نوشت و تصمیم گرفت ماجرا را با مدیر برنامه‌هایش در میان بگذارد. نتیجه‌ی این هم‌فکری ادامه‌دادن کتاب بود. شاید حالا که خاطرات کم‌کم داشتند محو می‌شدند، ارزش مکتوب‌کردنشان بیشتر به چشم می‌آمد.

به هرحال اگر بنا بود متیو زندگی‌اش را بنویسد، باید دوباره با تمام دردهایش روبه‌رو می‌شد؛ با این حال او این رنج را پذیرفت؛ چون نوشتن این کتاب برای او چیزی ورای تعریف صرف دنیای زیروروشده‌ی خودش بود. متیو دوست داشت بتواند به افراد زیادی که شبیه خودش بودند، کمک کند. او کتابش را طوری نوشت که در کنار زندگی‌نامه، کتابی در دسته‌ی خودیاری هم باشد. برای این کار، روزی دو ساعت پشت میز ناهارخوری‌اش می‌نشست و زندگی مردِ پشت نقاب چندلر بینگ را می‌نوشت؛ البته این اولین تجربه متیو در نوشتن نبود. او قبل‌تر برای سریال‌های «زوج عجیب» و «آقای سان‌شاین» هم نویسندگی کرده بود؛ اما خود او معتقد بود که نوشتن دوستان، تجربه‌ای نبود که قبلاً با آن روبه‌رو شده باشد.

نظرات درباره کتاب فرندز

طرفداران سریال دوستان، این کتاب را به‌طور ویژه‌ای دوست دارند؛ با اینکه این کتاب داستان هولناکی در پس پرده‌ی زندگی چندلر بینگ است. این کتاب بعد از مرگ متیو پری برای دیگران شبیه دفتر خاطرات بود؛ دفتر خاطرات مردی با مرگ مشکوک که همه در زندگی‌اش دنبال سرنخی از علت مرگ او بودند.

مگان لینچ، ناشر کتاب دوستان و عاشقان درباره‌ی این کتاب می‌گوید: «در این کتاب صدای واقعی متیو پری را می‌شنوید. واضح است که او قصد دارد جزئیات مهمی را درباره‌ی تمام زندگی‌اش به اشتراک بگذارد؛ نه فقط درباره‌ی زمان حضورش در سریال دوستان.»

روزنامه‌نگار نیویورکر می‌گوید: «این کتاب مکاشفه‌ای دردناک است. کتابی که چهره‌ی واقعی و دردمند متیو پری را به ما نشان می‌دهد که پشت نقاب خندان چندلر بینگ پنهان شده بود؛ کسی که بعد از ضبط صحنه‌ی ازدواج با مانیکا، خودش را به مرکز درمانی ترک اعتیاد رساند. با این حال، او طنازی‌اش را در تمام نوشته‌اش حفظ و کمدی سیاهی خلق می‌کند که سرشار از زندگی او است.

کتاب‌های صوتی متیو پری

پس از انتشار ترجمه فارسی از کتاب فرندز در ایران، چندین ناشر صوتی دست به تولید نسخه صوتی این اثر زدند. از این میان می‌توان به نسخه صوتی فرندز با صدای اشکان عقیلی‌پور از رادیو گوشه، کتاب صوتی فرندز با صدای سحر بیرانوند و آرمان سلطان زاده از انتشارات آوانامه و نیز نسخه صوتی این اثر با صدای هوتن شاطری‌پور و شهره روحی از انتشارات همراز اشراه کرد.

درگذشت و علت مرگ متیو پری

درست زمانی که دوباره از بیرون همه‌چیز در زندگی متیو خوب به نظر می‌رسید، جنازه‌اش در خانه‌اش پیدا شد. پیکر بی‌جان او را دستیارش در ۲۸ اکتبر ۲۰۲۳، در جکوزی خانه‌ی او در لس‌آنجلس پیدا کرد. دستیار در ابتدا فکر می‌کرد که متیو خوابیده است؛ اما خیلی زود واقعیت نقاب بازیگوشش را کنار زد و جهانی را در بُهت فرو برد. رسانه‌ها خبر خودکشی او را مطرح کردند؛ اما این خبر خیلی زود در ازدحام گمانه‌زنی‌ها و شایعات محو شد. سرکلانتر اداره‌ی پلیس، اسکات ویلیامز اعلام کرد علت مرگ متیو ممکن است برای مدتی در هاله‌ای از ابهام باقی بماند؛ اما در آن زمان، ظن سوءقصد را رد کرد. روز بعد، در ۲۹ اکتبر، دفتر بازرسی پزشکی لس‌آنجلس نام متیو را در لیست افرادی با علت مرگ نامشخص گذاشت. برای پرونده‌ی او لازم بود تا همه‌چیز را دقیق بررسی کنند و به مراحل تکمیلی تحقیق نیاز بود. در نهایت علت مرگ متیو پری را استفاده‌ی بیش از حد کتامین (اوردوز) اعلام کردند. آن چیز وحشتناک که جان متیو را به لب رسانده بود، در نهایت زندگی را از او گرفت.

بعد از مرگ این بازیگر محبوب، کتاب او، دوستان و عاشقان در مرکز توجه قرار گرفت. تکه‌هایی از کتاب بارها و بارها در شبکه‌ها اجتماعی مختلف به اشتراک گذاشته شد. طرفداران متیو آتش زندگی او را در زیر خاکستری از اعتیاد گرامی داشتند. شاید به نظر نیاید؛ اما او مردی بود که تا آخرین لحظه جنگید.

خداحافظ چندلر بینگ خندان، خداحافظ متیو پری غمگین.