عباس میلانی
عباس میلانی (Abbas Milani) یکی از مورخین، ایران‌شناسان و پژوهشگران بنام ایرانی است که در سال ۱۳۲۸ در تهران به دنیا آمد. وی مدیر برنامه‌های مطالعاتی درباره‌ی ایران در دانشگاه استنفورد و همچنین استاد فراخوانده برای تدریس در این دانشگاه است. از دیگر فعالیت‌های مهم وی تاکنون می‌توان به سرپرستی پروژه‌ی دموکراسی ایران در موسسه هوور اشاره کرد. عباس میلانی در سال ۱۳۴۵ از دبیرستان فنی اوکلند فارغ‌التحصیل شد، سپس تحصیلش را در رشته‌ی علوم سیاسی و اقتصاد در دانشگاه برکلی کالیفرنیا ادامه داد و برای اخذ مدرک دکترای علوم سیاسی به دانشگاه هاوایی رفت. میلانی از ۱۳۴۵ تا ۱۳۵۶ در دانشگاه ملی ایران و پس از آن از ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۶ در دانشگاه حقوق و علوم سیاسی تدریس کرد. در سال‌های پیش از انقلاب نیز به دلیل فعالیت در حزب توده، به دست ساواک دستگیر شد و مدتی بعد با لایحه‌های جدید قانونی و با وساطت فرح پهلوی، از زندان آزاد گردید.
معرفی آثار ترجمه‌شده توسط عباس میلانی
مرشد و مارگریتا، به قلم میخائیل بولگاکف یکی از مهم‌ترین و مشهورترین آثار ادبیات روسیه است که عباس میلانی پیش از انقلاب آن را ترجمه کرد اما در سال ۱۳۹۹ با بازنگری جدیدی در ترجمه آن را دوباره به چاپ رسانید. این کتاب داستانی نمادین و تاثیرگذار، برخاسته از فضای اجتماعی سیاسی روسیه است و نویسنده‌اش آن را در شرایط سخت و خفقان‌آمیزی طی سال‌ها تلاش و بازنویسی، به چاپ رسانده است. فضای این رمان، با گفت‌وگوی دو روشنفکر آغاز می‌گردد و به فعالیت‌های آن‌ها در بستر اندیشه‌ورزی می‌پردازد و سیر داستانی به شکلی فراواقع‌گرایانه، عاطفی و تاثیرگذار به پایان می‌رسد. این کتابْ به یکی از آثار معروف گوته و ماجرای فاوست وی اشاره داشته و بسیارانی این اثر را برگرفته از فاوست قلمداد می‌کنند.
فئودور داستایوفسکی، نچایف، میلوش، کوندرا و کولاکوفسکی مجموعه مقالاتی دارند با عنوان «چند گفتار درباره‌ی توتالیتاریسم» که عباس میلانی آن را به فارسی ترجمه کرده است. این کتاب که به مفهوم توتالیتاریسم و حکومت‌های خودکامه و یکه‌تاز پرداخته مفاهیمی از تاریخ و شکل‌گیری این نوع از حاکمیت را شرح داده و جامعه‌ی مدرن را در رابطه با این نگرش مورد بررسی قرار داده است.
جریان‌های اصلی در مارکسیسم در دو جلد توسط لشک کولاکوفسکی، یکی دیگر از کتاب‌هایی است که عباس میلانی در شاخه‌ی علوم سیاسی به فارسی ترجمه کرده است. این کتاب به دلیل بحث‌های گوناگونی که در رابطه با شکل‌گیری مارکسیسم و ماتریالیسم تاریخی داشته، نظر مهم‌ترین نویسندگان این حوزه را در دنیا به خود جلب کرده و در فضای گفتمان‌های سیاسی ایران نیز مورد توجه و چالش قرار گرفته است.
کتاب دولت و جامعه‌ی مدنی که توسط مارکسیست و روزنامه‌نگار، فیلسوف و نظریه‌پرداز شناخته‌شده در شاخه‌ی علوم سیاسی آنتونیو گرامشی گردآوری شده، یکی دیگر از انتخاب‌های عباس میلانی برای ترجمه به فارسی بوده است. این کتاب بیشتر به این می‌پردازد که حاکمیت چگونه از نهادهای فرهنگی و مذهب، برای حفظ قدرت و ساختارهای سلطه‌گرایانه استفاده می‌کند. گرامشی خوانشی انسان‌گرایانه از مارکسیسم داشته و این کتاب نیز در راستای تفکرات وی و نگاهی فلسفی به این ایدئولوژی نوشته شده است.
چین بعد از مائو نوشته‌ی شارل بتلهایم، اثری دیگر در حوزه‌ی علوم سیاسی است که عباس میلانی ترجمه کرده است. این کتاب سعی داشته مسئله‌ی تغییرات سیاسی چین را با تحلیلی عمیق مورد نگرش قرار دهد، به شکلی که بررسی سیاست‌گذاری‌های خارجی را بدون قلمدادکردن سیاست‌گذاری‌ها و تغییرات درونی چین بی‌تاثیر دانسته و با تکیه بر این موضع به جمع‌بندی صحیحی فارغ از هرگونه تعصب و سوگیری دست یافته است.
معرفی آثار تالیفی عباس میلانی
معمای عباس هویدا یکی از آثار تالیفی عباس میلانی است که به زندگی، فعالیت‌ها، اقدامات مهم و تاثیر وی در سمت نخست‌وزیری ایران در دوران محمدرضاشاه پهلوی و اعدام او پس از انقلاب اسلامی پرداخته است. عباس هویدا یکی از مهم‌ترین چهره‌های سیاسی ایران است که با بازنگری و خوانش تاریخ دوباره‌ی آن دوره، می‌توان نگاهی جدید به فعالیت‌ها و حضور او در آن بازه‌ی بحرانی تاریخ ایران داشت.
عباس میلانی «درباره‌ی تجدد، سیاست، فرهنگ» را به‌عنوان اثری تحلیلی برای تعمیق در ساختارهای تجدد در فرهنگ ایرانی به نگارش درآورده است. این کتاب که با نگرشی متفاوت چگونگی ورود تجدد و آمیختگی آن را با فرهنگ توضیح می‌دهد، منبعی غنی و آموزنده در باب فرهنگ و بازخوانی آن در تاریخ ایران بوده که برای علاقه‌مندان و پژوهشگران این حوزه مورد توجه قرار گرفته است. میلانی در حوزه‌ی فرهنگ ایرانی و ادبیات، کتابی دیگر با عنوان «انسان‌گرایی در سعدی» را نیز نوشته است که به میراث ادبی ایران نگاه تحلیلی تازه‌ای داشته و انسان‌گرایی و شناخت‌شناسی را در سعدی، شاعر بنام فارسی مورد پژوهش و بررسی عمیق قرار داده است. این نویسنده همچنین در اثر دیگری با عنوان «تجدد و تجددستیزی در ایران» مجموعه‌ای از بیست مقاله را با توجه به مدرنیته و نوتاریخ‌گرایی در ایران گردآوری کرده است. این کتاب که سعی داشته تجدد و شناخت و آگاهی را در کنار هم در شکل‌گیری فرهنگ تفسیر کند نیز یکی از منابع خواندنی در حوزه‌ی فرهنگ و علوم انسانی برای پژوهشگران به حساب می‌آید.
عباس میلانی هم‌چنان به پژوهش، نقد و بررسی سیاست‌های روز، وقایع تاریخی جهان و اکنون ایران، مواضع روز سیاسی و فعالیت در این حوزه‌ها می‌پردازد و به‌عنوان تاریخ‌شناسی فعال، ایران شناسی پویا در گفتمان سیاسی اجتماعی ایران نقش دارد.
