سیروس طاهباز
زندگینامه و معرفی کتاب‌های سیروس طاهباز
سیروس طاهباز (Sirous Tahbaz) نویسنده و مترجم ایرانی در سال‌های ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۷ مدیر انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بود. طاهباز در طول دوران زندگی خود ۷۰ اثر منتشر کرد. او چندین کتاب تألیفی و ترجمه‌ی آثار زیادی را در کارنامه‌ی ادبی خود دارد. بخش قابل‌توجهی از فعالیت‌های او شامل کار بر روی آثار نیما یوشیج است.
بیوگرافی سیروس طاهباز
سیروس طاهباز ۲ دی ۱۳۱۸ در بندر انزلی به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در تهران و آبادان گذراند. در سال ۱۳۳۸ وارد دانشکده‌ی پزشکی شد و تا سال ششم به تحصیل ادامه داد، اما سپس پزشکی را رها کرد و به دنیای ادبیات و هنر روی آورد.
طاهباز در آبان ۱۳۴۰، مجله‌ی ادبی «آرش» را بنیان‌گذاری کرد و تا اسفند ۱۳۴۵ سردبیری و نشر آن را بر عهده داشت. این مجله به معرفی آثار برجسته‌ی ادبیات‌معاصر ایران می‌پرداخت و او را با خانواده‌ی نیما یوشیج آشنا کرد. پس از آن، به گردآوری و تدوین بیش از ۲۰ هزار برگ از دست‌نوشته‌های نیما پرداخت و در طول ۳۵ سال، با انتشار ۲۳ دفتر، مجموعه‌ی کامل شعرهای نیما و آثاری درباره‌ی او را منتشر ساخت.
طاهباز بین سال‌های ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۷، مدیریت انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان را بر عهده داشت و در این دوره به توسعه و ترویج ادبیات کودکان کمک شایانی کرد. او همسر پوران صلح‌کل بود. آن‌ها دارای ۲ فرزند به نام‌های آرش و سیاوش بودند. سیروس طاهباز در ۲۵ اسفند ۱۳۷۷ در تهران درگذشت و در خانه‌ی نیما یوشیج در روستای یوش به خاک سپرده شد.
جوایز و افتخارات
از جمله جوایز و افتخارات او می‌توان به دریافت جایزه‌ی سیب طلایی دوسالانه براتیسلاوا برای کتاب «با هم زندگی کنیم» اشاره کرد.
نقدی بر آثار
سیروس طاهباز یکی از چهره‌های برجسته در حوزه‌ی ادبیات ایران بود. علاقه‌ی او به ادبیات کودک و تقویت تخیل کودکان در آثار تصویری و داستان‌های ساده اما پرمفهومش برای کودکان آشکار است. طاهباز همچنین در حوزه‌ی نیماشناسی، نقش بی‌بدیلی در گردآوری، ویرایش و انتشار آثار این شاعر نوگرا داشت و نیما یوشیج را به مخاطبان گسترده‌تری معرفی کرد. تلاش‌ها طاهباز برای حفظ میراث ادبی نیما، جایگاه او را در ادبیات‌معاصر ایران برجسته کرده است. ترجمه‌های او نیز اغلب شامل آثار نویسندگان برجسته‌ای چون جان اشتاین‌بک بود و توانست ادبیات جهان را به زبان فارسی به‌شیوه‌ای اصیل و زیبا عرضه کند.
ترجمه‌های سیروس طاهباز
دره‌ی دراز
کتاب «دره‌ی دراز» مجموعه‌ای از داستان‌های کوتاه جان اشتاین‌بک است که نخستین‌بار در سال ۱۹۳۸ منتشر شد. این داستان‌های جذاب در دره‌ی سالیناس، منطقه‌ای خوش‌منظر در کالیفرنیا، روایت می‌شوند؛ جایی که مردمانی ساده به کشاورزی مشغول‌اند و در تلاش‌اند تا جایگاهی در این دنیای پرهیاهو بیابند. کتاب با ترجمه‌ی سیروس طاهباز در ایران منتشر شده است.
اسب سرخ
رمان «اسب سرخ» اثری اپیزودیک از نویسنده‌ی برجسته‌ی آمریکایی، جان اشتاین‌بک است که در سال ۱۹۳۳ به نگارش درآمد. این داستان در چهار بخش پیوسته، ماجراهایی از زندگی پسرکی به نام جودی تیفلین را روایت می‌کند. داستان‌ها در مزرعه‌ی وسیع خانواده‌ی جودی در کالیفرنیا رخ می‌دهند، جایی که او در آن بزرگ شده و سختی‌های زندگی در مزرعه را به‌خوبی تجربه کرده است. جودی که مهارت رفتار با اسب‌ها را آموخته، هرگز تصور نمی‌کرد با اسب خاص و سرکش خود، گابیلان، چنین ارتباط پیچیده‌ای برقرار کند. او با همراهی بیلی باک، یکی از کارگران مزرعه، تلاش می‌کند اسب را تربیت کند و رؤیای سوارشدن بر زین گابیلان را در سر می‌پروراند؛ اما زمانی که اسب به بیماری سختی گرفتار می‌شود، جودی متوجه می‌شود که زندگی و انسان‌ها درس‌های پیچیده و سخت‌تری برای آموختن دارند. کتاب با ترجمه‌ی سیروس طاهباز در ایران منتشر شده است.
راسته‌ی کنسروسازان
این اثر، رمانی از جان اشتاین‌بک، نخستین‌بار در سال ۱۹۴۵ منتشر شد و به اثری کلاسیک در ادبیات آمریکا بدل گشت. این رمان تصویری واقع‌گرایانه و طنزآمیز از زندگی در یکی از محله‌های ساحلی غرب ایالات متحده در دوران پس از رکود بزرگ اقتصادی ارائه می‌دهد. داستان حول شخصیت مک، رهبر گروهی از جوانان محلی، می‌چرخد که تصمیم می‌گیرد برای دکتر، همسایه‌ی نابغه و آزمایشگرش، کاری محبت‌آمیز انجام دهد. مک و دوستانش با نیت خیر، مهمانی‌ای را در آزمایشگاه دکتر ترتیب می‌دهند، اما زمانی که دکتر دیروقت به خانه بازمی‌گردد، می‌بیند مهمانی پایان یافته و آزمایشگاهش در آشفتگی کامل است. احساس شرمندگی مک و دوستانش باعث می‌شود که این بار، تلاشی دوباره و جدی‌تر برای جبران اشتباهشان انجام دهند. کتاب با ترجمه‌ی سیروس طاهباز در ایران منتشر شده است.
درخت زیتون
کتاب «درخت زیتون» گزیده‌ای از شعرهای برجسته‌ی شاعران فلسطینی مانند محمود درویش و سمیح القاسم است که با انتخاب غسان کنفانی تهیه شده است. این مجموعه، با ترجمه‌های سیروس طاهباز (با نام مستعار کورش مهربان) و غلامرضا امامی، مضامینی چون رنج، مقاومت، آزادی و عشق به سرزمین را به تصویر می‌کشد. همچنین در پایان کتاب، شعرهایی از شاعران ایرانی درباره‌ی فلسطین آورده شده که آن را برای خواننده‌ی ایرانی جذاب‌تر می‌سازد.
مروری بر آثار تألیفی و کتاب‌های سیروس طاهباز
با هم زندگی کنیم
قصه‌های مردم در سراسر جهان، باوجود تفاوت‌های ظاهری، در هسته و جوهر خود مشابه‌اند، چرا که از سرچشمه‌ای واحد و مشترک، یعنی آرزوهای کوچک و بزرگ انسان‌ها، سرچشمه گرفته‌اند. هرچند آرزوها گاهی رنگ‌وبوی متفاوتی می‌گیرند و چهره‌ها گوناگون‌اند، خون جاری در رگ‌های انسان‌ها در هر سرزمینی یک‌رنگ است و با امید به زندگی بهتر، همچنان به جریان خود ادامه می‌دهد. کتاب «با هم زندگی کنیم» نوشته‌ی سیروس طاهباز، مجموعه‌ای از داستان‌هایی است که حول محور مهر، همدلی و پیروزی روشنایی بر تاریکی شکل‌گرفته‌اند. این مجموعه شامل داستان‌هایی از فرهنگ‌های مختلف جهان، از جمله ایران، هند، ژاپن، انگلیس، فرانسه، شوروی و آمریکا است که روایتگر آرزوهای مشترک بشری‌اند.
ماهی سرخ‌شده
در این داستانِ تصویریِ کودکانه از سیروس طاهباز، اردک‌ماهی‌ای که به‌دام‌افتاده، آرزوی دیدن دوباره‌ی دریا را دارد و از گربه‌ای که او را تماشا می‌کند، کمک می‌خواهد. گربه در ازای خوردن گونه‌های اردک‌ماهی، وعده‌ی کمک می‌دهد، اما در میانه‌ی راه او را رها می‌کند. سپس دیگر حیوانات پاره‌هایی از بدن اردک‌ماهی را به سمت دریا می‌برند، اما هرکدام در میانه‌ی راه او را ترک می‌کنند. در نهایت، تنها استخوانی از اردک‌ماهی باقی می‌ماند که توسط مورچه‌ها به دریا پرتاب می‌شود.
شاعر و آفتاب
کتاب «شاعر و آفتاب» اثر سیروس طاهباز، یک داستان ِ تصویری برای کودکان است. در این داستان کوتاه، راوی، پسری است که به همراه خرگوش سفید و خروس به کوه می‌رود. خرگوش سفید پیش از او می‌دود و خروس با پاهای کوچکش سعی می‌کند به‌سرعت از دامنه‌ی کوه بالا برود. پسر داستان می‌خواهد خود را به بالای کوه برساند و با دست‌های کوچکش آفتاب را بگیرد و به خانه‌شان ببرد. هدف اصلی نویسنده در این داستان تقویت تخیل کودکان است و داستان به طور غیرمستقیم مفاهیمی چون تلاش و آرزو را به کودکان می‌آموزد.
هدیه‌ای برای بچه‌های کنار شط
در این داستان، جنگ تحمیلی از نگاه نوجوانان گروه سنی «ج» به تصویر کشیده شده است. داستان درباره پسری به نام عبدو است که در بمباران آبادان پایش را ازدست‌داده و حالا با خانواده‌اش در تهران زندگی می‌کند. او در محله‌ی جدیدش با بچه‌ها دوست می‌شود و با علاقه به مطالعه، دوستانش را نیز به کتاب‌خواندن تشویق می‌کند. هرچند عبدو دوستان جدیدی در تهران دارد، اما همیشه دلش برای دوستان آبادانی‌اش تنگ می‌شود. روزی علی از او می‌خواهد که به کمک بچه‌ها برای بچه‌های کنار شط بادبادک بسازند...
گفت‌وگو با شاعران معاصر ایران
کتاب «گفت‌وگو با شاعران معاصر ایران» یا گفت‌وگوی شاعران، شامل گفت‌وگویی است که در تابستان ۱۳۴۴ میان شاعران برجسته‌ی ایرانی همچون مهدی اخوان ثالث، فروغ فرخ‌زاد، احمد شاملو، محمود مشرف آزاد تهرانی، حسن کامشاد، سیروس طاهباز، امین بنانی و گیردهاری تیکو برگزار شده است. این گفت‌وگو به کوشش علیرضا انوشیروانی از روی نوارهای کاست جمع‌آوری شده و یک بار در آمریکا و دو بار در ایران منتشر گردیده است.
