کتاب مجموعه مقالات اقتصاد مقاومتی

کتاب مجموعه مقالات اقتصاد مقاومتی نوشته دکتر سید حسین میرجلیلی است. کتاب مجموعه مقالات اقتصاد مقاومتی را انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برای تمام فعالان حوزه اقتصاد منتشر کرده است.

درباره کتاب مجموعه مقالات اقتصاد مقاومتی

در سرفصل‌های جدید رشتهٔ علوم اقتصادی، اقتصاد مقاومتی افزوده شده است. اوضاع اقتصادی کشور ما اقتضا می‌کند که از ابعاد و ویژگی‌های اقتصادی که درمقابل شوک‌ها مقاوم است، آگاهی داشته باشیم. به همین دلیل، اقتصاد مقاوم جزء جدانشدنی آموزش و پژوهش علوم اقتصادی در ایران قلمداد می‌شود.

نخستین فصل کتاب به تبیین اقتصاد مقاومتی از منظر رهبر جمهوری اسلامی ایران اختصاص یافته است. ایشان واضع اصطلاح اقتصاد مقاومتی در ایران هستند و بیانات مفصلی طی سال‌های گذشته در این زمینه ایراد نموده‌اند.

فصل دوم به توضیح یکایک بندهای سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی می‌پردازد. سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی از سیاست‌های بالادستی است که ازسوی رهبر جمهوری اسلامی ایران ابلاغ شده و سیاست‌های مرتبط با اقتصاد مقاوم را ارائه کرده است.

فصل سوم به بحث دربارهٔ پایه‌های نظری اقتصاد مقاوم در نوشتارهای اقتصادی می‌پردازد. در این فصل دربارهٔ مفاهیم مرتبط با اقتصاد مقاوم، مقاومت اقتصادی در اقتصاد خرد، اقتصاد میانی، و اقتصاد کلان، و تاب‌آوری و آسیب‌پذیری اقتصادی بحث شده است.

فصل چهارم به معرفی شاخص‌های تاب‌آوری اقتصادی در سطح ملی و منطقه‌ای اختصاص دارد. در این فصل، شاخص تاب‌آوری اقتصادی بریگوگلیو، شاخص تاب‌آوری گروه سده، شاخص سنجش تاب‌آوری جهانی آکسفورد، و شاخص سازمان برنامه و بودجه برای ارزیابی برنامه‌های اقتصاد مقاومتی معرفی شده و شاخص ترکیبی تاب‌آوری اقتصاد ایران طی دورهٔ ۱۳۸۴-۱۳۹۴ محاسبه و شرح داده شده است. درپایان، نیز ابعاد تاب‌آوری اقتصادی منطقه‌ای به‌اختصار معرفی شده است.

فصل پنجم به معرفی شاخص‌های آسیب‌پذیری اقتصادی می‌پردازد. در این فصل، ابتدا انواع آسیب‌پذیری معرفی شده و سپس شاخص آسیب‌پذیری اقتصادی بریگوگلیو، شاخص آسیب‌پذیری اقتصادی گیلامونت، و شاخص آسیب‌پذیری OECD توضیح داده شده است. ارائهٔ شاخص آسیب‌پذیری نفتی ایران و سیاست‌های کلی برای کاهش آسیب‌پذیری اقتصادی ایران بخش پایانی این فصل را تشکیل می‌دهد.

در فصل ششم تجربهٔ مناطق گوناگون جهان در تاب‌آوری اقتصادی درمقابل شوک ناشی از بحران مالی جهانی طی سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۹ ارائه شده است. ابتدا اقتصاد مقاوم و تاب‌آور و شوک بحران مالی جهانی معرفی شده است؛ سپس تاب‌آوری اقتصادی در شرق آسیا، امریکای لاتین، جنوب آسیا، اروپا، آسیای میانه و قفقاز، و جنوب صحرای افریقا و منطقهٔ منا (خاورمیانه و شمال افریقا) تحلیل شده است. تاب‌آوری اقتصادی ایران در بحران مالی و اقتصادی جهانی بخش پایانی این فصل را تشکیل می‌دهد.

فصل هفتم به مرور پژوهش‌های اقتصادی مربوط به آثار تحریم‌های اقتصادی ایران می‌پردازد. در این فصل، ابتدا تعاریف و مفاهیم مرتبط با تحریم اقتصادی معرفی شده است سپس تاریخچهٔ تحریم‌های اقتصادی وضع‌شده علیه جمهوری اسلامی ایران شامل تحریم‌های ایالات متحده امریکا، اتحادیهٔ اروپا، و سازمان ملل ارائه شده است؛ سپس آثار تحریم‌ها در اقتصاد ایران، متغیرهای اقتصادی اثرگذار بر نتیجهٔ تحریم‌ها، و تأثیر تحریم‌ها در کوتاه‌مدت و بلندمدت تحلیل شده است. بخش بعدی این فصل به مرور مطالعات مربوط به تأثیر تحریم‌ها در متغیرهای اقتصادی و بانکی ایران و هم‌چنین مطالعات مربوط به تأثیر تحریم‌ها در تجارت خارجی ایران می‌پردازد.

خواندن کتاب مجموعه مقالات اقتصاد مقاومتی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام فعالان حوزه اقتصاد پیشنهاد می‌کنیم

بخشی از کتاب مجموعه مقالات اقتصاد مقاومتی

این سیاست‌ها سیاست‌های بلندمدت است؛ برای امروز هم مفید است، برای دورانی که هیچ تحریمی هم ما نداشته باشیم مفید است؛ یعنی سیاست‌های بلندمدتی است که بنای اقتصاد کشور بر این‌ها گذاشته می‌شود؛ تدبیر مقطعی نیست، این یک تدبیر بلندمدت است، یک سیاست راهبردی است.

با تعریف تقوا در فرهنگ اسلامی تناظری عمیق بین این مفهوم و مفهوم اقتصاد مقاومتی می‌توان برقرار کرد. تقوای شخصی (فردی) عبارت است از حالت مراقبت دائمی‌ای که مانعِ به کج‌راهه رفتن و گرفتار شدن انسان در میان خارهای دامن‌گیر می‌شود. تقوا درواقع جوشن و زرهی بر تن انسان باتقوا است که او را از آسیب تیرهای زهرآگین و ضربه‌های مهلک معنوی و امور دنیوی محفوظ و مصون می‌دارد۲۹. یک جامعه نیز، به‌ویژه اگر مانند نظام جمهوری اسلامی آرمان‌های والا و بلندی داشته باشد، مورد تهاجم و هجوم تیرهای زهرآگین است و به تقوا نیاز دارد. در بخش‌های مختلف تقوای اجتماعی را می‌توان تعریف کرد. «در بخش اقتصاد، تقوای جامعه عبارت است از اقتصاد مقاومتی» (۱۳۹۴/۴/۲).

فراتر از همهٔ آن‌چه گفته شد، اقتصاد مقاومتی آرمانی اسلامی است. اقتصاد مقاومتی، با وجود اهمیت، در مقایسه با آرمان‌های دیگر آرمانی خُرد است و ذیل آرمان درجهٔ یک و برترین آرمان‌ها تعریف می‌شود.

اگرچه اقتصاد مقاومتی آرمانی اسلامی به‌حساب می‌آید، اما مختص جامعهٔ اسلامی و جمهوری اسلامی ایران نیست، بلکه دغدغهٔ سایر کشورها نیز است و بسیاری از کشورها، با توجه به تکانه‌های اجتماعی و زیر و رو شدن‌های اقتصادی که در این بیست سی سال گذشته رخ داده است، متناسب با وضعیت خاص خود، مقاوم‌سازی اقتصاد را در دستور کار خود قرار داده‌اند (۱۳۹۳/۱/۱). به بیان دیگر، اقتصاد جهانی درمجموع یک کل مرتبط به یکدیگر است. مشکلات اقتصاد سرمایه‌داری از غرب و امریکا به بسیاری از کشورها سرریز شد و طبعاً کشورها از این مشکلات کم‌وبیش متأثر شدند. ازاین‌رو، بسیاری از کشورها درصدد برآمدند که اقتصاد خود را مقاوم‌سازی کنند و به‌تعبیری اقتصاد مقاومتی را به‌شکل متناسب با کشورهای خود برنامه‌ریزی کنند و تحقق ببخشند. احتیاج جمهوری اسلامی ایران به اقتصاد مقاومتی بیش از کشورهای دیگر است و بیش‌تر احتیاج به مقاوم‌سازی اقتصاد خود دارد؛ زیرا اولاً به همان دلیل مشترک بین جمهوری اسلامی ایران و دیگر کشورها با اقتصاد جهانی مرتبط است و بر همین ارتباط نیز بنا دارد و به‌هیچ‌وجه قصد جدا شدن و مُنعزِل شدن از اقتصاد جهانی را ندارد و در اوضاع کنونی دنیا نیز نمی‌تواند خود را از سایر کشورها جدا کند؛ بنابراین، از آن‌چه در دنیا و اقتصادهای جهانی رخ می‌دهد، تأثیر می‌پذیرد. ثانیاً جمهوری اسلامی ایران به‌علت خصوصیت ویژهٔ استقلال و عزت‌مداری و اصرار بر تحت تأثیر سیاست‌های قدرت‌ها قرار نگرفتن، مورد تهاجم و سوء نیت نیز قرار دارد و آن‌چنان‌که در اوضاع کنونی مشاهده می‌شود، انگیزه‌های مخالفت و اخلالگری و اشکال‌تراشی و ایجاد