کتاب نهج البلاغه موضوعی (کتاب نهم: جامعه و فرهنگ ۱)

در حقیقت، خدا حال قومی را تغییر نمی‌دهد تا آنان حال خود را تغییر دهند (رعد/۱۱).

...پس به سوی دانش شتابید پیش از آنکه گیاهش بخشکد، و پیش از آنکه به خود سرگرم شوید و از باغ دانشمندان محروم گردید...

در نهج‌البلاغه می‌فرماید: هر که رابطه میان خود و خدا را نیکو سازد، خداوند نیز، رابطه او را با مردم نیکو سازد (حکمت ۸۶).

فزونی باطل چیز تازه‌ای نیست، ولی طرفداری از حق چه بسا که افزایش یابد و اهل حق بر باطل چیره گردند...

.ای مردم، هیچ کس هر چند توانگر باشد، از خویشان خویش و حمایت و دفاع آنان با دست یا زبان بی‌نیاز نیست، و آنان بیش از هر کس هوای او را دارند و پشتیبان و غم خوار و یاور اویند و آنگاه که مشکلی برای او پیش آید مهربان‌ترین‌اند...

روزگار فتنه زمانی است که تنها ایمان دار گمنام نجات یابد، اگر در صحنه آید، شناخته نشود و اگر حاضر نشود، نبود او احساس نگردد. آنان چراغهای هدایت و نشانه‌های راه در شب‌اند. سخن‌چینی نکنند، و حریم جامعه را با شرّ و فساد ندرند، و از شایعه پراکنی و بدگویی دوری کنند. خداوند درهای رحمت خویش را بر آنها بگشاید و سختی خشمش را از آنان برطرف سازد...

.بهوش باشید خطها و مکتبها شما را به کجا برند و در کدام تاریکزاری سرگردان کنند و با دروغ، فریب دهند هیچ دانید شما را از کجا آورند و به کجا باز گردانند.

هیچ‌کس هرچند جایگاهش در حق عظیم، و برتریش در دین پرسابقه باشد، بالاتر از رعایت حقّ خداوند و کمک بر استواری حق نیست، و هیچ کس هرچند مردم کوته‌بین او را کوچک شمارند و دیده‌ها او را به بزرگی نبینند سزاوار نیست که بر اقامه حق کمک نکند و یا او را در راه برپایی حق یاری ندهند

سفارش به حفظ اعتدال و پرهیز از گرایش به احزاب چپ و راست؛ بر این اساس راه حق و اعتدال راه پیامبراکرم (ص) است

امام (ع) امت اسلام را به عاقبت‌اندیشی و آینده‌نگری فراخوانده و آن‌را محملی برای جلوگیری از انحراف و انحطاط آنها و حرکتشان در مسیر صحیح می‌داند. همچنین جهاد را دری از درهای بهشت و وسیله‌ای برای حفظ عزت و شکوه امت اسلام برمی‌شمرد. ازاین‌رو به گاه فرمان جهاد مردم با دل و دست وزبان به‌پای خیزند و عزت و کیان خود را پاس بدارند.