کتاب جنگ جمل

«جنگ جمل» ترجمه کتاب «الکافئة فی إبطال توبة الخاطئة» از ابوعبدالله، محمدبن محمدبن نعمان شیخ مفید (۴۱۳-۳۳۶ ه.ق) متکلّم و محدث برجسته جهان تشیع است. از این عالم گرانقدر کتب متعددی در فقه، اصول، کلام، حدیث و تاریخ اسلام به یادگار مانده است. از جمله آثار شیخ مفید در زمینه تاریخ اسلام، تألیفات ایشان درباره جنگ جمل است. بنا به گفته شیخ طوسی در کتاب فهرست، شیخ مفید در موضوع جنگ جمل حداقل سه تألیف به نگارش درآورده است که عبارتند از: «أحکام أهل الجمل»، «النصرة لسید العترة فی أحکام البغاة علیه بالبصرة» و «المسألة الکافیة فی إبطال توبة الخاطئة». از این میان کتاب، «المسألة الکافیة فی إبطال توبة الخاطئة» که به نام: «الرسالة الکافیة فی إبطال توبة الخاطئة» نیز خوانده شده است، به زبان عربی و در باره جنگ جمل و معرفی سه شخصیت اصلی آن، یعنی عایشه، طلحه و زبیر است. مؤلف در این کتاب بر آن بوده تا اثبات کند آنان آگاهانه به جنگ با امیر المؤمنین، علی (ع) پرداختند و از این کار هم توبه نکردنداین کتاب که پس از کتاب جمل به نگارش در آمده است در واقع در حکم تکمله بر آن بوده و شیخ در کتاب الکافئه با ذکر حوادث تاریخی درباره واقعه جمل، دیدگاه خود را از رهگذر روایات موجود در کتب شیعه و سنی درباره سه شخصیت مذکور و موضع آنان در برابر امیرالمؤمنین (ع) بر مخاطبان عرضه می کند. استناد این کتاب، به شیخ مفید ثابت بوده و شخصیت‌های فراوانی از علمای شیعه به آن اشاره کرده‌اند، از جمله، نجاشی، شیخ طوسی، ابن شهر آشوب، علامه مجلسی، محدث نوری و بسیاری دیگر از علما. علامه مجلسی که به این کتاب دسترسی داشته است، بخش هایی از این کتاب را به طور پراکنده در مجلدهای مختلف کتاب بحار الانوار آورده است. از این رو، مترجم ترجمه کتاب مذکور را از روی نسخه عربی (کنگره جهانی هزاره شیخ مفید) انجام داده است. افزون بر آن که در این ترجمه سعی شده به ذکر سایر مراجعی که روایات موجود در این کتاب را در برگرفته اند مانند بحارالانوار، جمل شیخ مفید و برخی از کتب اهل سنت پرداخته شود.