کتاب نظریه ممنوعیت سوءاستفاده از حق

کتاب نظریه ممنوعیت سوءاستفاده از حق نوشته سیدمصطفی محقق داماد و اثری تخصصی در حوزه‌ی حقوق و فقه است که به بررسی یکی از مهم‌ترین مباحث حقوقی و اخلاقی می‌پردازد. این کتاب که توسط انتشارات سخن منتشر شده، به تحلیل و تبیین مفهوم سوءاستفاده از حق در نظام‌های حقوقی مختلف، به‌ویژه حقوق اسلامی و حقوق غربی پرداخته است. نویسنده با رویکردی تحلیلی و تطبیقی تلاش کرده است تا ضمن بررسی ریشه‌های تاریخی و فقهی این نظریه، معیارها و مصادیق آن را در موضوعات متنوعی مانند مالکیت، وصیت، طلاق و روابط همسایگی واکاوی کند. ساختار کتاب شامل بخش‌های مفهومی، تطبیقی و کاربردی است و با استناد به متون فقهی، روایات و قوانین مدنی، ابعاد مختلف این نظریه را روشن می‌سازد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب نظریه ممنوعیت سوءاستفاده از حق اثر سیدمصطفی محقق داماد

کتاب نظریه‌ی ممنوعیت سوءاستفاده از حق به قلم سیدمصطفی محقق داماد، اثری پژوهشی و تحلیلی در حوزه‌ی حقوق و فقه است که به بررسی یکی از چالش‌برانگیزترین مفاهیم حقوقی می‌پردازد. این کتاب با رویکردی تطبیقی، ابتدا به مفهوم‌شناسی واژه‌های کلیدی مانند حق و سوءاستفاده می‌پردازد و سپس پیشینه‌ی این نظریه را در حقوق غربی و اسلامی بررسی می‌کند. ساختار کتاب به‌گونه‌ای است که ابتدا مبانی نظری و مفهومی را تبیین می‌کند و سپس به‌سراغ معیارهای تشخیص سوءاستفاده از حق در نظام‌های حقوقی مختلف می‌رود. بخش‌هایی از کتاب حاضر به بررسی مصادیق عملی این نظریه در موضوعاتی همچون مالکیت، وصیت، طلاق و روابط همسایگی اختصاص یافته است. نویسنده با استناد به آیات قرآن، روایات و متون فقهی تلاش کرده است تا نشان دهد چگونه اعمال یک حق می‌تواند در شرایطی به زیان دیگران و از حالت مشروع خارج شود. همچنین تطبیق این نظریه با نظام‌های حقوقی کشورهای غربی و کشورهای اسلامی، ابعاد تطبیقی و کاربردی کتاب را تقویت کرده است. این اثر برای دانشجویان، پژوهشگران و علاقه‌مندان به مباحث حقوقی و فقهی، منبعی قابل‌تأمل به شمار می‌آید.

خلاصه کتاب نظریه ممنوعیت سوءاستفاده از حق

کتاب حاضر با طرح این پرسش آغاز می‌شود که حق چیست و چه زمانی استفاده از آن به سوءاستفاده تبدیل می‌شود. نویسنده به بررسی لغوی و اصطلاحی واژه‌های حق و سوءاستفاده می‌پردازد و تفاوت میان حق، ملک و حکم را در فقه و حقوق روشن می‌سازد. در این بخش، تأکید شده که حق، قدرتی است که قانون به فرد اعطا می‌کند و بهره‌برداری از آن باید در چارچوب منافع مشروع و بدون اضرار به دیگران باشد. در ادامه پیشینه‌ی نظریه در حقوق غربی و اسلامی بررسی شده است. در حقوق غربی، این نظریه به‌تدریج و با تأثیرپذیری از تحولات اجتماعی و قضایی شکل گرفته و نمونه‌هایی از پرونده‌های قضایی و تحولات قانون‌گذاری در کشورهای مختلف مانند فرانسه، انگلیس، مصر، لبنان و امارات مورد بحث قرار گرفته است. نویسنده در حقوق اسلامی با استناد به قاعده‌ی لاضرر و لاضرار و روایات متعدد نشان داده که سوءاستفاده از حق از دیرباز مورد توجه فقه اسلامی بوده و مصادیق آن در موضوعاتی مانند مالکیت، وصیت، طلاق و روابط همسایگی قابل‌مشاهده است. در بخش‌های بعدی، معیارهای تشخیص سوءاستفاده از حق در نظام‌های حقوقی مختلف بررسی شده است. نویسنده به تعارض میان قاعده‌ی تسلط (الناس مسلطون علی اموالهم) و قاعده‌ی لاضرر می‌پردازد و نشان می‌دهد که اعمال حق هرچند در ظاهر مشروع باشد، اگر منجر به زیان غیر شود، می‌تواند مصداق سوءاستفاده از حق تلقی شود. مثال‌هایی مانند ورود بدون اجازه به ملک دیگران، استفاده‌ی نادرست از حق طلاق یا وصیت به قصد اضرار به وارثان ازجمله مصادیقی است که در کتاب به‌تفصیل بررسی شده‌اند. نویسنده در بخش تطبیقی، نظام‌های حقوقی کشورهای مختلف را با یکدیگر مقایسه می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه معیارهای سوءاستفاده از حق در هر نظام حقوقی تعریف و اجرا می‌شود. این اثر در نهایت با جمع‌بندی مباحث و ارائه‌ی نتایجی درباره‌ی اهمیت محدودیت‌های قانونی و اخلاقی در اعمال حقوق فردی به پایان می‌رسد.

چرا باید کتاب نظریه ممنوعیت سوءاستفاده از حق را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی تحلیلی و تطبیقی به یکی از مسائل بنیادین حقوقی می‌پردازد که در بسیاری از دعاوی و اختلافات اجتماعی نقش کلیدی دارد. اثر حاضر مرز میان استفاده‌ی مشروع و نامشروع از حقوق فردی را روشن می‌کند و به خواننده نشان می‌دهد که چگونه قانون و اخلاق می‌توانند در کنار هم، از تضییع حقوق دیگران جلوگیری کنند. ویژگی شاخص این کتاب، بررسی مبانی فقهی و حقوقی، تطبیق با نظام‌های حقوقی مختلف و ارائه‌ی مثال‌های متنوع از موضوعات روزمره مانند مالکیت، وصیت و طلاق است. مطالعه‌ی این کتاب، دیدگاهی جامع درباره‌ی محدودیت‌های حقوق فردی و مسئولیت‌های اجتماعی ارائه می‌دهد و برای فهم بهتر تعارض منافع در جامعه راهگشا است.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به دانشجویان و پژوهشگران حقوق، فقه و علوم اجتماعی و نیز به وکلا، قضات و علاقه‌مندان به مباحث عدالت و مسئولیت اجتماعی پیشنهاد می‌شود. همچنین این اثر می‌تواند برای کسانی که با مسائل حقوقی مالکیت، خانواده یا روابط همسایگی سروکار دارند، راهگشا باشد.

درباره سیدمصطفی محقق داماد

سید مصطفی محقق احمدآبادی مشهور به سیدمصطفی محقق داماد در سال ۱۳۲۴ خورشیدی به دنیا آمد. او مجتهد، حقوق‌دان و استاد حوزه و دانشگاه بوده و علاوه‌بر عضویت پیوسته و ریاست گروه مطالعات اسلامی در فرهنگستان علوم ایران، عضو هیئت‌امنای سازمان اسناد و کتابخانه‌ی ملی جمهوری اسلامی ایران نیز بوده است. این نویسنده از سال ۱۳۶۰ تا ۱۳۷۳ ریاست سازمان بازرسی کل ایران را بر عهده داشته است. او تحصیلات خود را در حوزه‌ی علمیه‌ی قم، دانشگاه تهران و دانشگاه کاتولیک لوون گذرانده و به‌عنوان استاد در دانشگاه‌های شهید بهشتی، شهید مطهری و علوم اسلامی رضوی فعالیت کرده است. همچنین بیش از ده سال مدیریت گروه حقوق دانشگاه تربیت‌مدرس را بر عهده داشته است. محقق داماد با بهره‌گیری همزمان از نظام آموزشی حوزه و دانشگاه، به زبان‌های عربی و انگلیسی و فارسی مسلط بوده و با زبان فرانسه نیز آشنایی داشته است. آثار متعددی از او در حوزه‌ی فقه و حقوق منتشر شده که ازجمله‌ی آن‌ها می‌توان به کتاب‌های حکمت و دیانت، در دادگاه جهل مقدس، نظریه‌ی عمومی نفی دشواری در حقوق اسلامی، فاجعه‌ی جهل مقدس و جهل مقدس؛ تابوت آتشین اشاره کرد.