کتاب هفتاد سال برنامه ریزی توسعه در ایران

کتاب هفتاد سال برنامه‌ریزی توسعه در ایران نوشته‌ی فتح‌الله آقاسی‌زاده با همکاری سعید غلامی نتاج امیری، اثری پژوهشی و تحلیلی درباره تاریخچه، آسیب‌ها و چالش‌های برنامه‌ریزی توسعه در ایران است. این کتاب توسط انتشارات مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری منتشر شده است و به‌صورت الکترونیکی نیز در دسترس قرار دارد. نویسندگان با تکیه‌بر تجربه‌های شخصی، مطالعات میدانی و تحلیل اسناد، به بررسی روند تدوین و اجرای برنامه‌های توسعه‌ای ایران از آغاز تا امروز پرداخته‌اند. ساختار کتاب به‌گونه‌ای طراحی شده که هم به مبانی نظری و مفهومی برنامه‌ریزی توسعه می‌پردازد و هم با رویکردی تاریخی، فرازونشیب‌های این حوزه را در ایران مرور می‌کند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب هفتاد سال برنامه ریزی توسعه در ایران

کتاب هفتاد سال برنامه‌ریزی توسعه در ایران به قلم فتح‌الله آقاسی‌زاده و سعید غلامی نتاج امیری، تصویری جامع از سیر برنامه‌ریزی توسعه در ایران ارائه می‌دهد. این اثر با رویکردی تحلیلی و انتقادی، به بررسی روندها، سیاست‌ها و ساختارهای برنامه‌ریزی در ایران از دهه‌های ابتدایی تا دوره معاصر می‌پردازد. نویسندگان با استفاده از منابع تاریخی، اسناد رسمی و تجربه‌های کارشناسان، تلاش کرده‌اند تا نقاط قوت و ضعف، دستاوردها و ناکامی‌های برنامه‌های توسعه را شناسایی و تحلیل کنند. ساختار کتاب شامل بخش‌هایی درباره مبانی نظری برنامه‌ریزی، تاریخچه سازمان برنامه و بودجه، طبقه‌بندی آسیب‌ها و چالش‌های درون و برون‌برنامه‌ای، و در نهایت جمع‌بندی و ارائه راهکارهاست. این کتاب نه‌تنها به روایت تاریخی اکتفا نکرده، بلکه با مدل مفهومی ویژه‌ای، چرایی و پیامدهای مشکلات برنامه‌ریزی را نیز بررسی کرده است. در کنار تحلیل‌های تاریخی، به نقش تحولات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی و تأثیر آن‌ها بر فرایند برنامه‌ریزی توجه شده است. هفتاد سال برنامه‌ریزی توسعه در ایران اثری است که هم برای پژوهشگران حوزه توسعه و برنامه‌ریزی و هم برای علاقه‌مندان به تاریخ معاصر ایران، اطلاعات و تحلیل‌های ارزشمندی فراهم می‌کند.

خلاصه کتاب هفتاد سال برنامه ریزی توسعه در ایران

کتاب هفتاد سال برنامه‌ریزی توسعه در ایران با رویکردی تحلیلی، به بررسی روند تدوین و اجرای برنامه‌های توسعه‌ای در ایران طی هفت دهه گذشته می‌پردازد. نویسندگان ابتدا با تعریف مفاهیم کلیدی برنامه‌ریزی و توسعه، چارچوب نظری اثر را ترسیم کرده‌اند. سپس، با مروری تاریخی، آغاز برنامه‌ریزی مدرن در ایران را از برنامه هفت‌ساله عمرانی کشور در سال ۱۳۲۷ دنبال می‌کنند و شرایط سیاسی، اقتصادی و اجتماعی هر دوره را به تصویر می‌کشند. در بخش‌های بعدی، کتاب به آسیب‌شناسی و چالش‌های برنامه‌ریزی توسعه در ایران می‌پردازد. این آسیب‌ها در دو دسته درون‌برنامه‌ای و برون‌برنامه‌ای طبقه‌بندی شده‌اند. آسیب‌های درون‌برنامه‌ای شامل مسائلی مانند جامعیت ناکافی برنامه‌ها، تقلیل برنامه به احکام اجرایی، ضعف در پایش و نظارت، و تکرار ساختارهای ناکارآمد است. چالش‌های برون‌برنامه‌ای نیز به عواملی چون شرایط ناپایدار سیاسی و اقتصادی، زاویه دید محدود تصمیم‌گیرندگان، نبود مسئولیت‌پذیری در برابر بحران‌های آینده، و ضعف مشارکت مردم و ذی‌نفعان اشاره دارد. کتاب با بررسی نقش سازمان برنامه و بودجه، تحولات قانونی و ساختاری این نهاد را از پیش از انقلاب تا دوران جمهوری اسلامی دنبال می‌کند. همچنین، به تأثیر جنگ، تحولات سیاسی و تغییر نگرش‌ها نسبت به برنامه‌ریزی در دوره‌های مختلف پرداخته است. نویسندگان با استفاده از روش تحلیل علت ریشه‌ای، چرایی شکل‌گیری آسیب‌ها و چالش‌ها را واکاوی کرده و در نهایت، راهکارهایی برای بهبود فرایند برنامه‌ریزی و افزایش اثربخشی آن ارائه داده‌اند. در جمع‌بندی، کتاب تأکید دارد که برنامه‌ریزی توسعه در ایران همواره تحت تأثیر عوامل بیرونی و درونی قرار داشته و موفقیت یا ناکامی آن به میزان زیادی به تعامل این عوامل و کیفیت حکمرانی بستگی داشته است. نویسندگان با ارائه مدل مفهومی خاص خود، تلاش کرده‌اند تصویری چندلایه و تحلیلی از وضعیت برنامه‌ریزی توسعه در ایران ارائه دهند.

چرا باید کتاب هفتاد سال برنامه ریزی توسعه در ایران را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی مستند و تحلیلی، فرصتی فراهم می‌کند تا خواننده با فرازونشیب‌های برنامه‌ریزی توسعه در ایران آشنا شود و از تجربه‌های تاریخی و چالش‌های ساختاری این حوزه درس بگیرد. یکی از ویژگی‌های شاخص کتاب، طبقه‌بندی دقیق آسیب‌ها و چالش‌ها و ارائه مدل مفهومی برای تحلیل آن‌هاست. همچنین، استفاده از منابع دست‌اول، اسناد رسمی و روایت‌های کارشناسان، اعتبار و عمق بیشتری به تحلیل‌ها بخشیده است. خواندن این کتاب به درک بهتر از چرایی ناکامی‌ها و موفقیت‌های برنامه‌های توسعه‌ای ایران کمک می‌کند و زمینه‌ای برای نقد و اصلاح سیاست‌های آینده فراهم می‌آورد. علاوه‌بر این، اثر حاضر با پرداختن به نقش تحولات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، تصویری چندبعدی از برنامه‌ریزی توسعه ارائه می‌دهد که برای پژوهشگران و علاقه‌مندان به سیاست‌گذاری عمومی و تاریخ معاصر ایران ارزشمند است.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به پژوهشگران حوزه توسعه، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی، دانشجویان علوم اجتماعی و اقتصادی، مدیران و کارشناسان دولتی و همچنین علاقه‌مندان به تاریخ معاصر ایران پیشنهاد می‌شود. به کسانی که دغدغه تحلیل ساختاری و آسیب‌شناسی برنامه‌های توسعه‌ای دارند یا به دنبال شناخت ریشه‌های چالش‌های توسعه در ایران هستند، این اثر توصیه می‌شود.