کتاب مغز من ناقص نیست

کتاب مغز من ناقص نیست نوشته‌ی عباس ناصری و با ویراستاری فاطمه زمانی، اثری نمایشی و آموزشی درباره‌ی نوجوانی و ویژگی‌های مغز نوجوانان است. این کتاب توسط انتشارات نوجهان منتشر شده است و بخشی از مجموعه‌ای با عنوان «ایده‌هایی برای کار با نوجوان» به‌شمار می‌آید. ساختار کتاب بر پایه‌ی نمایشنامه‌ای اقتباسی از اثر ند گلاسیر و امیلی لیم شکل گرفته و با مشارکت گروهی از نوجوانان و تسهیلگران حوزه‌ی نوجوانی تدوین شده است. هدف اصلی این اثر، فراهم‌کردن بستری برای شناخت بهتر نوجوانان، دغدغه‌ها و ویژگی‌های ذهنی و روانی آن‌هاست؛ به‌ویژه با تمرکز بر یافته‌های عصب‌شناسی و نقش مغز در رفتارها و احساسات این دوره. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب مغز من ناقص نیست

کتاب مغز من ناقص نیست با محوریت نمایشنامه‌ای درباره‌ی نوجوانی، تلاش کرده است تا با زبانی نمایشی و مشارکتی، پیچیدگی‌های ذهنی و روانی نوجوانان را به تصویر بکشد. عباس ناصری، نویسنده‌ی کتاب، با الهام از نمایشنامه‌ای خارجی و با همکاری گروهی از نوجوانان ایرانی، اثری را خلق کرده که نه‌تنها به بیان علمی ویژگی‌های مغز نوجوانان می‌پردازد، بلکه تجربه‌های زیسته‌ی نوجوانان را نیز وارد متن می‌کند. ساختار کتاب شامل سه بخش اصلی است: نمایشنامه‌ی کامل، مجموعه‌ای از کارگاه‌ها و فعالیت‌های پیشنهادی برای بازنویسی و اجرای نمایش با نوجوانان، و در نهایت پیشنهادهای راهبردی برای تسهیلگران و مربیان. این اثر به‌گونه‌ای طراحی شده که هر گروه بتواند با توجه به شرایط و تجربه‌های خود، نمایشنامه را بازنویسی و اجرا کند. کتاب با تکیه‌بر یافته‌های عصب‌شناسی، سعی دارد نگاه کلیشه‌ای به نوجوانی را به چالش بکشد و به بزرگ‌ترها و نوجوانان نشان دهد که مغز نوجوانان نه ناقص، بلکه در حال رشد و شکل‌گیری است. در کنار روایت‌های نمایشی، بخش‌هایی از کتاب به فعالیت‌های گروهی، گفت‌وگو و تمرین‌های عملی اختصاص یافته تا فرایند شناخت و تعامل با نوجوانان را تسهیل کند.

خلاصه کتاب مغز من ناقص نیست

هشدار: این پاراگراف بخش‌هایی از داستان را فاش می‌کند! داستان نمایشنامه‌ی مغز من ناقص نیست با معرفی گروهی از نوجوانان آغاز می‌شود که هرکدام با ویژگی‌ها، دغدغه‌ها و پس‌زمینه‌های خانوادگی متفاوت وارد صحنه می‌شوند. شخصیت‌هایی مانند علی، مانیا، سحر، سایه، باران، هانا، سروشا، ژوان، پانته‌آ و دریا، هرکدام بخشی از واقعیت‌های نوجوانی را نمایندگی می‌کنند؛ از دغدغه‌های هویتی و خانوادگی تا چالش‌های روزمره و احساسات متغیر. روایت نمایشنامه با توصیف اتاق خواب هر نوجوان، به‌عنوان استعاره‌ای از ذهن و مغز آن‌ها، پیش می‌رود و به‌تدریج وارد مباحث علمی درباره‌ی مغز نوجوانان می‌شود. مفاهیمی مانند جوانه‌زدن سیناپس‌ها، نقش کرتکس پیش‌پیشانی در تصمیم‌گیری، سیستم لیمبیک و مرکز پاداش، و فرایند هرس سیناپسی، در قالب دیالوگ‌ها و موقعیت‌های نمایشی به تصویر کشیده می‌شوند. در بخش‌هایی از نمایش، نوجوانان با والدین خود وارد مشاجره می‌شوند و تفاوت نگاه نسل‌ها به‌وضوح دیده می‌شود. صحنه‌هایی مانند اسکن مغز، بازی «من هرگز...» و مهمانی پرهیجان، به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که همزمان هم اطلاعات علمی را منتقل کنند و هم تجربه‌های زیسته‌ی نوجوانان را بازتاب دهند. در پایان، نوجوانان با بیان جملاتی خطاب به والدین و بزرگ‌ترها، بر این نکته تأکید می‌کنند که مغز آن‌ها ناقص نیست، بلکه در حال کشف و ساختن خود هستند. نمایشنامه با مشارکت تماشاگران و خواندن پیام‌هایی که برای نوجوانی خود نوشته‌اند، به پایان می‌رسد و فضایی برای همدلی و گفت‌وگو میان نسل‌ها ایجاد می‌کند.

چرا باید کتاب مغز من ناقص نیست را بخوانیم؟

این کتاب با ترکیب روایت نمایشی و دانش عصب‌شناسی، فرصتی فراهم کرده است تا نوجوانان و بزرگ‌ترها بتوانند به زبان مشترکی درباره‌ی ویژگی‌های این دوره‌ی حساس برسند. ویژگی شاخص اثر، مشارکت واقعی نوجوانان در شکل‌گیری متن و بازتاب تجربه‌های زیسته‌ی آن‌هاست؛ به‌گونه‌ای که هر اجرا یا بازنویسی می‌تواند رنگ و بوی متفاوتی داشته باشد. کتاب نه‌تنها اطلاعات علمی درباره‌ی مغز نوجوانان را به‌شیوه‌ای ملموس و قابل‌درک ارائه داده، بلکه ابزارهایی برای گفت‌وگو، همدلی و کاهش سوءتفاهم‌های رایج میان نسل‌ها در اختیار می‌گذارد. همچنین، ساختار کارگاهی و تعاملی کتاب، آن را به منبعی پویا برای معلمان، تسهیلگران و والدین تبدیل کرده است تا بتوانند با نوجوانان وارد تعامل سازنده شوند و زمینه‌ی رشد همه‌جانبه‌ی آن‌ها را فراهم کنند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به تسهیلگران، معلمان، والدین و هرکسی که با نوجوانان در ارتباط است پیشنهاد می‌شود؛ به‌ویژه به کسانی که دغدغه‌ی شناخت بهتر نوجوانان، بهبود ارتباط میان نسل‌ها و درک علمی و عاطفی ویژگی‌های مغز نوجوان را دارند.