کتاب انسان شناسی فطری و رفتار مالی

کتاب انسان‌شناسی فطری و رفتار مالی نوشته‌ی محمدامین صلواتیان اثری پژوهشی در حوزه‌ی پیوند میان انسان‌شناسی اسلامی و رفتارهای مالی است. این کتاب با رویکردی تحلیلی و تطبیقی، به بررسی نقش فطرت انسانی در شکل‌گیری رفتارهای مالی و اقتصادی می‌پردازد و تلاش می‌کند مفاهیم بنیادین فطرت را از منظر اندیشمندان اسلامی مانند امام خمینی، شهید مطهری، علامه طباطبایی و شاه‌آبادی واکاوی کند. نویسنده با تکیه‌بر منابع اسلامی و آیات قرآن، رفتارهای مالی انسان را در دو ساحت فطرت اصیل (مخموره) و فطرت محجوب (محجوبه) تحلیل کرده و پیامدهای هر یک را در زندگی فردی و اجتماعی بررسی می‌کند. انتشارات دانشگاه امام صادق این کتاب را منتشر کرده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب انسان شناسی فطری و رفتار مالی

انسان‌شناسی فطری و رفتار مالی اثری است که به تبیین رابطه‌ی میان فطرت انسانی و رفتارهای مالی از منظر آموزه‌های اسلامی می‌پردازد. کتاب در چهار فصل تدوین شده و ابتدا مبانی نظری فطرت و انسان‌شناسی فطری را با استناد به دیدگاه‌های اندیشمندان معاصر اسلامی شرح می‌دهد. سپس با مقایسه‌ی پارادایم‌های غربی (لیبرالیسم و سوسیالیسم) و اسلامی، تفاوت‌های بنیادین در نگاه به انسان و جامعه را برجسته می‌سازد. بخش مهمی از کتاب به تحلیل رفتارهای مالی انسان بر اساس دو نوع فطرت (مخموره و محجوبه) اختصاص یافته و با بهره‌گیری از آیات قرآن، پیامدهای مثبت و منفی هر نوع فطرت در رفتارهای مالی و اقتصادی بررسی می‌شود. ساختار کتاب به گونه‌ای است که ابتدا نظریه‌های فطرت را معرفی می‌کند، سپس به ابزارها و منابع شناخت انسان می‌پردازد و در نهایت، تأثیر این شناخت‌ها بر رفتارهای مالی را تحلیل می‌کند. نویسنده تلاش کرده است با رویکردی تحلیلی و تطبیقی، هم به مبانی نظری و هم به مصادیق عملی بپردازد و تصویری جامع از ارتباط فطرت و اقتصاد ارائه دهد.

خلاصه کتاب انسان شناسی فطری و رفتار مالی

کتاب انسان‌شناسی فطری و رفتار مالی با مقدمه‌ای درباره اهمیت فطرت در اندیشه اسلامی آغاز می‌شود و نقش آن را در تمایز انسان از سایر موجودات برجسته می‌سازد. نویسنده با استناد به دیدگاه‌های شاه‌آبادی، امام خمینی، علامه طباطبایی و شهید مطهری، فطرت را به دو ساحت بینش‌ها (ادراکات عقلانی) و گرایشات (تمایلات و احساسات) تقسیم می‌کند. امام خمینی دو نوع فطرت را مطرح می‌کند: فطرت مخموره (اصیل) که انسان را به سوی کمال و حقیقت سوق می‌دهد و فطرت محجوبه که در اثر حجاب‌های دنیوی، انسان را از مسیر اصلی منحرف می‌سازد و باعث رفتارهای نادرست مالی مانند پول‌پرستی و زیاده‌خواهی می‌شود. در فصل اول، مبانی نظری فطرت، ابزارها و منابع شناخت (مانند عقل، قلب، حس و تاریخ) و ارتباط فطرت با دین و احکام اسلامی بررسی می‌شود. نویسنده تأکید کرده است که شناخت فطری (قلبی) مرتبه‌ای بالاتر از شناخت عقلی دارد و رفتار انسان بر اساس این شناخت‌ها شکل می‌گیرد. همچنین رابطه‌ی دوسویه‌ای میان عمل صالح و شکوفایی فطرت مطرح می‌شود. در فصل دوم، انسان‌شناسی در پارادایم‌های لیبرالیسم و سوسیالیسم و همچنین اقتصاد رفتاری مدرن بررسی شده است. نویسنده تفاوت‌های اساسی این مکاتب با انسان‌شناسی اسلامی را نشان می‌دهد و نقدهایی را بر مبنای فطرت مطرح می‌کند. فصل سوم به تحلیل رفتارهای مالی مبتنی بر فطرت محجوبه می‌پردازد. با استناد به آیات متعدد قرآن، رفتارهایی مانند رباخواری، ثروت‌اندوزی، بخل، کم‌فروشی و تصرف باطل در اموال مردم به عنوان پیامدهای دوری از فطرت اصیل معرفی می‌شوند. این رفتارها نه‌تنها فرد را از سعادت دور می‌کنند، بلکه پیامدهای منفی اجتماعی نیز به‌دنبال دارند. در فصل چهارم، رفتارهای مالی مبتنی بر فطرت مخموره بررسی می‌شود. رفتارهایی مانند انفاق، قرض‌الحسنه و کمک به دیگران به عنوان نمودهای فطرت اصیل مطرح می‌شوند که باعث برکات فردی و اجتماعی و رضایت الهی می‌گردند. نویسنده با تحلیل آیات قرآن، نشان می‌دهد که ادراک صحیح از مال و نعمت‌های الهی، انسان را به رفتارهای مالی سالم و سازنده سوق می‌دهد. در پایان، کتاب نتیجه می‌گیرد که ادراک صحیح و قلبی از خداوند و نعمت‌های او، رفتارهای مالی انسان را اصلاح می‌کند و برکات دنیوی و اخروی به همراه دارد. در مقابل، ادراک ناقص و محجوب، منجر به مشکلات مالی و اقتصادی و دوری از سعادت می‌شود.

چرا باید کتاب انسان شناسی فطری و رفتار مالی را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی نو به پیوند میان انسان‌شناسی اسلامی و رفتار مالی می‌پردازد و تلاش می‌کند ریشه‌های رفتارهای اقتصادی را در ساختار فطری انسان جست‌وجو کند. یکی از ویژگی‌های شاخص کتاب، تحلیل تطبیقی میان دیدگاه‌های اسلامی و مکاتب غربی درباره انسان و اقتصاد است که به خواننده امکان می‌دهد تفاوت‌های بنیادین این رویکردها را درک کند. همچنین، کتاب با بهره‌گیری از آیات قرآن و نظرات اندیشمندان اسلامی، رفتارهای مالی را نه‌تنها از منظر اقتصادی، بلکه از زاویه اخلاقی و معنوی بررسی می‌کند. این اثر برای کسانی که به دنبال فهم عمیق‌تر از ریشه‌های رفتارهای مالی و نقش باورهای دینی در اقتصاد هستند، منبعی ارزشمند به‌شمار می‌آید. علاوه‌براین، ساختار منظم و تحلیل‌های مستند کتاب، آن را به گزینه‌ای مناسب برای پژوهشگران و علاقه‌مندان به علوم انسانی اسلامی تبدیل کرده است.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به دانشجویان و پژوهشگران حوزه‌های اقتصاد اسلامی، علوم انسانی و الهیات پیشنهاد می‌شود. همچنین برای علاقه‌مندان به مباحث انسان‌شناسی، اخلاق اقتصادی و کسانی که دغدغه فهم ریشه‌های دینی و معنوی رفتارهای مالی را دارند، مناسب است.