کتاب اخلاق زیستی، ژنتیک و ورزش

کتاب اخلاق زیستی، ژنتیک و ورزش نوشته‌ی سیلویا کامپورسی و مایک مک‌نامی، اثری میان‌رشته‌ای در حوزه‌ی علوم ورزشی، ژنتیک و اخلاق زیستی است که توسط عباسعلی گائینی و فهیمه کاظمی ترجمه شده و انتشارات سمت آن را منتشر کرده است. این کتاب به بررسی تأثیر پیشرفت‌های ژنتیک و فناوری‌های زیستی بر ورزش و پیامدهای اخلاقی آن می‌پردازد. نویسندگان با تکیه بر مطالعات موردی و شواهد علمی، مرز میان واقعیت و افسانه‌های رایج درباره‌ی ژنتیک ورزشی را روشن می‌کنند و موضوعاتی چون مبانی ژنتیکی عملکرد ورزشی، آزمون‌های ژنتیک برای استعدادیابی، دوپینگ ژنی، فناوری‌های تقویت ژن و چالش‌های اخلاقی مرتبط با ورزشکاران دارای شرایط خاص را بررسی کرده‌اند. ساختار کتاب شامل دو بخش اصلی است که هر یک به جنبه‌های علمی و اخلاقی موضوع می‌پردازد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب اخلاق زیستی، ژنتیک و ورزش

کتاب اخلاق زیستی، ژنتیک و ورزش با رویکردی تحلیلی و انتقادی به بررسی تقاطع سه حوزه‌ی ژنتیک، علوم ورزشی و اخلاق زیستی پرداخته است. سیلویا کامپورسی و مایک مک‌نامی، هر دو از پژوهشگران برجسته‌ی اخلاق زیستی و فلسفه‌ی پزشکی، در این کتاب تلاش کرده‌اند تا با استفاده از داده‌های علمی و مطالعات موردی، مسائل اخلاقی ناشی از ورود فناوری‌های ژنتیکی به عرصه‌ی ورزش را واکاوی کنند. ساختار کتاب به گونه‌ای است که ابتدا مبانی ژنتیکی عملکرد ورزشی و کاربردهای آزمون‌های ژنتیک در پیشگیری از آسیب‌ها و استعدادیابی را شرح داده و سپس به موضوعات پیچیده‌تری مانند بانک‌های زیستی، رضایت آگاهانه، دوپینگ ژنی، تقویت ژن و چالش‌های طبقه‌بندی ورزشکاران با شرایط خاص (مانند هایپرآندروژنیسم یا ناتوانی‌های مادرزادی و اکتسابی) می‌پردازد. در بخش دوم، مباحثی چون مرز میان درمان و تقویت، چالش‌های اخلاقی دوپینگ، فناوری‌های نوین و پیامدهای اجتماعی و فلسفی آن‌ها در ورزش مطرح شده است. نویسندگان با تأکید بر چندرشته‌ای بودن موضوع، تلاش کرده‌اند کتاب را برای طیف وسیعی از مخاطبان، از دانشجویان و پژوهشگران تا علاقه‌مندان به مباحث اخلاقی و ورزشی، قابل استفاده کنند.

خلاصه کتاب اخلاق زیستی، ژنتیک و ورزش

کتاب اخلاق زیستی، ژنتیک و ورزش با طرح پرسش‌هایی بنیادین درباره‌ی نقش ژنتیک در ورزش آغاز می‌شود و در ادامه، ابعاد مختلف این موضوع را از منظر علمی و اخلاقی بررسی می‌کند. نویسندگان ابتدا مفاهیم پایه‌ی ژنتیک، مانند ژن، آلل، ورائت‌پذیری و پلی‌مورفیسم را توضیح داده و سپس به روش‌های پژوهش در ژنتیک ورزشی، از مطالعات دوقلوها تا مطالعات سراسر ژنگان، می‌پردازند. آن‌ها نشان داده‌اند که اگرچه برخی ژن‌ها با عملکرد ورزشی مرتبط‌اند، اما پیچیدگی تعامل ژن و محیط و محدودیت‌های آماری، امکان پیش‌بینی قطعی موفقیت ورزشی را فراهم نمی‌کند. در فصل‌های بعد، کاربرد آزمون‌های ژنتیک در پیشگیری از آسیب‌های ورزشی، مانند بیماری‌های قلبی، آسیب‌های مغزی و مشکلات عضلانی، بررسی شده است. نویسندگان به چالش‌های اخلاقی غربالگری اجباری ورزشکاران، مداخله‌ی دولت و مرز میان مراقبت پزشکی و قیم‌مآبی اشاره کرده‌اند. همچنین، موضوع استعدادیابی ژنتیکی و خطرهای جبرگرایی و سوءاستفاده از داده‌های ژنتیکی، به‌ویژه در مورد کودکان و والدین، مورد نقد قرار گرفته است. در بخش بانک‌های زیستی، مسائل مربوط به مالکیت داده‌ها، رضایت آگاهانه و امنیت اطلاعات مطرح شده و مدل‌های مختلف رضایت در پژوهش‌های ژنتیکی بررسی شده‌اند. فصل‌های مربوط به دوپینگ ژنی و تقویت ژن، مرز میان نوآوری علمی و تخطی از اصول اخلاقی را به چالش می‌کشند و نشان می‌دهند که فناوری‌های نوین چگونه می‌توانند هم فرصت و هم تهدید برای یکپارچگی ورزش باشند. در فصل‌های پایانی، موضوعاتی مانند چالش‌های طبقه‌بندی ورزشکاران با شرایط خاص (هایپرآندروژنیسم، ناتوانی‌های مادرزادی و اکتسابی)، نقش فناوری‌های کمکی در پارالمپیک و بازآرایی مفهوم نژاد در ورزش از منظر ژنتیکی و اخلاقی بررسی شده است. نویسندگان تأکید کرده‌اند که استفاده‌ی نادرست از مفاهیم ژنتیکی می‌تواند به تبعیض و سوءبرداشت‌های اجتماعی منجر شود و ضرورت بازنگری در سیاست‌ها و رویکردهای علمی و اخلاقی را یادآور شده‌اند.

چرا باید کتاب اخلاق زیستی، ژنتیک و ورزش را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی تحلیلی و چندرشته‌ای، به یکی از چالش‌برانگیزترین موضوعات روز در تقاطع علم و جامعه می‌پردازد: تأثیر ژنتیک و فناوری‌های زیستی بر ورزش و پیامدهای اخلاقی آن. ویژگی شاخص کتاب، بررسی دقیق و مستند مسائل اخلاقی، فلسفی و اجتماعی مرتبط با ژنتیک ورزشی است؛ از جمله استعدادیابی، دوپینگ ژنی، رضایت آگاهانه و چالش‌های طبقه‌بندی ورزشکاران. نویسندگان با ارائه‌ی مطالعات موردی و تحلیل‌های انتقادی، مرز میان واقعیت‌های علمی و افسانه‌های رایج را روشن کرده‌اند و به مخاطب کمک می‌کنند تا با دیدی بازتر و آگاهانه‌تر به موضوعات پیچیده‌ی ژنتیک در ورزش بنگرد. این کتاب نه‌تنها برای دانشجویان و پژوهشگران علوم ورزشی و زیستی، بلکه برای علاقه‌مندان به مباحث اخلاقی و اجتماعی نیز دستاوردهای فکری ارزشمندی دارد.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های علوم ورزشی، زیستی، پزشکی، فلسفه و اخلاق زیستی پیشنهاد می‌شود. همچنین برای کسانی که دغدغه‌ی مسائل اخلاقی در ورزش، استعدادیابی ژنتیکی، دوپینگ یا فناوری‌های نوین زیستی دارند، مناسب است.

بخشی از کتاب اخلاق زیستی، ژنتیک و ورزش

«کاربرد معمول واژه‌ی «ژنتیک» ممکن است گمراه‌کننده باشد زیرا این واژه کارکردهای مختلفی دارد، به‌ویژه در ۱) آزمون ژنتیک برای بررسی مستعد بودن به آسیب و پاسخ به تمرین؛ ۲) توالی‌یابی کل ژنگان ورزشکاران برای درک مبانی ژنتیکی عملکرد ورزشی؛ ۳) آزمون ژنتیک ویژه‌ی پیش‌بینی پتانسیل (استعدادیابی و پرورش استعداد)؛ ۴) فناوری‌های ژنتیک ویژه‌ی افزایش عملکرد ورزشی. در هر یک از این زمینه‌ها، استفاده از ژنتیک انبوهی از ملاحظات اخلاقی و معرفت‌شناسی را پیش می‌کشد. درباره‌ی هر یک در جای خود در فصل‌های بعدی بحث خواهیم کرد. اما پیش از بررسی این موضوعات بغرنج، چند اصطلاح مهم را که با مباحث مربوط به استفاده از ژنتیک در ورزش گره خورده‌اند معرفی می‌کنیم تا به روشن شدن بحث کمک کنیم. همه چیز با دی‌ان‌ای آغاز می‌شود. دی‌ان‌ای مخفف اسید دزوکسی ریبونوکلئیک است. در سال ۱۹۵۱ جیمز واتسون، فرانسیس کریک، موریس ویلکینسون و روزالیند فرانکلین از کینگز کالج لندن ساختار نمادین مارپیچ دوتایی آن را کشف کردند. دی‌ان‌ای چهار باز نیتروژنی گوناگون دارد – آدنین (A)، تیمین (T)، سیتوزین (C) و گوانین (G) – که به توالی به‌هم می‌پیوندند و رشته‌ی دی‌ان‌ای تکی را می‌سازند. هر باز به باز مکمل خود (A به T و C به G) پیوند می‌خورد تا رشته‌ی دوتایی دی‌ان‌ای را به وجود آورد. هنگام رونویسی این دو رشته باز می‌شوند و یک رشته از خود را نسخه‌برداری می‌کند تا رشته‌ی مکمل دیگری را تشکیل دهند. این رشته‌ی مکمل همان میزان اطلاعات ژنتیکی دارد. در این دو رشته، همه اطلاعات ژنتیکی هست؛ یعنی طرح کلی اطلاعات برای رمزگذاری شماری از گونه‌های معین وجود دارد. هر یک از سه‌گانه بازها یک اسید آمینه را رمزگذاری می‌کند که یکی از بلوک‌های سازنده‌ی پروتئین است.»