کتاب إنک مسئول!

کتاب إنک مسئول! نوشته‌ی محمدمهدی رفیعی اثری پژوهشی در حوزه‌ی انسان‌شناسی اسلامی است که با تمرکز بر اندیشه‌های شهید آیت‌الله دکتر بهشتی، جایگاه عمل و جهاد را در هویت و مسئولیت انسان بررسی می‌کند. این کتاب با همکاری موسسه مطالعات اسلامی و علوم انسانی اندیشه شهید بهشتی و مقدمه‌ای از محسن قنبریان تدوین شده است. نشر معارف آن را منتشر کرده است. اثر حاضر با رویکردی تحلیلی و انتقادی، به بازخوانی مفاهیم بنیادین مانند آگاهی، آزادی، مسئولیت، ولایت اجتماعی و نسبت عقیده و عمل در اندیشه‌ی شهید بهشتی می‌پردازد و تلاش دارد تصویری روشن از انسان متعهد و کنشگر در منظومه‌ی فکری او ارائه دهد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب إنک مسئول!

کتاب إنک مسئول! به قلم محمدمهدی رفیعی، اثری است که به بررسی جایگاه عمل و جهاد در انسان‌شناسی شهید آیت‌الله دکتر بهشتی می‌پردازد. این کتاب در دسته‌ی آثار اندیشه‌ای و دینی قرار می‌گیرد و با رویکردی تحلیلی، مفاهیم بنیادین انسان‌شناسی اسلامی را از منظر یکی از متفکران برجسته انقلاب اسلامی ایران واکاوی می‌کند. ساختار کتاب به گونه‌ای است که ابتدا به تبیین هویت انسان و ویژگی‌های اساسی او مانند آگاهی، آزادی، بینش نظری و عملی، ابتکار، خویشتن‌دوستی و افزون‌طلبی می‌پردازد. سپس با تمرکز بر جایگاه عمل، مسئولیت اجتماعی و امتداد سیاسی و اجتماعی آن، به نقد و بررسی قرائت‌های مختلف از دین و نقش انسان در جامعه می‌پردازد. کتاب همچنین با ارجاع به آثار و سخنان شهید بهشتی و دیگر متفکران معاصر، تلاش دارد تصویری پویا و مسئولانه از انسان مسلمان ارائه دهد و نسبت عقیده و عمل را در بستر اجتماعی و فردی بازخوانی کند. این اثر، علاوه‌بر تحلیل نظری، نمونه‌هایی از کاربرد مفاهیم در عرصه‌های اجتماعی، سیاسی و دینی را نیز مطرح می‌کند و به خواننده امکان می‌دهد با دغدغه‌های اصلی شهید بهشتی در زمینه‌ی مسئولیت، جهاد و کنش اجتماعی آشنا شود.

خلاصه کتاب إنک مسئول!

کتاب إنک مسئول! با محوریت اندیشه‌های شهید آیت‌الله بهشتی، به بررسی پیوند عمیق میان عقیده و عمل در هویت انسان می‌پردازد و نشان می‌دهد که انسان از منظر اسلامی، موجودی آگاه، آزاد و انتخابگر است که مسئولیت و جهاد در راه عقیده، بخش جدایی‌ناپذیر از حیات اوست. نویسنده ابتدا با تبیین جایگاه آگاهی و آزادی به‌عنوان دو ویژگی بنیادین انسان، توضیح می‌دهد که این دو عنصر، انسان را از سایر موجودات متمایز می‌کند و او را به مقام جانشینی خداوند در زمین می‌رساند. سپس با بررسی ویژگی‌هایی مانند بینش نظری و عملی، ابتکار، خلاقیت، افزون‌طلبی و خویشتن‌دوستی، نشان می‌دهد که انسان همواره در معرض انتخاب میان خیر و شر قرار دارد و ماهیت نهایی او را انتخاب‌هایش شکل می‌دهد. در ادامه، کتاب به نقش عمل در انسان‌شناسی شهید بهشتی می‌پردازد و تأکید می‌کند که عقیده بدون عمل، ناکارآمد است و تنها با جهاد و تعهد عملی است که انسان به رشد و کمال می‌رسد. نویسنده با استناد به آثار شهید بهشتی، تقسیم‌بندی انسان‌ها براساس عقیده و عمل را شرح می‌دهد و بیان می‌کند که حتی کسی که عقیده‌ای باطل دارد اما متعهدانه در راه آن تلاش می‌کند، از انسانی که نسبت به عقیده‌ی حق خود بی‌تفاوت است، رشدیافته‌تر است. کتاب همچنین به نقد قرائت‌های تخدیری از دین می‌پردازد و با بررسی آموزه‌هایی مانند شفاعت، دعا و عزاداری، تأکید می‌کند که دین اسلام دعوت به عمل و مسئولیت است و هرگونه برداشت سست‌کننده از این آموزه‌ها، انحراف از مسیر اصلی دین به‌شمار می‌رود. در بخش‌های پایانی، نویسنده با مرور دیدگاه‌های شهید بهشتی درباره ولایت اجتماعی، مسئولیت فردی و اجتماعی، و نقش انسان در ساخت جامعه، نتیجه می‌گیرد که انسان مسلمان باید همواره در مسیر خودسازی و جامعه‌سازی حرکت کند و مسئولیت خود را در قبال دیگران و جامعه به‌عنوان بخشی از هویت انسانی بپذیرد.

چرا باید کتاب إنک مسئول! را بخوانیم؟

این کتاب با تمرکز بر اندیشه‌های شهید بهشتی، فرصتی فراهم می‌کند تا مفاهیم بنیادین انسان‌شناسی اسلامی مانند آگاهی، آزادی، مسئولیت و جهاد را از زاویه‌ای نو و تحلیلی بازخوانی شود. ویژگی شاخص اثر، پیوند میان نظریه و عمل است؛ به‌گونه‌ای که صرفاً به بحث‌های انتزاعی بسنده نمی‌کند و تلاش دارد نسبت عقیده و کنش اجتماعی را در بستر واقعیات جامعه بررسی کند. همچنین، کتاب با نقد برداشت‌های سست‌کننده از دین و تأکید بر نقش فعال انسان در جامعه، زمینه‌ای برای بازاندیشی در مسئولیت فردی و اجتماعی فراهم می‌آورد. مطالعه این اثر به درک عمیق‌تر از جایگاه عمل در هویت انسان و نقش آن در ساخت جامعه‌ای پویا و متعهد کمک می‌کند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به علاقه‌مندان حوزه اندیشه اسلامی، دانشجویان و پژوهشگران علوم انسانی و اجتماعی، فعالان فرهنگی و کسانی که دغدغه مسئولیت اجتماعی، نسبت عقیده و عمل، و نقش انسان در جامعه را دارند، پیشنهاد می‌شود. همچنین برای کسانی که به دنبال فهم عمیق‌تر از اندیشه‌های شهید بهشتی و بازخوانی مفاهیم بنیادین دین در زندگی معاصر هستند، مناسب است.

بخشی از کتاب إنک مسئول!

«در جهان‌بینی اسلام، انسان «شدنی» است، مستمر و پویشی است، خودآگاه، انتخابگر و خودساز؛ در نهاد و نهانش کشش‌ها، خواسته‌ها و انگیزه‌هایی آفریده شده که او را به حرکت و پویش خودساز وامی‌دارد و براساس آگاهی‌هایی که در فطرتش زمینه دارد و در پرتو تجربه و عمل، بارور می‌شود، و همچنین با قدرت گزینش آزاد که به او داده شده، جهت این پویش سازنده را آگاهانه و آزادانه برمی‌گزیند و در جهتی که خود انتخاب و اختیار کرده است، رشد می‌کند، جلو می‌رود و ساخته می‌شود. ویژگی اساسی انسان، همین خودسازی آگاهانه و آزادانه اوست. شهید مطهری می‌نویسد: «انسان یگانه موجودی است که قانون خلقت، قلم ترسیم چهره او را به دست خودش داده است که هر طور که می‌خواهد ترسیم کند.» یعنی بشر این امکان را دارد که ماهیت خویشتن را ترسیم و چیستی خود را براساس عملش تعریف کند. هریک از انتخاب‌های انسان، گزینشی است برای صورت ماده وجود او و هر صورت، زمینه‌ای است برای نقشی نوین و هویت جدید برای فرد؛ بدین ترتیب، هر انسانی با انتخاب‌های خویش، صورت‌ها و ماهیت‌های گوناگونی برای خود ترسیم می‌نماید و متعیّن می‌سازد.»