کتاب سنجش کیفیت و ارزیابی درونی در آموزش عالی

کتاب الکترونیکی «سنجش کیفیت و ارزیابی درونی در آموزش عالی» نوشتهٔ گلپر مهرابی و با ویراستاری علمی امید قاسمی و ویراستاری ادبی جلال کمالی اردکانی، اثری پژوهشی و تحلیلی دربارهٔ کیفیت و ارزیابی نظام آموزش عالی است که نشر رشد فرهنگ آن را منتشر کرده است. این کتاب به بررسی مفاهیم، چالش‌ها، الگوها و روش‌های سنجش کیفیت و اعتبارسنجی در آموزش عالی ایران و جهان می‌پردازد و برای دانشجویان، پژوهشگران و مدیران حوزهٔ آموزش عالی تدوین شده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب سنجش کیفیت و ارزیابی درونی در آموزش عالی

«سنجش کیفیت و ارزیابی درونی در آموزش عالی» اثری ناداستان و دانشگاهی است که به تحلیل ساختار، چالش‌ها و راهکارهای ارتقای کیفیت در نظام آموزش عالی می‌پردازد. گلپر مهرابی در این کتاب، با رویکردی تحلیلی، ابتدا تاریخچه و سیر تحول آموزش عالی در ایران را مرور کرده و سپس به بررسی انواع نظام‌های آموزشی، اهداف کلان، چالش‌های داخلی و بین‌المللی و مشکلات ساختاری این حوزه می‌پردازد. ساختار کتاب شامل چهار فصل است که هر یک به جنبه‌ای از کیفیت و ارزیابی در آموزش عالی اختصاص یافته‌اند؛ از مفاهیم پایه و ضرورت‌های ارتقای کیفیت تا الگوهای ارزیابی و اعتبارسنجی و در نهایت عوامل و شاخص‌های سنجش کیفیت در گروه‌های آموزشی. کتاب با تکیه‌بر منابع معتبر و تجربه‌های جهانی، تلاش می‌کند تصویری جامع از وضعیت آموزش عالی و ضرورت‌های بهبود مستمر کیفیت ارائه دهد. این اثر برای مخاطبانی نوشته شده که دغدغهٔ توسعه و تحول در نظام آموزش عالی را دارند و به دنبال شناخت دقیق‌تر از فرایندهای ارزیابی و تضمین کیفیت هستند.

خلاصه کتاب سنجش کیفیت و ارزیابی درونی در آموزش عالی

کتاب «سنجش کیفیت و ارزیابی درونی در آموزش عالی» با تمرکز بر نظام آموزش عالی ایران، ابتدا به بررسی تاریخچه و سیر تحول آموزش عالی در کشور می‌پردازد و نقش آن را در توسعهٔ انسانی و اجتماعی برجسته می‌کند. نویسنده با اشاره به سه دورهٔ باستانی، میانی و معاصر، روند شکل‌گیری دانشگاه‌ها و تغییرات ساختاری آن‌ها را شرح داده و به چالش‌های اساسی این حوزه مانند سیاست‌گذاری، مدیریت، همکاری‌های بین‌المللی، تقاضای اجتماعی، ارتباط دانشگاه با صنعت و کیفیت آموزشی می‌پردازد. در ادامه، کتاب به مفهوم کیفیت در آموزش عالی و دشواری‌های تعریف آن می‌پردازد و نشان می‌دهد که کیفیت، مفهومی چندبعدی و پویا است که به عوامل مختلفی مانند اهداف نظام آموزشی، نیازهای جامعه و استانداردهای بین‌المللی بستگی دارد. نویسنده تأکید کرده است که ارتقای کیفیت آموزش عالی نیازمند ارزیابی مستمر و جامع است و برای این منظور، دو رویکرد اصلی ارزیابی درونی و بیرونی را معرفی می‌کند. در بخش‌های بعدی، فرایندهای ارزیابی درونی و بیرونی به تفصیل شرح داده می‌شوند؛ از تشکیل کمیته‌های ارزیابی و تدوین شاخص‌ها تا گردآوری داده‌ها و تحلیل نتایج. کتاب به نقش شوراها و کمیته‌های تخصصی در این فرایندها اشاره کرده و اهمیت مشارکت اعضای هیئت علمی و ذینفعان را در بهبود کیفیت آموزش عالی برجسته می‌سازد. همچنین، انواع الگوهای ارزیابی و اعتبارسنجی، از جمله الگوهای هدف‌گرا، مدیریت‌گرا، هدف‌آزاد و مبتنی‌بر خبرگان، به همراه نمونه‌هایی از نظام‌های تضمین کیفیت در کشورهای مختلف بررسی شده‌اند. در نهایت، کتاب با ارائهٔ عوامل و ملاک‌های ارزیابی گروه‌های آموزشی، ابزارها و شاخص‌های سنجش کیفیت را معرفی می‌کند و بر ضرورت پیوند نتایج ارزیابی با برنامه‌ریزی توسعه‌ای تأکید دارد. پیام اصلی کتاب این است که بهبود مستمر کیفیت آموزش عالی، نیازمند رویکردی سیستمی، مشارکتی و مبتنی‌بر داده‌های دقیق و تحلیل‌های جامع است.

چرا باید کتاب سنجش کیفیت و ارزیابی درونی در آموزش عالی را بخوانیم؟

این کتاب با تمرکز بر مفاهیم بنیادین کیفیت و ارزیابی در آموزش عالی، به مخاطب کمک می‌کند تا با چالش‌ها و ضرورت‌های ارتقای کیفیت در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی آشنا شود. ویژگی شاخص این اثر، ارائهٔ رویکردهای متنوع ارزیابی و اعتبارسنجی، بررسی نمونه‌های جهانی و تحلیل ساختارهای مدیریتی و سیاست‌گذاری در آموزش عالی ایران است. خواندن این کتاب، دیدی جامع دربارهٔ فرایندهای سنجش کیفیت و نقش ارزیابی در بهبود مستمر نظام آموزشی به دست می‌دهد و ابزارهای لازم برای تحلیل و ارزیابی وضعیت موجود را فراهم می‌کند. علاوه‌بر این، کتاب با ارائهٔ شاخص‌ها و الگوهای عملی، راهنمایی برای مدیران، پژوهشگران و سیاست‌گذاران حوزهٔ آموزش عالی محسوب می‌شود.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب برای مدیران و کارشناسان آموزش عالی، اعضای هیئت علمی، دانشجویان رشته‌های علوم تربیتی و مدیریت آموزشی و پژوهشگران حوزهٔ سیاست‌گذاری آموزش عالی مفید است. همچنین برای افرادی که دغدغهٔ ارتقای کیفیت، ارزیابی و تضمین کیفیت در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی را دارند، این اثر راهگشا خواهد بود.

بخشی از کتاب سنجش کیفیت و ارزیابی درونی در آموزش عالی

«در زبان فارسی کلمه کیفیت از ریشه کیف به معنی چگونگی، صفت و حالت چیزی است (عمید، ۱۳۶۷). کیفیت درجه تعالی، درجه انطباق با استانداردها، نوع و ویژگی‌های تعالی درونی و ذاتی، برتری در نوع، پالایش در ارتباط با استاندارد خصوصیات، صفات ویژه و مطلوب و روش عمل است (نقل از واجارگاه ۱۳۸۶). کیفیت در حوزه کسب‌وکار عموماً مبهم نیست؛ چون محصول، خدمات، مشتری یا مصرف‌کننده به آسانی قابل تشخیص است؛ اما کیفیت در آموزش عالی مفهومی پیچیده است و تعریفی که مورد توافق همگان قرار گیرد درباره آن وجود ندارد. با توجه به این شرایط و وجود تعاریف بسیار متعدد از کیفیت، در این بخش به ذکر چند تعریف مهم اکتفا می‌کنیم. در قلمرو آموزش عالی، توافق نظر در مورد معنای کیفیت وجود ندارد. منبع اصلی اختلاف ناشی از تفاوت در مبانی و بنیادهای فلسفی آن است. مهم‌ترین دشواری‌های تعریف کیفیت در آموزش عالی، از مسائل فرهنگی و مسئله استقلال و آزادی علمی دانشگاه‌ها و موضوع قدرت و کنترل در سازمان است. اگرچه مفهوم کیفیت در گذر زمان از تمرکز بر استقلال و آزادی علمی به سمت دیدگاه‌های تجاری و بازارمحوری گرایش یافته است؛ مطالعات مختلفی مدعی هستند که به دلیل هدف آرمانی آموزش عالی به‌عنوان تولیدکننده، حافظ و ناشر دانش نمی‌توان آن را مانند مراکز تجاری و صنعتی مدیریت کرد.»