کتاب رویکرد آینده پژوهانه به چالش آب تهران

کتاب رویکرد آینده‌ پژوهانه به چالش آب تهران نوشته مراد کاویانی‌ راد و حمید رضا نصرتی توسط نشر پژوهشکده مطالعات راهبردی منتشر شده است. این اثر به بررسی بحران آب در کلان‌شهر تهران با رویکرد آینده‌پژوهی پرداخته و تلاش دارد با تحلیل علمی و سناریومحور، ابعاد مختلف امنیت آبی، هیدروپلیتیک و مدیریت منابع آب را در این شهر واکاوی کند. موضوع کتاب در حوزه‌ی امنیت زیست‌محیطی، مدیریت منابع آب و آینده‌نگری جای می‌گیرد و برای پژوهشگران، مدیران شهری و علاقه‌مندان به مطالعات راهبردی منابع آب قابل‌توجه است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب رویکرد آینده پژوهانه به چالش آب تهران

کتاب رویکرد آینده‌پژوهانه به چالش آب تهران، اثری پژوهشی و تحلیلی است که به بحران آب در تهران از زاویه‌ی آینده‌نگری و امنیت زیست‌محیطی می‌پردازد. نویسندگان، مراد کاویانی‌ راد و حمید رضا نصرتی، با بهره‌گیری از رویکردهای علمی در حوزه‌ی جغرافیای سیاسی، هیدروپلیتیک و آینده‌پژوهی، تلاش کرده‌اند تصویری جامع از وضعیت منابع آب تهران، چالش‌های پیش‌ِ رو و سناریوهای محتمل تا افق ۱۴۱۰ ارائه دهند. 

ساختار کتاب حاضر پژوهشی است و در پنج فصل تنظیم شده که از مفاهیم بنیادین امنیت و هیدروپلیتیک آغاز می‌شود و با تحلیل وضعیت جمعیتی، اقلیمی و منابع آب تهران ادامه می‌یابد؛ سپس با روش‌های آینده‌پژوهی و سناریونویسی، عوامل کلیدی تأثیرگذار بر امنیت آبی کلان‌شهر تهران شناسایی و تحلیل می‌شوند. در نهایت، سناریوهای مختلف برای آینده‌ی امنیت آب تهران ترسیم و راهکارهایی برای مدیریت بحران و تأمین امنیت آبی پیشنهاد شده است. این کتاب با اتکا به داده‌ها، جداول و نمودارهای متعدد، تصویری چندلایه و تحلیلی از بحران آب تهران و پیامدهای آن برای امنیت شهری و ملی ارائه می‌دهد.

خلاصه کتاب رویکرد آینده پژوهانه به چالش آب تهران

در کتاب رویکرد آینده‌پژوهانه به چالش آب تهران، بحران آب تهران به‌عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌های زیست‌محیطی و امنیتی کشور مورد بررسی قرار گرفته است. نویسندگان ابتدا با تبیین مفاهیم امنیت، هیدروپلیتیک و امنیت آب، نشان می‌دهند که بحران آب تنها یک مسئله‌ی فنی یا زیست‌محیطی نیست، بلکه ابعاد سیاسی، اجتماعی و اقتصادی گسترده‌ای دارد. در ادامه، وضعیت منابع آب تهران، روندهای جمعیتی، اقلیمی و مصرف آب تحلیل شده و نشان داده می‌شود که رشد جمعیت، مهاجرت، توسعه‌ی شهری بی‌برنامه و برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی، فشار مضاعفی بر منابع محدود آب این کلان‌شهر وارد کرده است. 

کتاب با بهره‌گیری از روش‌های آینده‌پژوهی، سناریوهای مختلفی را برای آینده‌ی امنیت آب تهران تا افق ۱۴۱۰ ترسیم می‌کند. در این سناریوها، نقش عوامل کلیدی مانند تغییرات اقلیمی، مدیریت منابع، فرهنگ مصرف، زیرساخت‌های بازچرخانی آب و سیاست‌های کلان مورد توجه قرار گرفته است. نویسندگان تأکید دارند که بدون اصلاح سیاست‌های مدیریت آب، ارتقای فرهنگ مصرف و توسعه‌ی زیرساخت‌های بازچرخانی، بحران آب تهران می‌تواند به تهدیدی جدی برای امنیت و پایداری اجتماعی و اقتصادی شهر تبدیل شود. در نهایت، کتاب راهکارهایی برای مواجهه با آینده‌های محتمل ارائه می‌دهد و بر ضرورت برنامه‌ریزی جامع، آینده‌نگرانه و مشارکت همه‌جانبه‌ی ذی‌نفعان برای تأمین امنیت آبی تهران تأکید می‌کند.

چرا باید کتاب رویکرد آینده پژوهانه به چالش آب تهران را بخوانیم؟

کتاب رویکرد آینده‌پژوهانه به چالش آب تهران با رویکردی آینده‌نگرانه به یکی از مهم‌ترین بحران‌های زیست‌محیطی و اجتماعی ایران می‌پردازد و با تحلیل داده‌های واقعی، سناریوهای مختلف و بررسی عوامل کلیدی، تصویری روشن از وضعیت فعلی و آینده‌ی منابع آب تهران ارائه می‌دهد. مطالعه‌ی این اثر به درک عمیق‌تر پیوند میان امنیت آب، توسعه‌ی شهری و سیاست‌های کلان کمک می‌کند و مخاطب را با اهمیت آینده‌پژوهی در مدیریت بحران‌های شهری آشنا می‌سازد؛ همچنین راهکارهای پیشنهادی کتاب می‌تواند الهام‌بخش مدیران، پژوهشگران و فعالان حوزه‌ی محیط‌زیست برای مواجهه با چالش‌های مشابه در دیگر کلان‌شهرها باشد.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای پژوهشگران حوزه‌ی جغرافیای سیاسی، محیط‌زیست، مدیریت شهری و منابع آب، مدیران و سیاست‌گذاران شهری، دانشجویان رشته‌های مرتبط و همه‌ی علاقه‌مندان به آینده‌پژوهی و امنیت زیست‌محیطی مناسب است؛ همچنین مطالعه‌ی این اثر به کسانی که دغدغه‌ی بحران آب، توسعه‌ی پایدار و مدیریت منابع در کلان‌شهرها را دارند، توصیه می‌شود.

بخشی از کتاب رویکرد آینده پژوهانه به چالش آب تهران

«در این میان، کشور ایران برخاسته از موقعیت جغرافیایی‌اش سرزمینی کم‌بارش و خشک است. طی چندین دهه گذشته روند دگرگونی‌های جمعیتی ایران به‌گونه‌ای بوده است که نزدیک به ۷۵ درصد جمعیت کشور در قالب ۱۲۴۵ شهر، شهرنشین شده‌اند. بخش کلان جهت‌گیری مهاجرت‌ها نیز رو به کلان‌شهرها بوده است. بر بنیاد داده‌ها، ایران هجده کلان‌شهر دارد که شامل ده کلان‌شهر رسمی با بیش از یک میلیون جمعیت و هشت کلان‌شهر غیررسمی که میان پانصد هزار تا یک میلیون نفر جمعیت دارند. در این میان، بیش از ۳۵ درصد جمعیت کشور در کلان‌شهرهای رسمی (با بیش از یک میلیون نفر) ساکن هستند. بر بنیاد آمار، شهرنشینی در ایران ۲۰ درصد بیش از میانگین جهانی است. برآوردها هم گویای آن هستند که این روند در آینده به سود جمعیت شهرنشین فزایندگی بیشتری خواهد داشت. شهرهایی عموماً درگیر چالش‌های زیست‌محیطی و کم‌آبی هستند.»