کتاب تاریخ نگاری و امنیت ملی

کتاب الکترونیکی «تاریخ‌نگاری و امنیت ملی» به اهتمام سیدمسعود موسوی و با همکاری گروهی از پژوهشگران، توسط پژوهشکده مطالعات راهبردی منتشر شده است. این اثر مجموعه‌ای از مقالات علمی در حوزه علوم سیاسی و تاریخ است که به بررسی نسبت میان تاریخ‌نگاری و امنیت ملی، به‌ویژه در بستر ایران، می‌پردازد. موضوعات کتاب حول محورهای نظری و مطالعات موردی شکل گرفته و تلاش دارد پیوندهای میان روایت تاریخی، هویت ملی و امنیت را واکاوی کند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب تاریخ نگاری و امنیت ملی

«تاریخ‌نگاری و امنیت ملی» اثری پژوهشی و دانشگاهی است که در قالب مجموعه مقاله تدوین شده و به بررسی ابعاد نظری و عملی ارتباط میان تاریخ‌نگاری و امنیت ملی می‌پردازد. این کتاب در دو بخش اصلی سامان یافته است: بخش نخست به مبانی نظری و مفهومی نسبت تاریخ و امنیت ملی اختصاص دارد و بخش دوم به مطالعات موردی در تاریخ ایران می‌پردازد. نویسندگان هر فصل از میان پژوهشگران و استادان حوزه‌های تاریخ، علوم سیاسی و امنیت انتخاب شده‌اند و هر یک با رویکردی تخصصی به موضوع پرداخته‌اند. ساختار کتاب به گونه‌ای است که ابتدا مفاهیم پایه‌ای مانند چیستی تاریخ، کارکردهای اجتماعی آن و نقش روایت‌های تاریخی در شکل‌دهی به هویت و امنیت ملی بررسی می‌شود و سپس در بخش دوم، نمونه‌هایی از تاریخ ایران معاصر و نقش تاریخ‌نگاری در تحولات امنیتی و هویتی کشور تحلیل می‌گردد. این اثر با هدف پرکردن خلأ مطالعاتی در حوزه پیوند تاریخ و امنیت ملی، به‌ویژه در فضای آکادمیک ایران، تدوین شده است و برای دانشجویان، پژوهشگران و علاقه‌مندان به مطالعات راهبردی و علوم انسانی قابل استفاده است.

خلاصه کتاب تاریخ نگاری و امنیت ملی

کتاب «تاریخ‌نگاری و امنیت ملی» مجموعه‌ای از مقالات است که هر یک به جنبه‌ای از ارتباط میان تاریخ‌نگاری و امنیت ملی می‌پردازد. در بخش نخست، نویسندگان به تبیین چارچوب‌های نظری و مفهومی این پیوند می‌پردازند. مفاهیمی مانند امنیت ملی، تهدیدات مادی و معنایی، نقش تاریخ در معنابخشی به هویت فردی و جمعی، و اهمیت روایت‌های تاریخی در مشروعیت‌بخشی به نظم سیاسی از جمله موضوعات این بخش هستند. نویسندگان تأکید دارند که تاریخ‌نگاری صرفاً بازگویی وقایع گذشته نیست، بلکه ابزاری برای انتقال سنت‌ها، شکل‌دهی به هویت ملی و مشروعیت‌بخشی به قدرت سیاسی است. همچنین، تاریخ‌نگاری می‌تواند در مدیریت دانش سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی نقش کلیدی ایفا کند و از طریق روایت‌های خاص، به انسجام و همبستگی ملی کمک کند. در بخش دوم، مقالات به مطالعات موردی در تاریخ ایران می‌پردازند. موضوعاتی مانند نقش تاریخ‌نگاری در حفظ تمامیت ارضی، تأثیر روایت‌های تاریخی بر امنیت ملی در دوره‌های مختلف، و بررسی گفتمان تاریخی رهبران جمهوری اسلامی ایران از جمله محورهای این بخش هستند. نویسندگان نشان می‌دهند که روایت‌های تاریخی چگونه می‌توانند به‌عنوان ابزاری برای مقابله با تهدیدات نرم و فرهنگی، تقویت هویت ملی و مشروعیت‌بخشی به نظام سیاسی مورد استفاده قرار گیرند. در مجموع، کتاب بر این نکته تأکید دارد که امنیت ملی تنها با ابزارهای سخت‌افزاری تأمین نمی‌شود و ابعاد فرهنگی، هویتی و تاریخی نقش تعیین‌کننده‌ای در پایداری و مشروعیت آن دارند.

چرا باید کتاب تاریخ نگاری و امنیت ملی را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی میان‌رشته‌ای، به یکی از موضوعات کمتر پرداخته‌شده در مطالعات راهبردی می‌پردازد: پیوند میان روایت تاریخی و امنیت ملی. خواندن این اثر فرصتی فراهم می‌کند تا مخاطب با نقش تاریخ‌نگاری در شکل‌دهی به هویت ملی، مشروعیت سیاسی و انسجام اجتماعی آشنا شود. همچنین، کتاب نشان می‌دهد که چگونه روایت‌های تاریخی می‌توانند در مدیریت تهدیدات نرم و فرهنگی و تقویت بنیان‌های امنیت ملی مؤثر باشند. برای پژوهشگران و دانشجویان علوم انسانی و سیاسی، این کتاب دریچه‌ای تازه به سوی فهم عمیق‌تر از کارکردهای تاریخ در جامعه امروز ایران می‌گشاید.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعه این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های تاریخ، علوم سیاسی، مطالعات امنیتی و علوم اجتماعی مفید است. همچنین، افرادی که دغدغه هویت ملی، انسجام اجتماعی و نقش روایت‌های تاریخی در سیاست و امنیت را دارند، می‌توانند از مطالب این اثر بهره‌مند شوند. برای کارشناسان حوزه سیاست‌گذاری فرهنگی و امنیتی نیز این کتاب کاربردی خواهد بود.

بخشی از کتاب تاریخ نگاری و امنیت ملی

«امنیت ملی: ابعاد مادی و معنایی در ادبیات کلاسیک، امنیت به معنای وضعیتی است که کنش‌گر در آن وضعیت از تهدید یا آسیب رها باشد یا بتواند در برابر تهدیدات و آسیب‌های موجود از خود حفاظت کند. ضمناً کارهایی که برای ایجاد شرایط امن انجام می‌شود نیز در تعریف امنیت جای می‌گیرد. مفهوم امنیت ملی نیز اشاره به این دارد که یک نظام سیاسی بتواند دولت و شهروندان خود را در برابر همه انواع بحران‌های ملی یا بین‌المللی، با استفاده از ابزارهای مختلف قدرت، حفاظت کند. طبق این تعریف، امنیت ملی محصول کشورداری است؛ به این معنی که تدبیر مطلوب امور در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی و فرهنگی در مجموع می‌تواند وضعیتی امن برای دولت و شهروندان ایجاد کند. براساس مفهوم‌پردازی مذکور فهم سه عنصر تهدید، آسیب و قدرت برای درک امنیت ملی اساسی است. آسیب‌ها خسارت‌هایی هستند که با عملی‌شدن-عینی‌شدن تهدیدات ایجاد می‌شوند. بنابراین آسیب و تهدید مفاهیمی متقابلا قوا‌بخش هستند؛ به این معنی که آسیب‌ها از لحاظ وجودی وابسته به تهدیدات‌اند. تهدید ممکن است مادی یا معنایی باشد؛ مثلاً جنگ، حمله تروریستی یا فقر تهدیدی مادی است و احساس تبعیض، نارضایتی از حکومت یا تهدیدات می‌توانند معنایی یا مادی باشند؛ اما درک ما از آسیب کاملاً عینیت دارد. می‌توان به اغماض گفت که تهدیدات معنایی، همانند تهدیدات مادی، علاوه‌بر خسارات معنایی زیان‌های مادی نیز به همراه خواهند داشت. البته روند تبدیل آسیب‌های معنایی به خسارات مادی، تدریجی و زمان‌بر است.»