کتاب مورنو و روش سایکودرام

کتاب الکترونیکی مورنو و روش سایکودرام: در باب اجرای سایکودرام با عنوان اصلی J. L. Moreno and the psychodramatic method: on the practice of psychodrama نوشتهٔ جان نولته و ترجمهٔ مرجان زارعی است و با مقدمه‌ای از محمد صنعتی توسط نشر سنجاق منتشر شده است. این اثر به معرفی و تبیین مبانی، فلسفه و تکنیک‌های سایکودرام می‌پردازد. سایکودرام روشی نوین در روان‌درمانی گروهی است که توسط «جی. ال. مورنو» پایه‌گذاری شده است. این کتاب برای روان‌درمانگران، روان‌پزشکان، تئاتردرمانگران و علاقه‌مندان به حوزهٔ سلامت روان و هنرهای نمایشی مناسب است. نسخهٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب مورنو و روش سایکودرام

این کتاب به بررسی روش سایکودرام و فلسفهٔ پشت آن می‌پردازد و تلاش می‌کند تا خواننده را با ریشه‌ها، کاربردها و تکنیک‌های این شیوهٔ درمانی آشنا کند. «جان نولته» که سال‌ها در مؤسسه مورنو فعالیت داشته، تجربیات خود را در قالب نه فصل ارائه داده است. کتاب با مقدمه‌هایی از مترجم و دکتر محمد صنعتی آغاز می‌شود و سپس به سراغ تاریخچه، مبانی نظری و عملی سایکودرام می‌رود. نویسنده با‌تکیه‌بر آموزه‌های «جی. ال. مورنو» و همسرش زرکا مورنو، به نقش خودانگیختگی، خلاقیت و تعامل گروهی در فرایند درمان می‌پردازد. اثر حاضر نه‌تنها به جنبه‌های درمانی سایکودرام می‌پردازد، بلکه کاربردهای آن در آموزش، پژوهش و توسعهٔ فردی را نیز بررسی می‌کند. کتاب در فضایی میان روان‌درمانی، جامعه‌شناسی و هنر نمایش حرکت می‌کند و تصویری چندوجهی از سایکودرام ارائه می‌دهد.

خلاصه کتاب مورنو و روش سایکودرام

کتاب «مورنو و روش سایکودرام» با معرفی ریشه‌های سایکودرام آغاز می‌شود و توضیح می‌دهد که چگونه «جی. ال. مورنو» بازی‌های کودکانهٔ ایفای نقش را به روشی ساختارمند برای درمان و رشد فردی تبدیل کرد. نویسنده ابتدا به تعریف سایکودرام و کاربردهای گستردهٔ آن در روان‌درمانی، آموزش، پژوهش و توسعهٔ فردی می‌پردازد. سپس مبانی نظری این روش را شرح می‌دهد: سه مرحلهٔ اصلی یک جلسه سایکودرام (گرم‌کردن، اجرا و به‌اشتراک‌گذاری) و پنج ابزار کلیدی آن (صحنهٔ اجرا، پروتاگونیست، کارگردان، ایگوهای کمکی و اعضای گروه). در ادامه، تکنیک‌های اصلی سایکودرام مانند مصاحبهٔ اولیه، بازنمایی خود، تنظیم صحنه، تک‌گویی، وارونگی نقش و استفاده از ایگوهای کمکی به تفصیل شرح داده می‌شود. نویسنده با مثال‌های عملی، نقش هر تکنیک را در آشکارسازی احساسات و روابط بین‌فردی توضیح می‌دهد. کتاب همچنین به تفاوت‌های سایکودرام با سایر روش‌های درمانی اشاره می‌کند و بر اهمیت بداهه‌پردازی و خودانگیختگی در این روش تأکید دارد. در بخش‌هایی از کتاب، کاربردهای غیربالینی سایکودرام مانند آموزش نقش، توسعهٔ مهارت‌های اجتماعی و پژوهش‌های اجتماعی نیز بررسی می‌شود. نویسنده با‌تکیه‌بر تجربیات شخصی و مطالعات موردی، نشان می‌دهد که سایکودرام چگونه می‌تواند به خودشناسی، رشد فردی و بهبود روابط انسانی کمک کند.

چرا باید کتاب مورنو و روش سایکودرام را خواند؟

این کتاب فرصتی فراهم می‌کند تا مخاطب با یکی از روش‌های تأثیرگذار روان‌درمانی گروهی و فلسفهٔ پشت آن آشنا شود. خواننده با مطالعهٔ این اثر، نه‌تنها با تکنیک‌ها و مراحل عملی سایکودرام آشنا می‌شود بلکه می‌تواند نگاه عمیق‌تری به نقش خودانگیختگی، خلاقیت و تعامل گروهی در فرایند درمان و رشد فردی پیدا کند. مثال‌های عملی و توضیحات روشن نویسنده، امکان درک بهتر کاربردهای سایکودرام در حوزه‌های مختلف را فراهم می‌کند.

خواندن کتاب مورنو و روش سایکودرام را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای روان‌شناسان، روان‌پزشکان، روان‌درمانگران، تئاتردرمانگران، دانشجویان رشته‌های علوم انسانی و علاقه‌مندان به سلامت روان و هنرهای نمایشی مناسب است. همچنین برای کسانی که به‌دنبال روش‌های نوین در درمان گروهی یا توسعهٔ فردی هستند، می‌تواند راهگشا باشد.

فهرست کتاب مورنو و روش سایکودرام

مقدمهٔ دکتر محمد صنعتی

مقدمهٔ مترجم

یادداشت دکتر جان نولته برای مخاطبین فارسی‌زبان

پیشگفتار

منابع

۱. به هر حال سایکودرام چیست؟

منابع

۲. مبانی سایکودرام

منابع

۳. گرم کردن

منابع

۴. خلق درام

منابع

۵. پروتاگونیست‌ها درام خود را توصیف می‌کنند.

۶. فراتر از روان‌درمانی

منابع

۷. نظریهٔ سایکودرام

منابع

۸. تاریخچهٔ مختصری از سایکودرام

منابع

۹. آرمان‌های جی. ال. مورنو

منابع

یادداشت‌ها

بخشی از کتاب مورنو و روش سایکودرام

«رایج‌ترین تعریف از سایکودرام بر پایهٔ گسترده‌ترین کاربرد آن می‌باشد و به‌عنوان روشی از روان‌درمانی تعریف می‌شود که در آن افراد به‌جای اینکه صرفاً موقعیت‌های مشکل‌ساز فعلی و تجربیات آزاردهندهٔ گذشته خود را توصیف کنند، آن‌ها را بازی می‌کنند. با این حال، تعریف سایکودرام به‌عنوان روشی از روان‌درمانی، تا حد زیادی این واقعیت را پنهان می‌کند که روشی با کاربردهای کاملاً متنوع است. سایکودرام بسیار فراتر از یک روش روان‌درمانی است. در سال ۱۹۴۸، رونالد لوی نوشت که به‌طور کلی، سایکودرام «شامل همهٔ خانواده مهارت‌ها، فنون و فرآیندهایی است، که در نمایشی برنامه‌ریزی شده، اما ”بدون تمرین‟ از مشکلات انسان، برای رویارویی مؤثرتر با آن‌ها، نقش دارند.» (ص ۲۲۶)

به‌طور کلی، سایکودرام روشی برای خلق درام است و شکلی سازمان‌یافته از بازی کودکانه و خلاقانهٔ ایفای نقش می‌باشد. نوعی دراماتورژی و فرمی از هنر است. به همین ترتیب، روشی برای برقراری ارتباط نیز محسوب می‌شود. سایکودرام راهی برای کاوش، درک و ابراز تجربهٔ ذهنی فرد و روشی برای توسعهٔ فردی او است. همچنین روشی برای آموزش، یک فرایند یادگیری و یک ابزار پژوهشی هم به‌شمار می‌رود. تمام این فعالیت‌ها کارکردهای معتبری از روش سایکودرام هستند.

مورنو زمانی که برای اولین بار به آموزش روش‌های خود، یعنی سایکودرام و جامعه‌سنجی۱ پرداخت، اعلام کرد که دوره‌های او شامل موضوعاتی مانند مشاوره‌های آموزشی، راهنمایی و مشاورهٔ ازدواج، اختلالات روانی و ناسازگاری‌های اجتماعی هستند. این دوره‌ها علاوه بر روان‌پزشکان، مددکاران اجتماعی و روان‌شناسان، برای مربیان، کارگزاران و مشاوران مختلف نیز ارائه می‌شد. واضح بود که او سایکودرام را فراتر از یک روش روان‌درمانی مرسوم در روان‌پزشکی بالینی می‌دید. در واقع، او درمان را در مفهومی بسیار گسترده‌تر از حوزهٔ روان‌پزشکی در نظر می‌گرفت. در نتیجه به تمام دانشجویان، از جمله مشاوران، درمانگران، معلمان یا سایر افراد، یک‌چیز آموزش داده می‌شد: روش اصلی سایکودرام. عقیدهٔ مورنو در مورد «روان‌درمانی گروهی» به‌عنوان درمان گروه، به‌جای درمان افراد در یک محیط گروهی، و همچنین شعار او «هر فرد، درمانگر فرد دیگر»، در تمام آموزش‌های موسسهٔ سایکودرام او نهادینه شده بود.»