کتاب جنبش جنگل در رویارویی با رویدادهای داخلی و بین المللی

کتاب الکترونیکی «جنبش جنگل در رویارویی با رویدادهای داخلی و بین‌المللی (مجموعه مقالات همایش بازتاب‌های داخلی و خارجی جنبش جنگل)» به کوشش عباس پناهی و با همکاری پژوهشگران مختلف، توسط انتشارات آهیل منتشر شده است. این اثر مجموعه‌ای از مقالات علمی و پژوهشی دربارهٔ نهضت جنگل و میرزا کوچک‌خان جنگلی است که به بررسی ابعاد مختلف این جنبش در بستر تحولات داخلی و بین‌المللی می‌پردازد. نسخهٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب جنبش جنگل در رویارویی با رویدادهای داخلی و بین المللی

این کتاب مجموعه‌ای از مقالات منتخب همایش بین‌المللی بازتاب‌های داخلی و خارجی جنبش جنگل است که به مناسبت یکصدمین سال خاموشی نهضت جنگل گردآوری شده است. مقالات حاضر، با رویکردهای متنوع تاریخی، جامعه‌شناختی و سیاسی، به بررسی ابعاد مختلف جنبش جنگل در گیلان و تأثیر آن بر تحولات ایران معاصر می‌پردازند. نویسندگان تلاش کرده‌اند با‌ استفاده‌ از اسناد، روایت‌های محلی و تحلیل‌های نظری، نقش نیروهای داخلی و خارجی، تعاملات اجتماعی، ایدئولوژی و رهبری جنبش را واکاوی کنند. این مجموعه، تصویری چندلایه از مناسبات جنبش جنگل با دهقانان، اشراف، هیئت حاکمه و قدرت‌های خارجی ارائه می‌دهد و به موضوعاتی چون نقش قومیت، حافظهٔ جمعی، ناکامی‌های جنبش و تأثیر تحولات جهانی بر سرنوشت آن می‌پردازد. کتاب علاوه بر پرداختن به تاریخ سیاسی و اجتماعی گیلان، به جایگاه نهضت جنگل در تاریخ‌نگاری معاصر ایران نیز توجه دارد و مقالات آن براساس حروف الفبا تنظیم شده‌اند.

خلاصه کتاب جنبش جنگل در رویارویی با رویدادهای داخلی و بین المللی

این کتاب با گردآوری مقالات پژوهشی، ابعاد مختلف جنبش جنگل را از منظرهای گوناگون بررسی می‌کند. برخی مقالات به روایت‌های محلی از مناسبات جنبش جنگل با دهقانان، اشراف و هیئت حاکمهٔ ایران می‌پردازند و نشان می‌دهند که حافظهٔ جمعی و چارچوب‌های اجتماعی قومیت، نقش مهمی در بازنمایی این جنبش در میان اقوام گیلک و تالش داشته است. در این روایت‌ها، حمایت خان‌ها و دهقانان از جنبش، انگیزه‌های اقتصادی و اجتماعی و همچنین نقش قدرت‌های محلی و مرکزی برجسته شده است. مقالات دیگری به تحلیل عوامل ناکامی نهضت جنگل با تأکید بر ویژگی‌های شخصیتی میرزا کوچک‌خان و چالش‌های رهبری فرهمند می‌پردازند و ضعف‌های ساختاری، مشکلات تشکیلاتی، عدم قاطعیت و ناتوانی در جذب متحدان داخلی و خارجی را از دلایل اصلی شکست جنبش برمی‌شمارند. همچنین، تأثیر تحولات جهانی مانند انقلاب بلشویکی روسیه، ورود انگلستان به عرصهٔ سیاسی ایران و کشمکش قدرت‌های بزرگ بر سرنوشت نهضت جنگل مورد بررسی قرار گرفته است. کتاب، به نقش روزنامهٔ جنگل در ترویج آزادی بیان، بازتاب جنبش در تاریخ‌نگاری معاصر و جایگاه آن در ادبیات و حافظهٔ جمعی مردم گیلان نیز می‌پردازد. این مجموعه تلاش می‌کند تصویری جامع از زمینه‌های شکل‌گیری، فراز و فرود و پیامدهای اجتماعی و سیاسی جنبش جنگل ارائه دهد.

چرا باید کتاب جنبش جنگل در رویارویی با رویدادهای داخلی و بین المللی را خواند؟

این کتاب با گردآوری مقالات پژوهشی و تحلیلی، فرصتی فراهم می‌کند تا خواننده با ابعاد کمتر دیده‌شدهٔ جنبش جنگل، از جمله روایت‌های محلی، نقش قومیت، حافظهٔ جمعی و تأثیر تحولات بین‌المللی بر این جنبش آشنا شود. همچنین، بررسی انتقادی رهبری و ساختار نهضت جنگل و تحلیل ناکامی‌های آن، امکان فهم عمیق‌تری از پیچیدگی‌های جنبش‌های اجتماعی و سیاسی ایران معاصر را فراهم می‌آورد.

خواندن کتاب جنبش جنگل در رویارویی با رویدادهای داخلی و بین المللی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب برای پژوهشگران تاریخ معاصر ایران، علاقه‌مندان به جنبش‌های اجتماعی، دانشجویان علوم اجتماعی و سیاسی و کسانی که به بررسی نقش قومیت و حافظهٔ جمعی در تحولات تاریخی علاقه دارند، مناسب است. همچنین این اثر به کسانی که به تحلیل‌های انتقادی و ساختار جنبش‌های سیاسی علاقه دارند هستند، پیشنهاد می‌شود.

فهرست کتاب جنبش جنگل در رویارویی با رویدادهای داخلی و بین المللی

مقدمه: مروری بر زمینه‌های تاریخی و اجتماعی شکل‌گیری جنبش جنگل و نقش قدرت‌های داخلی و خارجی در تحولات گیلان

روایت‌های محلی از مناسبات جنبش جنگل با دهقانان، اشراف و هیئت

تحلیلی بر عوامل ناکامی نهضت جنگل با تأکید بر نظریهٔ رهبری فرهمند: تحلیل ویژگی‌های شخصیتی میرزا کوچک‌خان و تأثیر آن بر سرنوشت جنبش

تصاعد تعارض قدرت‌های جهانی در بحبوحهٔ تکامل جنبش جنگل: بررسی تأثیر انقلاب بلشویکی روسیه، ورود انگلستان و کشمکش قدرت‌های بزرگ بر جنبش

حقوق بشر و بازتاب آن در جنبش‌های اجتماعی معاصر ایران: تحلیل جایگاه حقوق بشر در نهضت جنگل و جنبش‌های مشابه

بررسی مؤلفه‌های پایداری در اشعار مربوط به نهضت جنگل: نقش ادبیات و شعر در بازتاب و ماندگاری جنبش

رویکرد روزنامهٔ جنگل به آزادی بیان: تحلیل محتوای روزنامهٔ جنگل و نقش آن در ترویج آزادی بیان

تأملی بر رویکرد نهضت جنگل با دولت‌های خارجی: بررسی تعاملات و سیاست‌های جنبش در قبال دولت‌های خارجی

جایگاه جنبش جنگل در تاریخ محلی گیلان: بررسی تأثیر جنبش بر حافظه و هویت محلی

بررسی و پژوهش در معماری منزل سردار جنگل: مطالعهٔ معماری و اهمیت تاریخی منزل میرزا کوچک‌خان

پیامدهای روابط میرزا کوچک‌خان جنگلی و کمونیست‌های شوروی: تحلیل پیامدهای سیاسی و اجتماعی این روابط

نقش تجار صنعت ابریشم در شکل‌گیری جنبش جنگل و فرجام آن: بررسی نقش اقتصادی و اجتماعی تجار در جنبش

دلایل و زمینه‌های چالش بین نهضت جنگل و دولت بلشویک روسیه: تحلیل چالش‌ها و پیامدهای تعامل با بلشویک‌ها

نظام مشروطهٔ سلطنتی به مثابهٔ ایدئولوژی سیاسی در دورهٔ نخست نهضت جنگل: بررسی ایدئولوژی و تحولات فکری جنبش

واکاوی آثار و نتایج تحولات جهانی بر نهضت جنگل: تحلیل تأثیر تحولات بین‌المللی بر سرنوشت جنبش

نقش بلشویک‌ها در ناکامی و شکست نهضت جنگل: بررسی نقش سیاست‌های شوروی در فروپاشی جنبش

هم‌سنجی بینش و روش میرزا کوچک جنگلی با دیگر مخالفان دولت مرکزی در شمال ایران: مقایسهٔ رویکردها و روش‌های مبارزاتی.

تحلیل محتوای اشعار مندرج در روزنامه جنگل: بررسی بازتاب ادبی جنبش در مطبوعات

بازتاب جنبش جنگل در تاریخ‌نگاری معاصر ایران: تحلیل جایگاه جنبش در روایت‌های تاریخی معاصر

بخشی از کتاب جنبش جنگل در رویارویی با رویدادهای داخلی و بین المللی

«در ضرورت و اهمیت چنین پژوهشی، باید خاطرنشان ساخت؛ بررسی جنبش‌های اجتماعی در ایران معاصر کمتر از رویکرد «حافظه جمعی» و «تاریخ از پایین» صورت گرفته، که خود نشانگر ضرورت و نیاز به چنین مطالعاتی است. جز معدود پژوهش‌ها، عمده مطالعات با رویکرد «تاریخ ملی»، «تاریخ از بالا» و با رویکردی کلان صورت گرفته است. چنین نگاه کلان و تلاش برای خوانش وقایع و رخ‌دادهای محلی در سایه «تاریخ ملی» مانع از آشکارشدن برخی از وجوه این رخ‌دادها و وقایع می‌شود که خود ضرورت پژوهش‌ها «از پایین» و توجه به روایت‌ها و خاطرات محلی در خصوص آن واقعه تاریخی را نمایان می‌سازد. جنبش جنگل، به عنوان یکی از مهم‌ترین جنبش‌ها در تاریخ معاصر ایران می‌تواند با توجه به مباحث فوق؛ مورد بازخوانی و بررسی قرار گیرد؛ به ویژه آن که بازنمایی‌های صورت‌گرفته از این جنبش در گذشته، به دلیل ماهیت «کلان‌نگر» و «ملی» به نحوه تعامل این جنبش با دهقانان و اشراف محلی بی‌توجه یا کم‌توجه بوده‌اند. پژوهش حاضر با رویکردی ساختارگرا/تفسیری و با استفاده از روایت‌های محلی در پی بررسی مناسبات جنبش جنگل با دهقانان، اشراف و هیأت حاکمه ایران است. برای دست‌یابی به تفسیری ساختارگرایانه از نحوه برساخته‌شدن خاطره قیام جنگل در حافظه جمعی مردم محلی (دو قوم گیلک و تالش در گیلان) از رویکردهای «کادرهای اجتماعی حافظه جمعی» و «حال‌گرا» استفاده شده است.»