کتاب درس های الهیات شفا (جلد اول)

کتاب درس های الهیات شفا (جلد اول) نوشتهٔ مرتضی مطهری است. انتشارات صدرا این مجموعه مقاله را منتشر کرده است.

درباره کتاب درس های الهیات شفا (جلد اول)

کتاب درس های الهیات شفا (جلد اول) [فلسفهٔ ابن سینا (۲)] حاوی درس‌های مرتضی مطهری در مدرسهٔ علمیهٔ مَروی در تهران و نیز در دانشکدهٔ الهیات و معارف اسلامیِ دانشگاه تهران برای دانشجویان رشتهٔ فلسفه و کلام اسلامی است. این محتوا در سال‌های تدریس او در آن دانشکده (یعنی ۱۳۳۴ تا ۱۳۵۵ شمسی) ایراد شده است. مباحث جلد اول و دوم «درس‌های الهیات شفا» پیش از این در مجلدات هفت و هشت از «مجموعه آثار استاد شهید مطهری» انتشار یافته بود و اکنون برای دسترسی آسان‌تر و ارزان‌تر علاقه‌مندان به این مباحث ارائه شده است. جلد اول این مجموعهٔ دوجلدی مشتمل بر مقالات اول، چهارم، پنجم، ششم، هفتم و سه فصل اول تا سوم مقالهٔ هشتم «الهیات شفا» است.

خواندن کتاب درس های الهیات شفا (جلد اول) را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران فلسفه و کلام اسلامی پیشنهاد می‌کنیم.

درباره مرتضی مطهری

مرتضی مطهری (۱۳۵۸ - ۱۲۹۸)، استاد فلسفه و کلام اسلامی بود. او در فریمان از توابع مشهد در خانواده‌ای روحانی با اصالت سیستانی زاده شد. در کودکی برای فراگیری دروس ابتدایی به مکتب‌خانه و سپس در ۱۲سالگی به حوزهٔ علمیهٔ مشهد رفت و به تحصیل مقدمات علوم اسلامی پرداخت. در سال ۱۳۱۶ برای تکمیل تحصیلات خود عازم حوزهٔ علمیهٔ قم شد. در دورهٔ اقامت ۱۵سالهٔ خود در قم، از آیت‌الله بروجردی (فقه و اصول) و آیت‌الله خمینی (فلسفه و اصول) و علامه طباطبایی (فلسفه) بهره گرفت. در ۱۳۳۱ از قم به تهران مهاجرت کرد و به تدریس در مدرسهٔ مَروی و تألیف و سخنرانی‌های تحقیقی پرداخت. در ۱۳۳۴ تدریس خود را در دانشکدهٔ الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران آغاز کرد. مطهری برخلاف کسانی چون «احمد فردید» که فلسفهٔ اسلامی را ذاتاً یونانی می‌دانستند، برای فلسفهٔ اسلامی اصالت خاصی قائل بود؛ ازاین‌رو نه‌تنها مانند احمد فردید و اصحاب مکتب تفکیک، فلسفهٔ اسلامی را مغایر با اندیشهٔ اصیل اسلامی نمی‌دانست؛ در ریشه‌یابی آن به متن‌های دینی نیز رجوع می‌کند. از نظر مرتضی مطهری بیشتر فلاسفهٔ اسلامی شیعه بودند؛ چراکه عقل شیعی از ابتدا عقل فلسفی بود. مطهری یکی از منتقدان سازمان روحانیت بود و از جمله مهم‌ترین نقاط ضعف آن را نحوهٔ تأمین بودجه می‌دانست که به‌طور مستقیم از سوی مردم در قالب ارائهٔ وجوهات صورت می‌گیرد. به‌اعتقاد او این مسئله دارای این اشکال است که آزادی و حریّتِ عقیدهٔ روحانیت را در برابر مردم مخدوش می‌کند. مرتضی مطهری در شامگاه روز سه‌شنبه ۱۱ اردیبهشت ۱۳۵۸ پس از پایان جلسه‌ای در منزل «یدالله سحابی» (۱۳۸۱ - ۱۲۸۴)، از بنیان‌گذاران نهضت آزادی، همراه با گروهی از رجال سیاسی انقلابی و در تاریکی شب و هنگام خروج از محل جلسه، هدف گلولهٔ یکی از افراد «گروه فُرقان» قرار گرفت و پس از انتقال به بیمارستان طرفه درگذشت. طی سالیان گذشته کتاب‌های او از استقبال قابل‌توجهی برخوردار بوده است.

بخشی از کتاب درس های الهیات شفا (جلد اول)

آنگاه شیخ خود این مطلب را طرح می‌کند که اگر علت و معلول باید همزمان باشند و معیت داشته باشند پس چرا ما در عالم خارج می‌بینیم که علتها و معلولها با یکدیگر همزمان نیستند و متعاقبند یعنی معلول در عقب علت موجود می‌شود؟ مثلاً شما با دستتان سنگی را پرتاب می‌کنید، دست شما حرکت می‌کند و بعد از حرکت دست شما سنگ پرتاب می‌شود. اول دست شما حرکت می‌کند و بعد سنگ حرکت می‌کند. در زمانی که دست شما حرکت می‌کند سنگ هنوز حرکتی ندارد. حرکت سنگ از وقتی شروع می‌شود که دست شما حرکت نمی‌کند، و شروع حرکت سنگ مقارن با توقف دست شماست. یا اینکه شما با انگشت خود به گلوله‌ای که روی صفحه صافی قرار دارد [ضربه‌ای] می‌زنید؛ ضربه شما سبب حرکت آن می‌شود و مقداری از صفحه را طی می‌کند. ضربه‌ای که به گلوله وارد می‌شود علت حرکت آن است. ولی معلوم است که آن حرکت همزمان با این ضربه نیست؛ متعاقب این ضربه حرکت پیدا می‌شود؛ این ضربه که وارد شد و تمام شد حرکت پیدا می‌شود. وارد شدن ضربه و تمام شدن کار ضربه همان و پیدایش حرکت بعد از آن همان. هر چه ما در عالم خارج می‌بینیم چنین است: باران می‌آید و بعد گیاهان می‌رویند. اگر باران نیاید که گیاهان نمی‌رویند و همه خشک می‌شوند و از بین می‌روند. اما باران امروز می‌آید و گیاه تدریجا شروع به روییدن می‌کند و مثلاً تا یک ماه بعد تدریجا [آثار آن] ظاهر می‌شود و رشد می‌کند. چنین مثالهایی یکی و دوتا نیست. گلوله به شخصی اصابت می‌کند و علت مردن او می‌شود. اگر گلوله حتی به قلب یا مغز هم اصابت کند چنین نیست که مقارن با اصابت آن مردن حاصل شود، بلکه گلوله که اصابت کرد مقدمات مردن شروع می‌شود و اگر یک ثانیه هم تا مردن طول بکشد باز هم معیت نیست و مردن بعد از اصابت گلوله پیدا می‌شود نه همزمان با آن.»