کتاب چرا بیمار می شویم؟

کتاب چرا بیمار می شویم؟ نوشتهٔ بنجامین بیکمن و ترجمهٔ اصلان قودجانی است و انتشارات فرهنگ صبا آن را منتشر کرده است. این کتاب دربارهٔ همه‌گیری پنهان در بطن مزمن‌ترین بیماری معاصر و راه‌های مقابله با آن سخن می‌گوید.

این کتاب صرفاً هشداری دیگر برای کمتر خوردن و شروع دویدن یا پیاده‌روی نیست. بنجامین ما را به فراتر از این روش‌های مبتنی بر کالری و توصیه‌های شکست‌خوردهٔ «کمتر بخور، بیشتر تکان بخور» می‌رساند و نگرش ظریف‌تر و فیزیولوژیک مبتنی بر انسولین را به ما یاد می‌دهد. راهبرد صحیح او برای بازگرداندن انسولین به مقادیر سالم، بر رژیم غذاییِ آسان ولی مؤثر و بر تغییرات روش زندگی متمرکز است. چراکه مقاومت به انسولین تا حد زیادی محصول انتخاب‌های هر روزهٔ ماست.

درباره کتاب چرا بیمار می شویم؟

علم پزشکی در قرن گذشته پیشرفت چشمگیری کرده است. در سال ۱۹۰۰ سه قاتل اصلی انسان‌ها عفونت‌های ریه (ذات‌الریه یا آنفلوانزا)، سل و عفونت‌های گوارشی بودند. پس اگر در ۱۹۰۰ می‌پرسیدید: «چرا بیمار می‌شویم؟»، پاسخ بی‌چون‌وچرا از این قرار بود که: «بیماری‌های عفونی». ولی آن وضعیت دیگر برقرار نیست. با بهبود وضعیت بهداشت عمومی، بهداشت شخصی و نیز درمان‌های جادویی از قبیل آنتی‌بیوتیک‌ها و آنتی‌ویروس‌ها، امروزه دیگر عفونت‌ها مسئول مرگ تعدادی کثیر نیستند.

اگر امروز بپرسیم که «چرا بیمار می‌شویم؟»، پاسخ بسیار متفاوت خواهد بود. دو علت نخست و پنج علت در میان هفت علّت اصلی مرگ انسان‌ها (بیماری‌های قلبی، سرطان، بیماری‌های عروق مغزی، آلزایمر و دیابت) به بیماری‌های مزمن سوخت و ساز مرتبط هستند. تمام این نارسایی‌ها در چند دههٔ گذشته تشدید شده‌اند، ولی علت چیست؟ در کتاب چرا بیمار می شویم؟ خواهید آموخت که بخش بزرگی از مشکل به یک علّت ریشه‌ای مربوط است: مقاومت در برابر انسولین و ترشح افراطی انسولین (انسولین بیش از اندازه در خون).

بنجامین بیکمن در جایگاه متخصص کلیه، بیماری‌های کلیه را خوب می‌شناسد و متداول‌ترین علت نارسایی کلیّه، دیابت نوع دوم است. تنها در مدت ۳۰ سال تعداد افرادی که مبتلا به دیابت تشخیص داده می‌شوند، چهار برابر شده است. صد البته که این عارضه به نارسایی کلیوی خلاصه نمی‌شود. مبتلایان به دیابت نوع دوم همچنین به‌شدت در معرض خطر بیماری قلبی، سکته، سرطان، نابینایی، آسیب به اعصاب، قطع عضو، و عفونت‌های مزمن قرار دارند.

در بطن تمام بیماری‌های مزمن، علل و عوامل مختلف نهفته است ولی دیابت نوع دوم که نمونهٔ بارز ترشح افراطی انسولین و مقاومت به انسولین است، بزرگ‌ترین در میان عوامل محسوب می‌شود. قصور ما در شناخت علل ریشه‌ای دیابت، مترادف با غلط بودن روش تشخیص و درمان آن است. بیماران فقط وقتی مبتلا به دیابت نوع دوم تشخیص داده می‌شوند که گلوکز خونشان به حد مهارناشدنی می‌رسد. ولی علل این بیماری ــ یعنی اضافه‌وزن و افزایش مقاومت به انسولین ــ مدت‌ها پیش از تشخیص، وجود داشته‌اند. دکتر بنجامین بیکمن در چرا بیمار می‌شویم توضیح می‌دهد که چرا باید به انسولین دقت کنیم؟ مقاومت به انسولین پیش‌درآمد دیابت است و پای دردسرهای بی‌شمار دیگری را به میان می‌کشد. کتاب چرا بیمار می‌شویم پیوندهای بین مقاومت به انسولین و مشکلات مغزی، قلبی، عروق خونی، اندام‌های داخلی و غیره را آشکار می‌کند و به‌این‌ترتیب تصویری تکان‌دهنده دربارهٔ علت اوج‌گیری بیماری‌های مزمن و مداخلات ممکن علیه آن‌ها ترسیم می‌کند. تخصّص بنجامین در جایگاه استاد، دانشمند و نیز نویسنده، در همین ترسیم علل است که رخ می‌نماید.

انسولین در بسیاری از بیماری‌ها ــ از سردردهای میگرنی تا کبد چرب، فشار خون زیاد و زوال عقل ــ از عوامل کلیدی است و متأسفانه این بیماری‌ها هر روز شایع‌تر می‌شوند. بنجامین به شرح آن دسته از پژوهش‌های علمی می‌پردازد که پیوند بین این مشکلات ظاهراً غیرمرتبط با یکدیگر را با مقاومت به انسولین نشان می‌دهند. 

برای هرچه بیشتر بهره بردن از این کتاب باید سه دلیل نویسنده برای نگارش آن را به خاطر بسپارید:

۱. کمک به مردم برای آشنایی با مقاومت به انسولین که شایع‌ترین اختلال جهان است؛

۲. فراهم کردن اطلاعات دربارهٔ رابطهٔ مقاومت به انسولین و بیماری‌های مزمن؛ و

۳. پاسخ به «چه باید کرد؟»

سه هدف مزبور بین «بخش‌های» این کتاب پخش شده‌اند. بخش اول با عنوان «شرح مشکل: مقاومت به انسولین چیست و چرا مهم است؟» به شرح مقاومت به انسولین و بیماری‌ها و وضعیت‌های پرشماری اختصاص دارد که پدید می‌آورد. اگر از قبل آشنایی خوبی با ارتباط مقاومت به انسولین و بیماری‌های مزمن و متعدد دارید و کنجکاوی اصلی شما ریشه‌های بیماری هستند، بخش اول را رها کنید و بخش ۲ با عنوان «علت‌ها: در درجهٔ اول از چه رو دچار مقاومت به انسولین می‌شویم؟» را بخوانید. اگر پیشتر با علل و عواقب مقاومت به انسولین آشنا شده‌اید و مشتاق هستید با دانش زیربنایی دربارهٔ بهترین راهبرد تغذیه‌ای برای رسیدگی به این بیماری آشنا شوید، از بخش سوم آغاز کنید: «راه‌حل: چگونه می‌توانم با مقاومت به انسولین بجنگم؟»

خواندن کتاب چرا بیمار می شویم؟ را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

اگر می‌خواهید از دیابت نوع ۲ و بسیاری بیماری‌های دیگر مرتبط با آن پیشگیری کنید این کتاب تکان‌دهنده را بخوانید.

بخشی از کتاب چرا بیمار می شویم؟

«مقاومت به انسولین، ریشهٔ بسیاری از بیماری‌های مزمن است که شوربختانه خیلی شایع شده‌اند. به این ترتیب باید پرسید: چگونه به این وضعیت دچار شدیم؟ دقیقاً چه عاملی بدن را به انسولین مقاوم می‌سازد؟ و مهم‌تر آنکه آیا می‌توان جلو این عارضه را گرفت؟

پژوهشگران با در نظر گرفتن شیوع چشمگیر مقاومت به انسولین، تلاش‌های فوق‌العاده‌ای با هدف درک چگونگی شکل‌گیری این اختلال انجام داده‌اند. بعضی از این یافته‌ها (مثلاً نقش واقعی ژنتیک) خلاف انتظار بوده‌اند (تذکر خوشایند: ژنتیک آنقدرها که گمان می‌کنید، مهم نیست)، و برخی دیگر نوعی بازکشف درس‌های گذشتهٔ ما انسان‌ها تلقی می‌شوند (مثلاً اهمیت شیوهٔ زندگی سالم). علاوه‌براین گرچه برخی از این علل گریزناپذیر هستند، خوشبختانه عللی دیگر به خوبی به چنگ ما می‌آیند. تمام این علت‌ها ارزش بررسی و بحث دارند.

بد نیست بحث را با اشاره‌های ناامیدکننده یعنی با اموری شروع کنیم که کاری برای آنها از دستمان برنمی‌آید! همهٔ ما پیر می‌شویم و همهٔ ما ژن‌های بد یا خوبی را از والدین به ارث می‌بریم. هدفم در این فصل، مأیوس کردن شما نیست، بلکه می‌خواهم شما را طوری با عوامل فراتر از احاطهٔ انسان‌ها آشنا کنم (امیدوارم!) که بر عزم شما برای ایجاد تغییراتی که زمام‌شان به دست خودتان است، بیفزایم.»