کتاب رفتاردرمانی شناختی مثبت نگر

کتاب رفتاردرمانی شناختی مثبت نگر (از کاستن درد و رنج تا افزایش موفقیت) با عنوان اصلی Practicing Positive CBT نوشتهٔ فردریکه بنینک و ترجمهٔ اکرم خمسه توسط انتشارات ارجمند منتشر شده است. رفتاردرمانی شناختی مثبت‌نگر، تغییری را از طریق گفت‌وگو دربارهٔ اهداف فردی و عوامل تسهیل‌کنندهٔ دستیابی به آن‌ها ترویج می‌کند. برخلاف تمرکز بر آسیب‌شناسی و خطاهای مراجعان در رویکردهای سنتی، این روش بر نقاط قوت، جنبه‌های مثبت و عملکردهای صحیح آنان تأکید دارد. هدف نهایی کمک به مراجعان برای ایجاد تغییرات مطلوب در زندگی است، اما رویکرد مثبت‌نگر، به جای پرداختن به مشکلات، بر ایجاد و سازمان‌دهی مجدد جنبه‌های مثبت و تأثیرگذار تمرکز می‌کند. نسخهٔ الکترونیکی این کتاب را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب رفتاردرمانی شناختی مثبت نگر

رفتار درمانی شناختی مثبت‌نگر، با الهام از پژوهش‌های روان‌شناسی مثبت‌نگر و اصول درمان کوتاه‌مدت مبتنی بر راه‌حل شکل گرفته است. روان‌شناسی مثبت‌نگر به مطالعهٔ علمی عواملی می‌پردازد که به زندگی معنا می‌بخشند و به رشد و شکوفایی افراد و جوامع کمک می‌کنند. این حوزه، شرایط و فرایندهایی را بررسی می‌کند که منجر به عملکرد بهینه در سطوح فردی، ارتباطی و اجتماعی می‌شوند. درمان کوتاه‌مدت مبتنی بر راه‌حل، کاربرد عملی این اصول و ابزارها را در پی می‌گیرد و به دنبال یافتن مستقیم‌ترین مسیرها به سوی عملکرد مؤثر برای مراجعان در وضعیت کنونی‌شان است. در این رویکرد، تمرکز بر یافتن راه‌حل‌ها جایگزین تحلیل سنتی مسائل و مشکلات می‌شود و تعادل را در فرایند درمان برقرار می‌کند. این رویکرد، مکمل رفتاردرمانی شناختی سنتی است و به آسانی با آن ترکیب می‌شود. در حالی که CBT سنتی بیشتر به تشخیص عوامل آشکارساز، زمینه‌ساز و نگهدارندهٔ مشکلات می‌پردازد، CBT مثبت‌نگر با جمع‌آوری اطلاعات مشابه، تمام توصیف‌های مسئله‌ساز را به اهداف تبدیل می‌کند. برای مثال، درمانگر به جای پرداختن به جزئیات و علل مشکل، از مراجع می‌پرسد: «به جای این مسائل، خواهان چه چیزی هستید؟» یا «اگر این مشکلات وجود نداشتند، چه تغییراتی در زندگی، روابط و کار شما رخ می‌داد؟» و «چه نقاط قوتی دارید که می‌تواند این تغییرات را تسریع کند؟» رویکرد مبتنی بر نقاط قوت انسانی، یک دیدگاه فلسفی است که افراد را ذاتاً توانمند می‌داند. بر این اساس، هر فردی دارای منابع درونی و سیستم‌های حمایتی است که در صورت فعال شدن و ترکیب با تجربیات، شناخت‌ها و مهارت‌های جدید، منجر به بهبود سلامت روان و کیفیت زندگی می‌شود. فردریکه بنینک در کتاب رفتاردرمانی شناختی مثبت‌نگر به شکلی ماهرانه بر اهمیت ایجاد احساسات، انگیزه‌ها، تصورات، خاطرات و رفتارهای مثبت تأکید می‌کند. با استفاده از این روش‌ها، هر فرد می‌تواند آیندهٔ مطلوب خود را تصور کرده، مسیر رسیدن به اهداف را جستجو کند، شیوهٔ تفکر خود را بازسازی نماید و تحلیل هدف را جایگزین تجربه و تحلیل مسئله کند.

خلاصه کتاب رفتاردرمانی شناختی مثبت نگر

رفتار درمانی شناختی (CBT) به‌عنوان یک رویکرد درمانی فراگیر با شواهد قوی از اثربخشی شناخته شده است. با این حال، همچنان جای پیشرفت در بازدهی و به‌ویژه نتایج بلندمدت آن وجود دارد. این سؤال مطرح است که چگونه می‌توان اثربخشی درمان را برای تعداد بیشتری از مراجعان افزایش داد و درمانگران چه راهکارهای دیگری برای حمایت از انعطاف‌پذیری پایدار مراجعان خود دارند؟ بسیاری از درمانگران بر این باورند که شناسایی و تقویت جنبه‌های مثبت و نقاط قوت مراجعان، به‌ویژه انعطاف‌پذیری آن‌ها، می‌تواند پاسخگوی این پرسش‌ها باشد، اما اغلب در مورد نحوهٔ عملی ساختن این ایده احساس عدم اطمینان می‌کنند. کتاب رفتاردرمانی شناختی مثبت نگر به‌عنوان یک مکمل ارزشمند برای منابع موجود CBT، دستورالعمل‌های ساختارمند، جامع، عملی و دقیقی را برای تقویت انعطاف‌پذیری و توجه به نقاط قوت مراجعان در اختیار درمانگران قرار می‌دهد. این کتاب هم مبانی نظری و هم روش‌های بالینی دقیقی را برای تشخیص و کار بر روی نقاط قوت و جنبه‌های مثبت مراجعان ارائه می‌دهد و چارچوبی برای توسعهٔ انعطاف‌پذیری آن‌ها فراهم می‌کند.  دکتر بنینک با این کتاب، گامی اساسی در ادغام عملی و موقعیتی CBT با روان‌شناسی انعطاف‌پذیری برداشته است. موضوع مهم دههٔ آینده، اثبات این است که این ترکیب می‌تواند بازدهی و نتایج کوتاه‌مدت و مهم‌تر از آن، نتایج بلندمدت درمان را برای مراجعان بهبود بخشد. 

چرا باید کتاب رفتاردرمانی شناختی مثبت نگر را بخوانیم؟

این کتاب بر کاربرد ارزیابی، تعهد، درگیری، مفهوم‌سازی و درمان با تمرکز بر جنبه‌های مثبت، نقاط قوت و انعطاف‌پذیری مراجعان تأکید دارد و درمانگران را با ایده‌هایی مجهز می‌سازد که در طول زندگی قابل استفاده هستند و در ارتباط با زوج‌ها، خانواده‌ها و محیط‌های سازمانی نیز کاربرد دارند. دکتر بنینک با حساسیت به تنوع فرهنگی و فردی می‌پردازد و نحوه در نظر گرفتن و پرداختن به این تنوع در درمان را به خوبی نشان می‌دهد. نگارش کتاب با استفاده از داستان‌ها، اشعار و استعاره‌های آموزنده، آن را برای خوانندگان دلپذیر می‌سازد. ابزار قدرتمند دیگر کتاب، تمرین‌های جهت‌بخشی است که به صورت تجربی برخی از پیام‌های اصلی را به تصویر می‌کشد. خواندن این کتاب حس همراهی با یک درمانگر متعهد، پرشور و الهام‌بخش را القا می‌کند و راهنمایی‌های آن در جهت توانمندسازی و موفقیت بیشتر درمانگران بسیار ارزشمند است.

خواندن کتاب رفتاردرمانی شناختی مثبت نگر را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

درباره فردریکه بنینک

فردریکه بنینک، روان‌شناس بالینی و متخصص کودک و نوجوان فعال در آمستردام، در حوزه‌های درمان، آموزش و مشاوره فعالیت دارد. او نقشی محوری در انجمن رفتاردرمانی شناختی هلند به‌عنوان آموزش‌دهنده، سرپرست و رئیس بخش درمان راه‌حل‌محور ایفا می‌کند و در مقطع کارشناسی‌ارشد به تدریس مشغول است. تخصص‌های آموزشی او شامل رفتاردرمانی شناختی، درمان کوتاه‌مدت راه‌حل‌محور و روان‌شناسی مثبت‌نگر برای متخصصان و آموزش بهداشت روانی برای سازمان پزشکان بدون مرز است. بنینک همچنین دوره‌های آموزشی مشترک برای سازمان‌های بهداشت روانی و شرکت‌ها برگزار می‌کند، در حل دعاوی حقوقی تخصص دارد و نویسنده مقالات متعددی در زمینهٔ رویکرد راه‌حل‌محور و روان‌شناسی مثبت‌نگر در نشریات بین‌المللی است و تلاش‌های او بر تبیین ارتباط بین رویکردهای مختلف درمانی متمرکز بوده است.

بخشی از کتاب رفتاردرمانی شناختی مثبت نگر

«سازمان‌هایی که اصول رهبری مثبت‌نگر را به‌کار می‌گیرند، در مقایسه با سازمان‌های معمولی، از دست‌آوردهای بهتر و موفقیت پایدارتر بهره‌مند هستند. چنین دست‌آوردهای بهتری، نه تنها از طریق فواید و سودهای بیشتر، آشکار می‌شود، بلکه همچنین از طریق رشد، بسط و گسترش پررونق و بهینه‌سازی منابع انسانی نیز مشخص می‌شود. این نکته به ویژگی‌های رهبر مربوط نمی‌شود بلکه به ویژگی‌های رهبری بستگی پیدا می‌کند. رهبران مثبت‌نگر، به‌جای اینکه صرفآ به حل مسایل، برطرف‌سازی موانع، افزایش رقابت یا حتی بهبود کارایی بپردازند تا به منابع مثبت استثنایی دست پیدا کنند، بیشتر روی شکوفایی سازمان‌شان و ایجاد انگیزش در کارکنان‌شان متمرکز می‌شوند. این رویکرد، همواره مناسب است و به شرایط دشوار محدود نمی‌شود. نکته مهم و کلیدی تأکید بر مثبت‌گرایی است. افراد بیشتر تمایل دارند که به‌جای توجه به رشد و تحول مثبت، به جنبه‌های منفی بپردازند. در چنین حالتی، افراد تمایل دارند که بیشتر بر منفی‌گرایی متمرکز شوند. مدیران، به این دلیل که بیشتر با مسایل و مشکلات مواجه می‌شوند، گرایش بیشتری نسبت به منفی‌گرایی دارند. مدیران، اغلب بر این تصور هستند که آنها به این دلیل منصوب شده‌اند که نقش مشکل‌گشایی داشته باشند. پژوهش در زمینه کاربرد زبان در مقاله‌های مربوط به تجارت در امریکا، نشان می‌دهد که اصطلاحات مثبت (مثل فضیلت، همدلی، مراقبت، مهربانی و رأفت)، به‌ندرت به‌کار برده می‌شود، در حالی که در طی فقط چند سال، کاربرد اصطلاحات منفی مثل مبارزه و درگیری، شکست، و رقابت چهار برابر شده است. رهبران مثبت‌نگر، حتی زمانی که توجه کمتری برای مثبت‌نگری وجود دارد، بر مثبت‌گرایی خود تأکید و پافشاری می‌کنند. هنگامی که مدیران، همدلی را درمیان کارکنان خود برمی‌انگیزانند، اشتباهات را می‌پذیرند و ابراز قدردانی می‌کنند، بر میزان بهره‌وری، سودآوری، کیفیت نوآوری و رضایتمندی مشتری تأثیر مثبت می‌گذارند. به‌علاوه نقل و انتقال کارکنان نیز کاهش می‌یابد. (کامرون، ۲۰۰۸).»