کتاب آموزه های رضوی

کتاب آموزه های رضوی نوشته علی نصیری است و در انتشارات وحی و خرد منتشر شده است. این کتاب به موضوع سیره پژوهی می‌پردازد. 

درباره کتاب آموزه های رضوی

اهل بیت (ع) در سایه عبودیت، استقامت در انجام فرامین خداوند، استغراق در محبت الهی به مقامی رسیده‌اند که می‌توانند سرّ و غیب الهی را حمل کنند و علم الهی و اسرار قرآن را به دوش کشند. از این جهت، خداوند میراث نبوت را به آنان واگذار کرد و حساب و کتاب مردم را به آنان داد و آنان را جانشینان خود در زمین، حجت و شاهد بر مردم و مناره‌های هدایت معرفی کرد.

بر این اساس، ولایت آنان همان ولایت الهی است و دشمنی با آنان دشمنی با خداوند محسوب می‌گردد و هر کس به ریسمان آنان چنگ زند، در حقیقت به ریسمان الهی چنگ زده است و هر کس در سایه هدایت آنان حرکت کند، نجات می‌یابد و هر کس از مدار هدایت آنان خارج شود، هلاک می‌گردد. از آنان به جهت وساطت در سریان فیض و علم الهی با عنوان «باب حطة» و «باب علم» یاد شده است.

کتابی که اینک در اختیار خوانندگان گرامی قرار می‌گیرد، در سایه مطالعات محدود در روایات امام رضا (ع) فراهم آمده و بخشی از آموزه‌های کلامی آن حضرت در چهار فصل را به تصویر کشیده است که عبارتند از: ۱. نقش عقل در فهم گزاره‌های دینی از نگاه امام رضا (ع)؛ ۲. روش‌شناسی تفسیر آیات متشابه در روایات رضوی؛ ۳. عصمت پیامبران از منظر امام رضا (ع)؛ ۴. جایگاه تورات و انجیل از منظر امام رضا (ع).

خواندن کتاب آموزه های رضوی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام علاقه‌مندان به سیره پژوهی پیشنهاد می‌کنیم. 

بخشی از کتاب آموزه های رضوی

عقل در لغت به معنای حبس و منع است. ابن منظور در تبیین معنای لغوی عقل چنین آورده است: «عقل به معنای منع و در برابر حماقت است... رجل عاقل کسی است که کار و رأیش را سامان داده است. این واژه از ریشه «عقلت البعیر؛ دست و پای شتر را بستم» گرفته شده است و گفته شده که عاقل کسی است که نفس خود را حبس کرده و آن را از هوا پرستی باز داشته است... «عقل البعیر یعقله عقلا...؛ یعنی دست‌های شتر را به هم بست... و عقال بندی است که با آن سر را می‌بندند.»

در باره مفهوم اصطلاحی عقل پرسش‌های متعددی وجود دارد؛ از قبیل آن که آیا عقل همان نفس ناطقه انسانی است یا شعاعی از آن است که به تدبیر بدن می‌پردازد؟ آیا عقل همان مغز پیچیده انسان است یا آن که عقل به معنای رفتار حکیمانه است؟

علامه مجلسی مفهوم لغوی عقل را تعقل و فهم اشیاء دانسته و آن گاه دیدگاه‌های مختلف در باره مفهوم اصطلاحی عقل را منعکس ساخته است. آن گاه افزوده است که برای مفهوم چهارمی که برای نفس ذکر شده یعنی مراتب استعداد نفس، چهار مرتبه ذکر کرده‌اند. سخن ایشان در این باره چنین است: «أثبتوا لها مراتب أربعة: سموها بالعقل الهیولانی، والعقل بالملکة، والعقل بالفعل، و العقل المستفاد، وقد تطلق هذه الأسامی علی النفس فی تلک المراتب، وتفصیلها مذکور فی محالها، ویرجع إلی ما ذکرنا أولا فإن الظاهر أنها قوة واحدة تختلف أسماؤها بحسب متعلقاتها وما تستعمل فیه.»

از نگاه علامه مجلسی معنایی که فلاسفه از نفس ارایه کرده و گفته‌اند نفس جوهر مجرد قدیم است که در ذات و فعل خود به ماده تعلق ندارد، مستلزم انکار بسیاری از ضروریات دین از قبیل اعتقاد به حدوث عالم است. از نگاه علامه مجلسی عقل در بیشتر روایات کتاب عقل و جهل به دو معنای نخست بکار رفته است؛ یعنی قدرت درک خیر و شر که اصطلاحاً به آن عقل نظری می‌گویند یا قدرت انتخاب خیر و اجتناب از شر که به آن عقل عملی گفته می‌شود. البته ایشان معتقد است که روایات در معنای دوم ظهور بیشتر و آشکارتری دارند.

ملا مهدی نراقی عقل را به دو بخش عقل عملی و عقل نظری منقسم می‌داند. از نظر او کار عقل عملی به کارِ بستن تمام قوا حتی قوه عاقله به سوی کار اصلح است، در حالی که درک حقایق موجودات و ادراک خیر و صلاح، کار عقل نظری است و عقل نظری مرشد و راهنمای تصرفات عقل عملی است. نراقی همسو با بسیاری از فلاسفه اخلاق، نفس و جان آدمی را دارای چهار قوه می‌داند که عبارتند از: ۱. قوه عقلیه؛ ۲. قوه عضبیه؛ ۳. قوه بهیمیه؛ ۴. قوّه وهمیه. او در تعریف قوه عقلیه چنین آورده است: «شان قوه عقلیه ادراک حقایق امور و تمییز میان خیر و شر و امر به افعال نیک و نهی از صفات زشت است.»

ملا مهدی نراقی تصریح می‌کند که نفس، عقل و قلب سه نام مشترک است که بخاطر حیثیّت‌های مختلف به جان و روان انسان اطلاق می‌شود.۱۳ بنابر این، از نظر نراقی عقل دو کارکرد اساسی دارد که عبارتند از: ۱. نام جان آدمی است؛ ۲. نام قوه و توانی در جان آدمی است که دو کار انجام می‌دهد: نخست؛ درک حقایق؛ یعنی هست‌ها و نیست‌ها که به آن عقل نظری می‌گویند. دوم؛ درک خیر و شر امور؛ یعنی بایدها و نبایدها که به آن عقل عملی اطلاق می‌شود.