کتاب مقدمه ای بر تئاتر رباتیک (مرگ بازیگر بر صحنه تئاتر قرن ۲۱)

کتاب مقدمه ای بر تئاتر رباتیک (مرگ بازیگر بر صحنه تئاتر قرن ۲۱) نوشتۀ نفیسه سعادت است. موسسه آموزشی تالیفی ارشدان این کتاب را روانۀ بازار کرده است. این کتاب، مقدمه ای بر تئاتر رباتیک است و حضور کامپیوتر و ربات در هنر تئاتر را بررسی می‌کند.

درباره کتاب مقدمه ای بر تئاتر رباتیک (مرگ بازیگر بر صحنه تئاتر قرن ۲۱)

کتاب مقدمه ای بر تئاتر رباتیک (مرگ بازیگر بر صحنه تئاتر قرن ۲۱) دربارۀ حضور کامپیوتر و ربات بر صحنه‌های تئاتر است؛ دربارۀ آثاری که در آنها ربات‌ها جای بازیگران را گرفته‌اند. این کتاب، نشان خواهد داد که چگونه حضور ربات‌ها، در جهان معنا، در قرن نوزدهم و بیستم صورت گرفته است.

کتاب حاضر می‌کوشد به بررسی انواع حضور ربات‌ها در هنرهای نمایشی پرداخته، این حضور را از زمان پیدایش تا امروز، از لحاظ معنایی و مفهومی تحلیل کرده و به توضیح تحول رابطۀ میان انسان و ربات در آثار نمایشی بپردازد.

نفیسه سعادت در مقدمۀ این کتاب، از تأثیرات پیشرفت تکنولوژی بر هنر می‌گوید. وی یادآوری می‌کند که هنر تئاتر اگر با اسطوره عجین بوده امروز از تکنولوژی‌های متعدد و مختلفِ روز تأثیر می‌پذیرد. 

کتاب مقدمه ای بر تئاتر رباتیک (مرگ بازیگر بر صحنه تئاتر قرن ۲۱)، در بخش نخست به واژه‌شناسی و تعاریف ربات می‌پردازد؛ بخش دوم دربارۀ حضور معنایی ربات در آثار نمایشی قرن نوزدهم و بیستم است؛ بخش سوم کتاب نیز «مرگ بازیگر بر صحنۀ تئاتر قرن بیست‌ویکم» نام دارد.

نفیسه سعادت (صبا) این کتاب را به «هنرمندان آینده» تقدیم کرده است.

خواندن کتاب مقدمه ای بر تئاتر رباتیک (مرگ بازیگر بر صحنه تئاتر قرن ۲۱) را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

خواندن این کتاب را به دوستداران حوزۀ تئاتر و هنر اجرا پیشنهاد می‌کنیم.

درباره نفیسه سعادت

نفیسه سعادت (با نام هنری صبا سعادت) در بهمن ۱۳۶۵ به دنیا آمد. وی عروسک‌ساز، مجسمه‌ساز، تصویرساز، نویسنده، کارگردان و مدرس تئاتر و هنرهای اجرایی است.

صبا سعادت در دوران دبیرستان، به تحصیل در رشتۀ ادبیات و علوم انسانی پرداخته و از همان دوران، مطالعۀ شعر و داستان را آغاز کرده است. او افزون بر ادبیات، هنرهای تجسمی را نیز دنبال می‌کند و عضو انجمن‌های ادبی و تجسمی مختلفی بوده؛ به نوشتن شعر و داستان نیز پرداخته است.

صبا سعادت در رشتۀ تئاتر (گرایش نمایش عروسکی) در دانشکدۀ هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد تحصیل کرده است.  فعالیت حرفه‌ای این هنرمند جوان، با تصویرسازی یک داستان و چاپ آن در سال ۱۳۸۷ آغاز شد و نخستین اثر اجرایی او در سال ۱۳۸۶ با عنوان «مترسک و ماه» به‌وسیلۀ خودش نوشته شد و به اجرا درآمد. صبا سعادت، پس از این، آثار دیگری از جمله «سمفونی شماره منفی سه» را نیز نوشته و به نمایش درآورده است.

صبا سعادت همواره می‌کوشد، میان سه هنر ادبیات، تئاتر و هنرهای تجسمی پیوندی برقرار کند. ازاین‌رو، او در مورد خلق آثار تلفیقی، مطالعه کرده و تجربه‌هایی رقم زده است. برای نمونه او مطالعاتی دربارۀ نگارگری ایرانی داشته که حاصل آن دو تئاتر بوده است. نخستین تئاتر، «برگ اثر نیگل» نام داشته که بر اساس داستانی با همین نام از «تالکین» به اجرا درآمده است. اثر دیگر، «اولیس در سرزمین عجایب» (۱۳۹۳) نام داشته است. سعادت در این کار، کوشیده از سه زاویۀ مختلف، قسمتی از حماسۀ اودیسه را به تصویر بکشد.

 «لافکادیو، شیری که خودش را کشت» آخرین اثر اجرایی سعادت است؛ اثری اقتباسی از داستانی نوشتۀ شل سیلور استاین که در سال ۱۳۹۷ در جشنواره هنر برای صلح، به روی صحنه رفت.

صبا سعادت از سال ۱۳۹۶ به تدریس در دانشگاه و به دانشجویان رشتۀ ادبیات نمایشی مشغول بوده است. او در دانشکدۀ هنرهای زیبا در دانشگاه تهران، دانشگاه هنر شیراز، موسسۀ آموزش عالی هنر شیراز، دانشگاه تربیت معلم، واحد سلمان فارسی شیراز، دانشگاه علمی و کاربردی فرهنگ و هنر فاضل، دانشگاه علمی کاربردی فرهنگ و هنر شیراز تدریس کرده است.

بخشی از کتاب مقدمه ای بر تئاتر رباتیک (مرگ بازیگر بر صحنه تئاتر قرن ۲۱)

«همانطور که گفته شد از سال ۱۹۲۰ با قلم کارل چاپک، ربات‌ها به صورت تخیلی و در کلام وارد آثار نمایشی شدند. درواقع چاپک کسی بود که تخم اندیشه‌ی پارانوییدی وحشت انسان از مخلوقی که خود خواهد ساخت را در ذهن بشر می‌کاشت. اما با توجه به پیشرفت‌های تکنولوژی در آن زمان، هنوز حضور فیزیکی ربات‌ها و رویارویی انسان با مخلوقی فراتر و یا حتی در حد و اندازه‌ی خویش، به رؤیایی علمی تخیلی می‌نمود. رؤیایی که بعد از چاپک دستمایه آثار نویسندگان دیگری از جمله ایزاک آسیموف شد. اما این اندیشه تا کی می‌توانست به صورت توهم و تخی در داستان‌ها و نمایش‌نامه‌ها باقی بماند؟ چه زمانی واقعاً یک ربات نقش خودش را روی صحنه ایفا خواهد کرد؟ این سوال‌ها شاید سوالاتی بود که در ذهن انسان قرن بیستم با خواندن داستان‌های تخیلی درباره‌ی ربات‌ها شکل می‌گرفت؛ و درواقع تا سال‌های اولیه‌ی قرن بیست‌ویکم همچنان این اندیشه به صورت یک توهم در ذهن بشر باقی مانده‌بود. شکست «گری کاسپاروف»، قهرمان شطرنج جهان به کامپیوتر در سال‌های پایانی قرن بیستم، شاید نقطه‌ی عطفی بود که قلب بشر را از کابوسی که تقریباً یک قرن در ذهن داشت بلرزاند و این اندیشه را بدل به واقعیتی دلهره آور کند.»

***

«ربات انسانی نمایش «سه خواهر، نسخه‌ی اندروید» به غیر از چهره و اندام همزاد انسانی‌اش، ذهن و حافظه‌ی او را نیز دارد و در یک جمع خانوادگی به جای همزادش که به دست درازی یکی از افراد حاضر در مهمانی اعتراف می‌کند. اعترافی که به نظر حقیقی می‌رسد اما خانواده و دوستان با آن به شدت برخورد کرده و در نهایت ربات به خاطر صداقتی که به دلیل ربات بودنش دارد خاموش می‌شود. در این صحنه ایکومی، دختر سوم خانواده که همزاد انسانی ربات است به صحنه وارد شده و این اتفاق را انکار کرده و سپس ربات را خاموش می‌کند. ربات همزاد ایکومی در این نمایش در سه صحنه‌ی مختلف ظاهر می‌شود و در هر سه صحنه از حقایقی پرده بر می‌دارد.»